Lesbók Morgunblaðsins - 20.07.1952, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
S63
í fari manna, guðshyggjan, friðar-
viljinn og manngöfgí, kæmi meir
og meir upp á yfirborðið og yrði
ráðandi afl í lífi þjóðarinnar, og
að við yrðum einnig hinir beztu
samvinnumenn á því sviði, tækj-
um höndum saman um hávaða-
lausa, skrumlausa, látlausa og eðli-
lega siðferðisvakningu, grundvall-
aða á ábyrgðartilfinningunni gagn-
vart guði og mönnum. Ekkprt
væri mér kærara en að geta átt
samleið með mönnum í slíku menn-
ingarstarfi.
Pétur Sigurðsson.
Dánardagur
//
21. júlí 1846
Rökkva tekur röðulsgeisli fagur
rennur skeið og nemur hvildarstað,
brunar gríma, burt er gleðidagur,
blundar fuglinn, skært sem undir kvað
endurkveða ísa fornu tindar,
elfur, skógar, vötnin, bára dökk
hróðrar gígjur, hörpuslætti myndar
harpan ljóða megin — sundur stökk.
Hann sem kvað um konga fornaldanna
kyrjur vais og laufa dimman gný,
gullna hjálma, glamur brimþvaranna
gildar hetjur dauðans köfum i,
sollna varga svelgja náinn kalda,
sigurhrós og hefndarfjötur bráð,
blóði flotna brúði föðurs alda,
bifaða sem léki á veikum þráð.
|
Hann sem kvað um himinhnattaraðir
helgra guða afli studdur var,
merkur jökla, menn þar léku glaðir
mastrajór hvar skeldu á barmi mar.
Lýð gleðjandi ljóðaharpan skæra
löngum glumdi heyrnarsölum í
og Grænlandstindum gjörði brag að
færa
þá grúfði að höfði örlaganna ský.
Hann sem skýrt með skáldaanda hrein-
um
skrauti dygða prýddi sérhvert fljóð,
Kvað verð
FYRIR tæpri öld komu hinar svo-
nefndu ferðadúfur (Ectoþistes
migratorius) í stórhópum til Banda
ríkjanna á vorin. Voru hóparnir
svo stórir og þéttir að það var eins
og ský drægi íyrir sól, þar sem þeir
fóru yfir. Hundruð þúsunda fugla,
voru stundum í einum hópi, og það
var alls ekki sjaldgæft að sjá
marga slíka hópa koma fljúgandi
á dag. '
‘ Nú er þessi fugl gjörsamlega
eins og rós á aldinviðargreinum
og upptendrandi kærleiks heita glóð
vinarhönd sem viðkvæmasta hjarta,
var indæla, ástablandið tjón,
meistarans fagra myndasmíðið bjarta
málaði bezt með hugarskarpri sjón.
Sigurður Breiðfjörð sálar auðlegð
gæddur
sífelt kafinn lífsins umbreyting.
Vísdóms gyðju varstu eflaust fæddur,
verkin ljóða gefa sannfæring.
Við moldir þínar mestu Jærdóms-vinir
mæla slíkt því fjöru^t hitnar blóð,
fáir munu finnast jarðarsvnir,
er fegri kveða rímur eða ljóð.
Ó, hvað skært þinn andi skálda fagur
útmálaði tveggia heima blóm,
margbreytt leið, og misiafn gæfudagur
mætti þér með svomælandi róm:
#Vertu hetja, háður grimmu stríði
hræddur ei, þó blæði sár og kaun,
þú munt sigra sál þín ekki kvíði,
sigurkróna geymd er þér í laun.
Kaldir boðar, kólgan mótlætinga
klufu sig um iturmenni þó,
bitur skeyti brjóstið réðu stinga
blandinn tárum skerf að vorum dró.
Ljóðsnillingur, leystur fjötrum ertu
lífs í sölum kveður heill og frí
BreiðfirSingur sæll um eilífð sértu
sólfagrari lausnarans höndum í.
Guðrún Þórðardóttfr
Gróustöðum.
fcjrðadúf urnar ?
hnrfinn. Seinasti fuglinn, sem
mcnn vita um, drapst í dýragarð-
inum í Cincinnati árið 1914- Margar
tilgátur hafa komið fram um það,
hvers vegna fuglinn hafi hætt að
koma, en ailt bendir til þess að hon-
um hafi verið útrýmt með veiðum.
Kjötið af þeim var ljúífengt, þeir
voru gæfir og héldu sig í þéttum
hópum, svo að auðvelt var að ráða
niðurlögum þeirra. Þeir ‘settu
hreiður sín í tré, og þar var hreiður
við hreiður í hverju einasta tré á
margra fermílna svæði, og sums
staðar voru hreiðrin svo þétt að
greinarnar gátu ekki borið þung-
ann og brotnuðu. — Þarna mátti
ganga að fuglunum og veiða þá
þúsundum saman.
Indíánar voru vanir að flytjast til
varplandanna á vorin og dveljast
þar mánuð eða lengur. Lifðu þeir
þá kóngalífi á eggjum og fuglum.
Fuglinn veiddu þeir þannig að þeir
slógu hann með löngum stöngum.
Öfluðu þeir sér þarna sumarforða,
*því að þeir reyktu þá fugla, sem
þeir gátu ekki etið meðan á veið-
unum stóð. En þessi veiðiskapur
Indíána var fuglinum ekki hættu-
legur. Það var ekki fyr en hvítir
menn komu og samgöngur voru
orðnar svo góðar að hægt var að
koma fuglinum á markað, að veið-
arnar komust í algleyming.
Sagnir ganga um að veiðimenn
hafi oft drepið rúmlega 10 milljónir
dúfna á ári á tímabilinu 1866—76.
Önnur sögn hermir að 12 milljónir
fugla hafi einu sinni verið seldar
í einum bæ í Michigan á 40 dögum.
Þetta er ekki ótrúlegt þegar þess
er gætt, að fuglinn sat svo þétt, að
með stóru neti var hægt að veiða
1200 í einu.
Veiðarnar náðu hámarki sínu
1878, því að þá voru seldar 30 mill-