Lesbók Morgunblaðsins - 10.08.1952, Qupperneq 7

LESBÓK MORGUNBLADSINS
387
Núverandi formaðilr félagsins er
Jón K. Laxdal, einn af fremstu
skólamönnum Winnipegborgar. —
Auk hans má nefna fyrverandi for-
mann félagsins W. Kristjánsson
kaptein, W. J. Lindal dómara, pró-
fessor Skúla Johnson, Pál Bardal,
Axel Vopnfjörð, prestana Vald.
Eylands, P. M. Pétursson og Runolf
Marteinsson. Og síðast en ekki sizt
má nefna þau hjónin Hjalm F.
Danielsson og Hólmfríði Daniels-
son, sem segja má um að hafi verið
máttarstoðir tímaritsins.
★
Frú Hólmfríður hefur um 25 ára
skeið unnið sleitulaust að þjóðern-
ismálum íslendinga og hefur það
starf hennar verið mjög margbrot-
ið og komið víða við. Hún hefur
haldið uppi leikstarfi og söng-
kennslu og jafnan lagt kapp á að'
gefa hvoru tveggja íslenzkan blæ
og íslenzkan anda. Hún hefur flutt
mörg erindi um íslenzk efni. Einu
sinni efndi kanadiska útvarpið til
erindaflokks, er það kallaði „Móðir
mín“, og átti þar að segja frá frum-
býlingskonunum í Kanada. Var
. seilzt til þess að fyrirlesararnir
væri sinn frá hverri þjóð, og kom
það í hlut frú Hólmfríðar að tala
fyrir hönd íslenzka þjóðarbrotsins
— tala um móður sína. Það erindi
f i
þótti bera af öllum öðrum. i
Árið 1944 varð frú Hólmfríður
formaður Icelandic Canadian Club.
Stofnaði hún þá kvöldskóla, sem
nefnist Icelandic Canadian Evening
School, og stjórnaði honum í fjögur
ár. Þetta var fyrsta tilraunin í
þessa átt, er gerð var meðal Vestur-
Islendinga og varð árangur mjög
merkilegur. Mafgir fróðleiksmenn
voru fengnir til þess að flvtja fvrir-
lestra í skólanum um sögu og bók-
menntir íslendinga allt frá land^
námstíð og fram að lýðveldisstofn-
uninni 1944. Þóttu þau erindi með
slíkum ágætum að áskoranir komu
frá fjölda manna um að fá þau öll
út gefin í bókarformi, og varð þá
til bókin „Iceland’s Thousand
Years“, sem nú hefur komið út í
tveimur útgáfum. Hafa háskólar
um allan heim keypt bók þessa og
íslenzka ríkisstjórnin keypti af
henni 800 eintök til þess að senda
íslenzkum ræðismönnum, konsúl-
um o. fl.
Seinna voru svo fluttir í skólan-
um fyrirlestrar um ýmiss konar
framfarir, sem orðið hafa á íslandi,
um íslenzku landnámsmennina í
Kanada og Bandaríkjunum. Enn-
fremur fór fram kennsla í íslenzku,
og einu sinni sóttu þá kennslutíma
65 nemendur, flestir fullorðnir og
margir þeirra hámenntaðir menn
af enskum ættum, sem langaði til
að læra íslenzku. Kennslubækurn-
ar samdi frú Hölmfríður sjálf, en
maður hennar fjölritaði þær. Hefur
upp af þessu sprottið nokkurs kon-
ar bréfaskóli, því að þessar kennslu
bækur (og ýmis konar upplýsingar
um ísland) hafa nú um mörg ár
verið sendar víðsvegar um Norður-
Ameríku til fólks, sem hefur leitað
aðstoðar tímaritsins Icelandic Can-
adian til bess að geta kynnzt ís-
landi og ísleftzkri tungu.
Að tilhlutan Þjóðræknisfélagsins
hefir frú Hólmfríður einnig ferðazt
um Manitoba og víðar til þess að
koma á fót íslenzkunámskeiðum,
aðallega fyrir unglinga. Hún benti
jafnan á, að íslenzk tunga og bók-
menntir lægi hjarta næst öllum
þeim, er af íslenzku bergi væri
brotnir. Enginn telur það eftir sér
að læra eitthvert annað tungumál
en ensku. Og hvers vegna ættum
vér þá ekki að læra íslenzku, sem
er lvkillinn að einhveriu því bn^ta
í heimsbókmenntunum? sagði hún.
★
Það yrði of langt mál að fara að
rekja ýtarlega allt það, sem frú
Hólmfríður hefur starfað að þjóð-
ræknismálum. En eins og fyr getur
er hún ritstjóri Icelandic Canadian,
þessa einstæða tímarits, sem hefur
það markmið að treysta sifjabönd-
in íslenzku austan hafs og vestan.
Að hún sé þeim vanda vaxin má
bezt marka á bréfi til hennar frá
Gunnari B. Björnssyni, fyrverandi
ritstjóra „Minneota Mascöt“. Hann
segir þar m. a.:
— Þú ert ritsnillingur, hvort
sem þú ritar á ensku eða íslenzku.
.... Margir geta skrifað, en ekki
er þar með sagt að allir geti ritað
vel. Einhver hefur sagt að allir geti
orkt illa.... En eg verð að kannast
við það hispurslaust að eg dáist að
stíl þínum og orðavali. Það er ljóst
á öllu að þér er ritmennska í blóð
borin, en ekki utanað lærð. —------
Það er enginn smávegis hróður
að fá slíka viðurkenningu hjá öðr-
um eins manni og Gunnari B.
Björnssyni. Það er því áreiðanlegt
að tímaritið Icelandic Canadian er
í góðum höndum, og að þar er unn-
ið markvisst og af skynsemi að því
að byggja brúna, sem Lindal dóm-
ari talaði um.
En minnumst þess þá jafnframt,
að brúna skal byggja samtímis frá
tveimur löndum og mætast yfir
miðjum álnum. Hvernig gengur þá
með vorn hluta af brúarsmíðinni?
Á. Ó.
★ ★ ★ ★
Einstein var á leið til Chicago og átti
að sitja þar fund vísindamanna. Á leið-
inni langaði hann í mat og fór því inn
í matvagninn. Þjónn kom þegar með
matseðil og rétti honum. Þ^gar Ein-
stein ætlaði að setja upp gleraugun sín,
svo að hann gæti lesið hvað á matseðl-
inum stóð, varð hann þess var að hann
hafði gleymt þeim h'eima. Rétt hjá hon-
um sat stór Svertingi. Einstein sneri
sér nú að honum og spurði hann hvort
hann vildi vera svo vænn að lesa fyrir
sig hvað stæði á matseðlinum. Surtur
brosti og mælti:
— Því miður get ég það ekki, ég, er
líka ólæs. *