Lesbók Morgunblaðsins - 02.09.1945, Side 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
427
Þetta at'l er biákaldur og hrylli-
legur veruleiki. Þessi skoðun mun
vera ríkjandi í öllum höfuðborgum.
Hin frelsuðu Evrópulönd, sem þjást
af einskonar ofnænii fyrir valdinu,
munu taka vel eftir þessu. Asía,
þar sein virðing vesturveldanna
beið hinn mikla hnekk ei'tir atburð-
ina í l’earl Ilarbour og Singapore,
mun einnig taka vel et'tir þessu.
•
Undirtektir annara þjóða.
MERKI þessa eru þegar farin að
konia í Ijós.
f'rönsku blöðin í síðustu viku
belgdu sig út af mikilli reiði yfir
þeirri skvssu, sem gerð hafði verið.
sem sje að liafa ekki Frakka með
sem aðila að leyndarinálinu — móðg
un við franska vísindamenn, sögðu
þau. Enn ])á meira særandi var
sú staðreynd, að aðild l'rakka hefði
skapað þeim aftur stórveldisaðstöðu
Eugar umkvartanir heyrðust frá
Moskvu. Það var lauslega skýi-t frá
atburðunum í 74 línu klausu á at't-
ari síðum blaðanna, cn í höfuð-
borginni brutu menn heilann um
þessa ævintýralegu spreng.ju. í
Washington vissu.menn, að Josepli
Stalin hal'ði flutt fram um eina viku
daginn, sem ákveðinn hai'ði verið
RUTHERFORD
Hann klauf atómið.
til stríðsyfirlýsingarinnar á hendur
Japönum. Þetta var skilið, sem op-
inber viðurkenning Sovjetstjórnar-
innar á því, hvað flj.ótt sprengjan
kynni að bitida enda á styrjöldina.
Bretland, sem var virkur þátt-
takandi í sjerhver.jujm þætti þró-
unariimar, var nú ekki lengur á-
hrifalítill þriðji maður í bandalagi
hinna þriggja stóru. Jafnvel Kanada
fór nú að nálgast stórveldin fimm,
livað virðuleik og niátt snerti, þar
eð það var aðili að leyndarmálinu,
en þrjú hinna fimm stórvelda voru
]5að ekki.
MEITNER.
Hún gat upp á lausninni.
En leyndarmál eiga það á hættu
að hætta að vera leyndarmál. Atóm-
sprengjan, víkkaði m.jög hið gífur-
lega bil á milli stórveldanna og
allra annara þjóða. Eftir fá ár gat
svo farið. að hún breytti svip heims
ins. pólitískt s.jeð, á nýjan leik og
]iað í mjög ríkum mæli. Þegar í'ram
í sótti gat þetta nýja vopn ef íil
vill orðið til þess að koma þjóðun-
um i svipaða valdastöðu og púðrið
hafði á sínum tima komið Ijens-'
stjettunum í.
Framtíðin.
NOTKUN Bandaríkjamannu á,
atómsprengjunni virtist langt frá
EINSTEIN.
Hann skrifaði líkingnna
því að vera neikvæð; en svo gæti
í'arið, að svo færi síðar.
Þegar litið er á tæknina eins og
hún var áður en atómorkan kom
til sögunnar, þá voru Bandaríkja-
menn komnir þar svo langt á undan
öðrum, að það hefði að öllum lík-
indum tekið aðrar þjóðir heilan
mannsaldur að ná þeim. I styrjöld,
þar sem atómorkan var notuð, gat
liún reynst tvíeggjað vopn. Sir
James Chadwiek, aðalráðgjafi Breta
hvað ^nertir þessi mál, hefir látið
svo um mælt, að hvaða þjóð sem
vera skal, sem hefur hráefni, geti
verið búin að búa til slíka sprengju
innan f'imm ára án hjálpar frá
Bandaríkjunum.
Er öryggi í leyndinni
IIVERSU róttæka lagasetningu,
sem þingið kunni að samþykkja um
eftirlit með framleiðslunni, var þó
lítið öryggi í tilraununum til að
varðveita leyndarmálið. Það var
þýðingarlítið fyrir Bandaríkin að
skapa sjer aðstöðu til.að gela alltaf
framleitt l'leiri sprengjur en öll
önnur lönd, þegar 500 sprengjur
voru eins áhrifamiklar og 50,000.
Framleiðsla atómsprengj unnar
kostaði Bandaríkin 2 billjóiiir doll-
ara og sá kostnaður dreifist á þrjú