Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1946, Blaðsíða 6

258
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
skilningur. En hinsvegar verður
ekki með neinni skynsemd efast
um það, að fjarskynjun á sjer stað.
Dýrin, og á sjerstaklega eftirtekt-
arverðan hátt, fuglarnir, hafa þessa
hæfileika til að bera á miklu hærra
stigi en mennirnir, og meðal mann-
kynsins eru að þessu leyti fremstar
þær þjóðættir sem annars eru síðri
að andlegum þroska, svo að það
sem nefnt er vit, virðist að nokkru
leyti hafa þróast á kostnað þessara
svonefndu dulrænu hæfileika, sem
eru þó ekki dulrænir lengur en
þangað til komið er framyfir til-
tekið stig vanþekkingar. Hjá hvít-
um mönnum eru það heldur ekki
mestu vitmennirnir, sem hafa slíka
hæfileika til að bera, þó að und-
antekningar megi nefna, eins og t.
d. Njál og Swedenborg.
Jeg get um þessi efni talað af
mikilli og erfiðri reynslu. Því að í
mörg ár hefir dulrænumaður vitað
til mín á þann hátt sem undralækn-
irinn er þarna sagður hafa vitað
til sjúklinga sinna, og þeir stundum
til hans. En í stað þess að Parish
hefir notað hæfileika sína til að
gera gott, þá hefir þessi kunningi
minn, af mestu þrákelkni beitt
dulrænum gáfum sínum til að
reyna að gera mjer ilt. Og sakir
þess hve illa menn hafa reynst
mjer, hefir þetta verið mjer til
stórbaga og tafar. Hafi jeg talað
um þetta, í því skyni að fá Ijett
af mjer þungbæru böli, eins og svo
auðvelt hefði verið, ef þessu tali
mínu hefði verið rjett tekið, þá
hefir mjer í þess stað verið gefið í
skyn að jeg væri geðveikur, og
ekkert mark takandi á því sem jeg
segi. Er því þar til að svara, að
menn eiga heldur að ástunda að
vera ekki illgjarnari en þörf er á,
og hyggja betur að því, að þeir
styðji ekki níðdngsverknað, eins
og rjett er að nefna athæfi þetta
gagnvart mjer. Það ætti ekki að
vera torvelt þeim, sem vel eru
greindir, að gera sjer alveg ljóst,
að jeg er ekki á neinn hátt geðveik-
ur. Geðveikir menn skrifa ekki eins
og jeg, finna ekki ný náttúrulög-
mál, og færa ekki út þekkinguna
á lífi og heimi, eins og jeg hefi gert.
Og svo ættu menn að geta látið
sjer hugsast, að ef fjaráhrif geta
orðið þannig frá manni til manns,
að þau stórbæti líðan hans og heilsu
far, — eins og þúsund dæmi sanna
— þá er ekki ólíklegt að slík áhrif
megi hafa einnig á hinn veginn. —
Engum, sem af fullri alvöru vill
hugleiða tíðindi þessara síðustu
ára, getur í rauninni blandast hugur
um, að mannkyn vort er á vegi til
glötunar. En að svo er, stafar fyrst
og fremst af því, að þeim sem voru
að vinna að því umfram alt, að
auka svo skilninginn á tilverunni,
að komist yrði á hina rjettu leið,
hefir verið gert svo erfitt fyrir.
Þeir hafa löngum, öðrum fremur
átt sljóleik og illvild að mæta hjá
samtíðarm. sínum. En enginn má
ætla, að jeg muni verja jafnvel
stuttri stund til að fást um slíkt,
þegar hugarfarið gagnvart mjer
hefir tekið þeim breytingum sem
nauðsynlegt er, til að burtu verði
rutt þeim hindrunum sem svo mjög
hafa torveldað og tafið verk mitt.
IV.
SKAL nú gerð nokkur tilraun
til að greiða fyrir skilningi á því,
hvernig í staðinn fyrir hinar svo-
nefndu andlegu lækningar, sem eru
„trúarlegs eðlis“ eins og haft er
eftir undralækninum Parish í bók
þessari um hann, gætu komið lækn
ingar vísindalegs eðlis, sem aldrei
þyrftu að bregðast.
Þegar Gilbert um aldamótin 1600
gaf út bók um það sem hann nefndi
ný vísindi (nova philosophia), þá
fanst Baco lávarði fátt um og gerði
lítið úr. Hann sjálfur ætlaði sjer,
með hinu fræga verki sínu Novum
organum, að hefja nýja öld í vís-
indum. En Gilbert varð þó hlut-
skarpari. Því að þessi nýu vísindi
er hann nefndi svo, og Baco gerði
svo lítið úr, voru ekkert minna en
upphaf rafmagnsfræðinnar, sem
eins og kunnugt er, hefir gjörbreytt
högum mannkynsins, og leitt til
hinna óvæntustu framfara í eðlis-
fræði. Það má segja, að nokkuð
líkt sje ástatt ennþá um líffræðina
og um eðlisfræðina var, áður en
þekkingin á rafmagninu kom til
sögunnar. En þó má sjá fram á
möguleika slíkrar þekkingar sem
líffræðinni hefir |fátt verið, og
hversu hún mundi verða áhrifa-
meiri til eflingar öllu mannlífi,
heldur en jafnvel rafmagnsfræð-
in. Slík vísindi mætti kalla líf-
magnafræði, og væri þess hin
mesta þörf, að þau yrðu ekki eins
seinþroska og hin nýju vísindi Gil-
berts, rafmagnsfræðin, því að meir
en 200 ár liðu áður en þau vísindi
komust verulega á framfaraleið.
Sá skilningur að lífið sje fram
komið fyrir nokkurskonar magnan
efnisins af utanaðkomandi orku, er
mjög forn, og mun vera að rekja
til Pypagorasar. En lítill gaumur
hefir þeim skilningi verið gefinn,
svo afaráríðandi sem hann er, og
óyggjandi. Einhver kraftur er að
reyna til að ná tökum á efninu og
kemur fram í því sem líf. Á líf-
stöðvum eins og vorri jörð, hefir
þessi tilraun aðeins ófullkomlega
tekist, enn sem komið er, og á slík-
um stöðum ræður helstefnan. Hver
lífvera verður að gefast upp við að
lifa, og deyr, hvort sem er af meiðsl-
um, veikindum eða ellihrörnun. En
að tilraun takist er sama sem að
komist sje á þá leið, að allri hröm-
un verði lokið, og ekki dáið fram-
ar. Því að það er mikill misskiln-
ingur að halda, að tilgangur lífsins
sje dauði, þó að svo virðist vera á