Lesbók Morgunblaðsins - 11.04.1948, Page 12

200
LESBOK morgunblaðsins
it).iBm9n 7bv
á ferm. ogfskal það sett á haustin í
gróðurmcáílina.
Ef illa.gcngur að fá góða rækt í
reitinn, íUgresi gerist nærgöngult og
moldin óþ.iál við gróðursetningu, er
best aó skipta alveg um jarðveg, og
ennfremur þegar sömu plöntutegundir
eru að>taðaldri r.æktaðar, verður nær
ingaröfiunj þeirra það einhæf, að
slfi0l.a ðierður um gróðurmold annað
eáa jtuðja þvert ár.
fægai': gpóðurreiturinn hefiu- verið
tilreiddur og hitaður upp í 15 til 20
gráðup, pp: ekki þar yfir, er sáð í
hann. Þá er rjett að deila reitnum
niður eftir tegundum cg fjölda þeirra
plantna, sem þar eiga að dafna, og
merkja greinilega hvert tegunda-
svæðL (Sjá meðf. myndir). Ef sáð er
í sama gróðurreit mörgum tegund-
um, skulu þær plöntur settar hiið við
hlið, er hafa scr.i líkastan spírunar-
tima, Ld. káltegundir, Levkoj, Nell-
iklfur o. fj„ senr eru fljótar að ála,
cn.tómatar, baunir, stjúpur, Nemens-
iur o. s. frv., er lengur eru að skjóta
öngum,
Hver.su.þjctt skal sáð er liáð öllum
■iðstæðam. Hve lengí plöntunujn er
ajtlað að.dafna í sama reit, hvort þær
sþttlu fluttar milli reita (í sólreit), eða
síðar á bersvæði, hvaða tegundir um
cr að ra-ða o. s. frv. Er því erfitt að
gefa,,rtpkkra algilda reglu um jætta,
og verður að afla upplýsinga um það
um leið og menn velja tegundir og
ræktunaraðferðir.
Eftir að ræktun er hafin í gróður-
reit, er áríðandi að hafa vakandi
auga með nýgræðingnum, hugsa um
að raka, birtu og hita sje stillt í hóf,
og umfram allt forðast allar snöggar
breytingar á þessum höfuð vaxtar-
skilyrðum jurtanna. Ef plöntur hafa
íölnað við of litla birtu er ekki hægt
að bæta það upp með sterku sólarljósi
strax á eftir, slíkt mundi ríða þeim
að fullu. Einnig, ef láðst hefur að
halda nægilegum hita í reitnum, má
ekki auka hitann skyndilega. — Allar
breytingar verða að gérast hægfara,
magn ljóssins aukið eða minkað
smám saman, og hitanum breytt stig
af stigi. Snögg umski'pU gcta reynst
öllum nýgrœöingi banvœn. og veltur
því fyrst og fremst á, að slikt geti
ckki hent, svo að mikið verk sje élgi
unnið fyrir gýg.
Niöurlagsorö
GERÐ gróðurreita og ræktun á þeim
er það ódýr og auðveld, að hvert meðal
heimili ætti að vera fært um að eign-
ast slíkt þarfaþing, þar sem land-
rými er til að dreifa. í sveitum yrðu
reitarnir reknir sem hagkvæmur liður
í búskapnum. en í kaupstöðum, þar
sem húslóðir eða leigugarðar eru til-
tækilegir undir gróðurreita Væri það
holl frístunda vinna heimilismanna,
að rækta í þeim grænmeti á matborð
sitt, og skrautjurtir til prýðis um-
hverfinu.
Ræktun í vermircit er fyrst og
fremst þolinmæðisstarf, sem krefst
oft mikillar natni, en er yndisverk
þeirra, er unna heilbrigðum tengslum
við frjósemi og grósku jarðarinnar I
gróðurreitnum geta menn fundið sjer
verkefni, sem dreifa daglegum á-
hyggjum og amstri, um leið og þeir
eyða tómstundum sínum til uppbygg-
ingar hollra fæðutegunda í daglega
neyslu sína. Húsmóðurin mun brátt
finna það öryggi og þá fjölbreytni,
sem gróðurreiturinn veitir henni í dag
legri matreiðslu og hin auknu tæki-
færi til að prýða híbýli sín og garð
með ilmsætum, fögrum blómum.
í grein þessari hefur verið stiklað á
því helsta við gerð og hirðingu gróð-
urreita, svo að sem flestir gætu feng-
ið nokkra yfirsýn yfir slíkt verk og
hvernig því skal hagað, en ekki farið
nákvæmlega út i einstök atriði, enda
best fyrir hvern einstakan að fá leið-
sögn sjerfróðra manna eftir aðstæð-
um í hvert skipti og læra af reynsl
unni.
Islendingar hafa hingað til lagt
allt of litla rækt við gerð gróðurreita
og af þeim sökum ekki náð neinu ör-
yggi nje góðum árangri í grænmetis-
rækt sinni. Þótt veðráttan sje okkur
erfið og sumarið stutt, gefa vermi-
rcitarnir tilefni til að hafa ætíð kapp-
nóg af innlendum garðávöxtum á boð-
stólum, og væri því vel farið, að sem
flestir færðu sjcr í nyt undramátt
gróðurreitanna til uppeldis og við-
gangs matjurta og skrautblóma.
E. B. Malmquist.