Lesbók Morgunblaðsins - 07.08.1955, Síða 3

L LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
431
heí eg það, að þú áttir orustur
nokkrar utanlands, en nytsamlegra
var hitt landi voru, er eg gexði
meðan fimm kirkjur af grundvelli,
og gerði eg höfn við Agðanes er
áður var öræfi, og hvers manns för
þá er fer norðan eða suður með
landi. Eg gerði og stöpulinn í Sin-
hólmssundi og höllina í Björgvin,
meðan þú bryljaðir blámenn fyrir
fjandann á Serkiandi; ætla eg það
lítið gagn ríki voru“.
Borgin óx og dafnaði og varð
mikil verslunarborg. Lá hún vel
við siglingum og varð brátt mið-
stöð allrar fiskverslunar Norð-
manna. Erlendir kaupmenn
streymdu þangað og settust þar að.
Blandaðist þá blóðið og höfðu
Björgvinjarmenn annan svip og
aðra háttu en aðrir Norðmenn.
Þótti lengi eima eftir af þvi, að
þeim fannst sem þeir væri ríki í
ríkinu, samanber það sem haft er
eftir þeim: „Jeg er ikke Nordmand
jég, jeg er Bergenser'1. Á 14. öld
var uppgangur Hansakaupmanna
þar sem mestur. Frá þeim tíma er
Bryggjan og inar frægu Schjöt-
stofur, gildaskálar fyrir þá, sem
bjuggu á Bryggjunni, en þar voru
þá 15 stórhýsi og fjöldi fólks. Á
16. öld og allt fram um 1840 var
Björgvin stærsta borg NoregS. Nú
er húu ömmr i róðinni, en íbúar
eru þar nokkru fleiri en á öllu
íslatidi.
Hákon konungur gamli „lét húsa
konungsgarð í Björgvin með góð-
um 2 steinhöllum og steinmúr um
konungsgarð og kastala yfir báð-
um nliðunum.“ Þetta var grund-
völlurínn að víginu Bergenshus,
þar sem nú er Hákonarhöllin sem
var reist 1261, og hinn svonefndi
Rosenkranzturn sem var reistur
1562—67. Höllin var mikið hús. Þar
var fyrst kjallari og siðan tvær
hæðir. Sú efri var einn salur með
rjáfri, 12,5 m. breiður og 31.5 m.
langur. Þar hjá var Kristskirkja,
sem gerð var að dómkirkju þegar
biskupsstóll var settur í Björgvin.
Árið 1530 taldi danska stjórnin að
kirkjan stæði þannig að hún gerði
vígið gagnslítið. Lét hún því brjóta
niður kirkjuna og biskupsgarðinn.
Þetta var „et hug i Norges hjerte“,
segir á einum stað, svo mjög sáu
þeir eftir þessum húsum. Nú var
ckki eftir þama annað en höllin
og virkið. Var þá farið að nota
höllina til ýmislegs, um eitt skeið
var hún höfð fyrir kornskemmu.
Hrörnaði hún þá óðum. Árið 1880
var byrjað að gera við hana, en
það verk varð fyrir ýmsum töfum.
Var þó viðgerð langt komið þegar
stríðrð hófst, en í sprengiugu 1944
eyðilagðist hún að nýu.
GOTT AÐ VERA íSLENDINGUR
í NOREGI
Ég varð viðskila föruneyti for-
setans skömmu eftir að komið var
til Björgvinjar, en ætlaði að hitta
það aftur kl. 4, því að þá átti að
skoða Bryggjuna og Schjöt-stofurn-
ar, sem standa að baki húsunum á
bryggjunni, uppi við Efrigötu.
Lagði ég svo á stað frá gistihúsinu
laust fyrir hinn ákveðna tíma, því
að stutt var að fara.
Þetta var daginn fyrir fullveldis-
daginn og á leiðinni þóttist ég sjá
að sumir væri þegar farnir að halda
upp á 50 ára afmæli fullveldisins.
Inn í borgina skerst Vogurinn, sem
er aðalliöfnin. Öðrum megin hans
er Norðnes, en hinum megin
Bryggjan, Bergenshus og Hákon-
arhöll. Fyrir botni Vogarins er
fisksölutorgið og gekk ég þvert í
gegn um það. Hér er fiskur seldur
undir beru lofti og stundar fjöldi
manns þá atvinnu. Þeir hafa fisk-
inn í kerrum, kössum og á borð-
um. Mátti þar líta margs konar
fisktegundir, svo sem kola, makríl,
upsa, loðnu, brisling, reykta síld
og reyktan lax, dökkleitan hval í
bitum o. s. frv. Þarna eru og seld
Uoseoiuauzturmnn