Lesbók Morgunblaðsins - 26.09.1954, Blaðsíða 14

610
EESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Elzta handritasafn í heimi
Þar má finna elzta ástarljóð sem til er
í ISTANBUL eru breiðar götur
og stórhýsi á báðar hendur.
Þar eiga heima 9400 bílar og þeir
renna hljóðlega um malbikaðar
göturnar. Skrautbúin skip og flug-
vélar halda uppi stöðugum sam-
göngum milli Bosporus og um-
heimsins.
En gamla borgin, höfuðborg
þriggja keisararíkja, hefur þó ekki
tapað yndisþokka sínum. Hinir
miklu kúplar og grönnu turnspír-
ur, garðar musteranna, eyarnar i
Marmarahafi — allt þetta birtist
útlending líkt og fagur draumur
eða ævintýr.
Eins og fleiri ferðamenn lagði ég
leið mína í forngripasafnið og dáð-
ist þar að hinni fornu höggmynda-
hst og skrauti. Ungur tyrkneskur
fornfræðingur leiðbeindi mér. Fyr-
ir hann hafa allir þessir gömlu
gripir frá Hittítum, Assyrímönnum
og Grikkjum, svo að segja mál.
Við komum inn í útbyggingu,
þar sem var fjöldi sýniborða og
margar hyllur. Þar sátu tvær kon-
ur við stórt borð, sem var þakið
hiklaust, að þessi refur væri bítur.
Ýms einkenni bentu til þess.
Ég reif af honum belginn, en fékk
Sigurði kroppinn og sagði honum
að jarða hann eins og höfðingja
sæmdi. Það var eins og Sigurður
væri við þessu búinn, svo snar var
hann. Hann greip refinn, smeygði
honiim á milli steina sunnan í
Skottu, tók lítinn blágrýtis hnöll-
ung, tróð upp í hann svo hann
skorðaðist innan við vígtennurnar
og mælti jafnframt:
„Héma hefurðu gott útsýni, en
tönglaðu á þessu karlinn í staðinn
fyrir allar kindurnar mínar. Ég
Eftir
DAGMAR BERNSTORFF,
greifafrú
bókum, pappír og rauðleitum stein-
um.
Þessar konur, frú Hatice Bozkurt
og frú Miazzez Cig, sýndu mér
nokkra af þessum „steinum“ Þeir
virtust myndaðir af leiri og á þeim
sá ég fleygrúnir. Svo opnaði forn-
fræðingurinn skáp og sýndi mér
enn fleiri steina. Sumir voru alnar-
langir, aðrir á stærð við bók og
um þumlungur á þykkt. Þau sögðu
mér að sennilega væri þetta elztu
handrit sem til væri í heiminum.
Þau eru að minnsta kosti 5000 ára
gömul og eru af sumeriskum upp-
runa.
Ég skoðaði eitt þetta handrit,
ferhyrnda leirtöflu, og mér var
vona það standi þó eitthvað fyrir
þér.‘‘ —
•
Þarna skildum við Sigurður kl.
6 um morguninn án þess fleira
bæri til tíðinda. Klukkan ellefu
hrökk ég upp við það á há toppn-
um á Syðsta-Randarhól að Helgi
bróðir var að hóa skammt norðan
við mig. Var hann þá að koma að
heiman til að smala með mér án-
um til burðar, samkvæmt áætlun,
þegar ég fór.
Um haustið kom áheitið frá Sig-
urði, ung, væn ær með fallegan
lambhrút.
sagt að á hana væri skráður kaup-
samningur um garð nokkurn, og
voru þar teknir fram allir skilmál-
ar af beggja hálfu. Á brúnunum
voru nokkur íbogin merki. Mér var
sagt að það væri undirskriftir vit-
undarvottanna, þeir hefði stutt
gómunum á töfluna og látið negl-
urnar ganga ofan í leirinn.
Þessi samningur var aðeins einn
á meðal mörg hundruð lögfræði-
legra gerninga. Þar á meðal var
skrá frá því um 2050 f. Kr. um
viðurlög í silfri fyrir ýmis konar
afbrot.
Á sumum töflunum eru regluleg
merki og línur vinstra megin, en
hægra megin er hálfgert klór og
ójöfn merki. Þetta eru forskrifta-
bækur. Kennarinn hefur skrifað á
þær vinstra megin, en nemendur
hægra megin. Hafa töflur þessar
reynzt ómetanlegar við þýðingar á
fleygrúnunum. Nemendur byrjuðu
á einföldum merkjum, síðan hafa
þeir skrifað atkvæði og seinast orð
og setningar og hafa svo verið
látnir þýða þær á Hittíta mál. En
fyrir það hefur mönnum auðnazt
að þekkja fjölda af fleygrúnum
Sumeriana.
Þær frúrnar Cig og Bozkurt eru
sérfræðingar í þessum vísindum.
Þær hafa unnið að ráðningum
fleygrúnanna í mörg ár. Þær sögðu
mér að einu sinni hefði þær verið
heila viku að ráða fleygrúnirnar á
einni töflu. Fyrst afrita þær tákn-
in á pappírsblað. Síðan eru þau
þýdd. En á hverri töflu birtast nýar
ráðgátur, sem glíma þarf við.
Safnverðirnir sýndu mér sumar
af dýrmætustu töflunum. Það er