Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1944, Page 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS r
L
ósi. Með vorskipi kom þangað ung
mcnnsku Ljá Hjálmari. Þeir voru
eitt vetrarkvöld að láta inn fje.
Hjálmar stóð við dyrastafinn á
fjárhúsinu, en Gissur var utan við
hópinn. Iljálmar átti mórauða for-
ystuá. Hún var altaf yst í hópnum.
Nú sjer Gissur að miðlungs stelpu-
tuðra kemur neðan dalinn frá
Ábæ að sjá, dg ber skotthúfu. Ekki
sá Gissur andlit hennar, en honum
stóð strax stuggur af henni. Ilún
vindur sjer að forustuánni, þrífur
hana í loft upp, svo að hún er eins
og fugl í lofti. En Iljálmar lilcyp-
ur til, þangað sem hún kemur nið-
ur, en annað hornið á Móru skellur
á öxlinni á honum og brotnar af.
Stelpan á rás niður dalinn og
Mjálmar á eftir á harðahlaupum,
elti hana niður undir Tinná, en
náði henni ekki. Þegar hann kom
til baka, bannaði hann Gissur að
liafa orð á þessu. Það bann hjelt
Gissur ekki. En hnúturinn á öxl-
inni var þar, sem hornið hafði brotn
að af Móru.
Þetta átt að hafa verið Kúskerp-
isskotta, sem sumir kölluðu Ábæj-
arskottu. Þetta var vitanlega hjá-
trú og vitleysa. En svona inynduð-
ust sögurnar í þá daga. Ivúskerp-
isskotta átti að vera fylgja Hjálms
bónda þar, og drap kýr og ann-
að kvikt á undan komu Iljálms á
bæi. Var sagt að Bólu-Hjálmar hafi
boðið Iljálmi að koma skottu
fyrir, en Iljálmur ekki viljað sinna
því tilboði. Skotta hat'ði jafnvel
orðið syni Iljálms að bana, Þor-
steini að nafni. En annað barn
lljálms varð brjálað.
Þórarinn staldrar við andartak
og segir svo:
Það eru annars til fleiri sögur
um Bólu-IIjálmar. Jeg koinst að
]>ví, þegar jeg var á Brúarlandi.
Það cr víst best þú fáir cina til,
svo þú hafir eitthvað. Ein syndin
leiðir af annari.
Kauphöndliui var þá á Grafar-
dama. Hún var víst frá Kaupin-
höfn. Ilún var send þangað til að
koma henni undan ásókn mensks
manns. Fólk hennar sá sjer ekki
annað fært, en að senda hana til
íslands. Ilún var send til maddömu
Margrjetar. Maddaman var gáfuð
kona. Ilún var víst ættuð úr Reykja
AÚk, að mig minnir. Margrjet tók
á móti henni. Þetta var ákaflega
myndarleg og skemtileg stúlka.
Ilún var búin að vera þarna eitt
ár. Þá kom skip í Grafarós. Eftir
það fer að bera á fásinni hjá stúlk-
unni. Var talið að einhver áhrif
hefðu komið frá Ilöfn með skip-
inu. Það gekk svo langt, lagsmað-
ur, að hún fanst einn morgun dauð
í rúrni sínu. Það hafði átt að hafa
verið blár blettur á hálsi hennar.
Þetta var afskaplega sorglegt alt
saman.
Eftir þetta fór að verða reimt í
gestastofunni á Brúarlandi, og það
svo, að enginn hjelst þar við næt-
urlangt. Þetta var áður en jeg kom
þangað. Er svo hafði farið fram
um hríð, söðlar maddama Margrjet
hest sinn, og kemur inn að Minni-
Ökrum til Bólu-IIjálmars. Jeg man
vcl eftir því þegar hún kom. Hún
sat lengi inni í baðstofu, og var að
tala við gamla manninn. Þegar hún
bar upp erindi sitt, svaraði Iljálm-
ar fyrst með vísu þessari:
Nú er vorðið'fátt af fró
þar fauskurinn vitlaus bullar
en gáfað fljóð í geitakró.
gengur að biðja ullar.
Ekki vissi jeg þá hvað þciui fór
á milli. En þetta er tilefnið til vís-
unnar, og hún er í - kvæðabók
Hjálmars. En ekki er mjer kunn-
ugt hvort aðrir vita hvernig hún
cr tilkomin. Maddarna Margrjet
sagði mjer þetta seinna.
Nokkrum dögum eftír að liún
kom að Miuni-Ökrum ljet Hjálmar
söðla Stóra-Brún. Ileið hann út að
Brúarlandi. Stóri-Brúnn var reið-
hestur hahs, stólpagripur hinn
mesti.
Þegar hann kom að Brúarlandi,
spurði maddama Margrjet hann,
hvar hann vildi sofa. Hann sagði,
að hún skyldi búa um hann í gesta
stofunniv Hjálmar gisti þar í nokkr
ar nætur. Síðan bar ekki neitt á
neinu. Þetta sagði maddama Mar-
grjet mjer sjálf.
Dagsfarsgóður heima fyrir.
— Nú skulum við snúa okkur
a.ftur að Minni-Ökrum. Var ekki
gamli maðurinn stirðlundaður á
heimili, að þjer fanst?
— Nei, öðru nær. Ilann var ein-
hver sá gæflyndasti maður í dag-
fari, sem hægt er að hugsa sjer,
þegar ekkert bljes á móti. Og trygg
ur vinur vina sinna var hann. En
jeg sá líka liina hliðina. llánn var
óvinur óvina sinna. Það var hann.
En óvinir hans voru mikið færri,
en menn hafa viljað vera láta. Það
voru Blöndhlíðingar, o'g þó ekki
nærri allir. Ilann var vinur ýmissa
bestu manna þar, og þegar út fyrir
Blönduhlíðina kom, þá gat varla
heitið, að hann ætti nokkurn óvin.
Og þeinx var kannske vorkunn,
Akrahreppsmönnum, því að liann
var þeim oft ó])jáll. Ekki all-
ir, sem eðlilegt var, gátu tekið
kveðskap hans ljett, þegar hann
beindi orðum sínum að þeiin per-
sónulega. En altof mikið hefir ver-
ið gcrt úr óvinsældura BóIu-IIjálm-
ars. Mjer er illa við þá, sem blása
þær upp. T. d. er sagt að hann
hafi verið prestahatari. Það var
öðru nær. Þeir voru góðkunningj-
ar sr. Jón Ilallsson á Miklabæ og
Hjálmar. Og eins var hann vinur
sr. Bencdikts á Ilólum, sr. Ólaís í
Viðvík og si'. Tómasar á Brúarlandi.
Fleiri skagfirska presta mætti telja.
En hann var þannig gerður, að