Lesbók Morgunblaðsins - 26.09.1954, Side 1
SÝSLUMAÐUR STEYPIST í BRUNN
KONUNGSVALDIÐ KRÆKTI í EIGUR HANS
J]INN af sýslumönnum Árnes-
inga hét Grímur og bjó að
Langholti í Flóa. Hann var sonur
Magnúsar lögréttumanns á Vatns-
leysu í Biskupstungum Gíslason-
ar forðum bryta í Skálholti, og
konu hans Borghildar Jónsdóttur
bryta á Hömrum í Grímsnesi. —
Grímur mun hafa verið fæddur
um 1691, því að 1703 kemur hann
í Skálholtsskóla og er þá talinn
12 ára. Útskrifaðist hann þaðan
1710. *
Árið 1716 fékk hann veitingu
Páls Beyers fyrir hluta Árnessýslu,
en sú veiting helzt eigi og fékk
Brynjolfur Þórðarson Thorlacius
á Hlíðarenda sýsluna. Varð Grímur
þá lögsagnari hjá honum. Árið eft-
ir strandaði herskipið „Giötheborg“
á Hraunskeiði og kom þá í hlut
hans aðalumstangið, sem af því
leiddi að sjá um skipbrotsmenn og
koma þeim fyrir. Var það ærið
vandaverk og vanþakklátt, því að
þeir voru hátt á annað hundrað. En
ekki er annað að sjá en að Grími
hafi tekist þetta liðmannlega.
Árið 1721 fékk hann svo veitingu
fyrir Ámessýslu og vorið eftir fór
hann að búa í Langholti í Flóa og
bjó þar til dauðadags ókvæntur og
barnlaus. Hafði hann þar allrausn-
arlegt bú eins og sjá má á því, að
hann hafði ráðsmann og þrjá
vinnumenn, ráðskonu og fjórar
vinnukonur. Skrifari hans var fyrst
Jón Gíslason lögréttumanns Ólafs-
sonar í Ytri-Njarðvík, bróðir Ólafs
Gíslasonar er síðar varð Skálholts-
biskup, en seinast var skrifari hans
sá maður er Jón Ólafsson hét. Fátt
er vitað um embættisrekstur
Gríms. Virðist hann hafa verið
friðsamur maður og haft allt í góðu
lagi.
- -T'*-Tn ;
ÞAÐ MUN hafa verið veturinn
eða vorið 1723 að Grímur veiktist
með undarlegum hætti og gat ekki
á heilum sér tekið. Fékk hann að-
svif öðru hvoru og skjálfta mik-
inn og var oft sárþjáður af hita-
sótt. Lagðist þetta og þungt á hann
andlega, svo að hann var ekki heill
á geðsmunum. Leið svo fram und-
ir Alþingi, en það skyldi sett á
Seljumannamessu, eða hinn 8.
júlí. Var sýslumaður þá þungt
haldinn og var með áhyggjur út af
því að hann kæmist ekki til þings.
Tók hann því það ráð að skrifa
séra Ólafi Gíslasyni, sem þá var
kirkjuprestur í Skálholti, og biðja
hann að finna sig. Var séra Ólafur
talinn læknir góður og ætlaði
sýslumaður að vita hvort hann gæti
ekki hjálpað sér.
Séra Ólafur átti ferð út á Eyrar-
bakka um þessar mundir og kom
svo við í Langholti á heimleiðinni.
Var það í sólarupprás mánudag-
inn 5. júlí. Gekk séra Ólafur inn
í svefnhús sýslumanns. Lá hann
þá stynjandi í rúminu og kvaðst
hafa mikinn höfuðverk og bein-
verki og þunga í öllum líkamanum,
og þannig hefði hann verið nokk-
urn tíma undanfarandi. Hann við-
urkenndi og fyrir presti að á sig
sækti þunglyndi og örvilnan, en
prestur bað hann að gæta að guði
og sáluhjálp sinni. Má af því marka
að sýslumaður hefur sagt að sér
væri lífið óbærilegt og því hvarfl-
aði að sér að stytta sér aldur. En
hann tók vel undir fortölur prests
og sagðist vita að guð væri svo
miskunnsamur, að hann ræki eng-
an frá sér, sem til hans kæmi.
Þegar leið að dagmálum tók
prestur honum blóð á vinstra hand-
legg og lá honum þá við yfirliði.