Lesbók Morgunblaðsins - 07.08.1955, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r 441
Trú á tré
hefir haldizt um þúsundir ára
Minnismerki Bólu-Hjálmars
stöfuðu þeir af rigningum, en nyrðra
og eystra af hitum til fjalla.
Verð á smjörlíki og kaffi lækkaði
(28.)
Siglingadómur Reykjavíkur hefir
dæmt Guðmund ísleif Gíslason, er
var skipstjóri á togaranum Agli rauða
er hann strandaði í vetur, til sex
mánaða fangelsis og réttindamissis um
3 ár, vegna vanrækslu í skyldustörf-
um sínum (30.)
Nautgripasýning var haldin í Gaul-
verjabæarhreppi að tilhlutun Búnaðar-
félags íslands og voru þar sýndar 192
kýr og 9 naut. Bezta mjólkurkýrin
hefir mjólkað 4676 kg að jafnaði á ári
í 4 ár, og fekk hún heiðursverðlaun
(30.)
Stærsta síld, sem sögur fara af,
veiddist norður af Melrakkasléttu.
Hún var 46,3 cm. á lengd og vóg 710
gr. (29.)
Villiminkum fjölgar óðum í land-
inu og hafa þeir gert mikil spjöll víðs-
vegar í æðarvarpi og silungsám.
JiYRSTA tré, sem sögur fara af,
er skilningstréð góðs og ills,
sem óx í aldingarðinum Eden.
Biblían segir að guð hafi bannað
vorum fyrstu foreldrum að eta
ávexti þess, en Eva stóðst ekki
freistinguna, og af því hefir mann-
kynið sopið seyðið síðan.
Sagan ber því vitni, að snemma
hefir mannkynið talið að tré væri
gædd yfirnáttúrlegum eiginleik-
um. Trén hafa verið mönnum ráð-
gáta. Menn hafa undrast stærð
þeirra, sveigjanleik greinanna,
hvernig þau laufguðust á vorin en
felldu laufið á haustin, hinn und-
arlega þyt og klið í skógarlaufi,
og þá eigi sízt hitt hvað trén gátu
orðið gömul, allt að því ódauðleg
og sívaxandi. Menn heldu því að
þau væri guðir, eða að guðir byggi
í þeim.
Þessarar trúar verður þegar
vart hjá Egyptum, er fyrstu sögur
fara af þeim. Osiris, inn æðsti guð
þeirra, var talinn eiga sér bústað
í tré. í Assyríu hefir einnig verið
mikil trú á helgi trjáa, eins og
sést á ýmsum myndum þaðan.
Sama trú var í Persaríki, en
Babyloníumenn trúðu því, að and-
ar eða guðir ætti sér bústaði í
öllu því, sem til væri á jörðinni.
HJÁ GRIKKJUM
OG RÓMVERJUM
Talið er að Olympsguðir hafi
flestir upphaflega verið tré. Æðsti
guðinn, Zeus, var talinn eiga sér
bústað í eikartré. í „Encyclopædia
Britannica” segir að í hinu elzta
hofi Grikkja, Dodona, sem helgað
var Zeus, hafi verið véfrétt og að
hún hafi verið fengin með því, að
menn hlustuðu á þytinn í gömlú
eikartré. Er talið líklegt að það sé
leifar af gamalli trjádýrkun.
Dionysus var sonur Zeus og
Semele og var frjóvsemisguð.
Rómverjar kölluðu hann Bakkus
og hjá þeim var hann guð vín-
viðarins. Opollo var sonur Zeus og
Leto og hann var næst æðstút*
Olympsguðanna, og á hann var
gott að heita í veikindum. í bók-
inni „The Ascent of 01ympus“
segir: „Hann læknaði öll mein með
mistilteinsberjum, berki og lauf-
um og ýmsum jurtum, sem einu
nafni voru kallaðar Apollo-jurtir.
Er það undanfari töframeðalanna
og lyfjabúðanna." Systir Apollo var
Artemis, þau voru tvíburar. „En-
cyclopedia Britannica" segir: „líjá
Orchomenus var trélíkneskja hénrl-
ar í stóru sedrustré, og bendir það
til þess að upphaflega hafi til-
beiðsla hennar byrjað á tilbeiðslti
trésins (Kedreatis, „sedrusgyðj*
an“). Hjá Caryae var líkneskja
Artemis, kölluð Karuatis (hnotu-
trés gyðjan)“. í Lakonia var mvrt-
usviðurinn helgaður henni, en í
Spörtu var það pílviðurinn. Þann-
ig hefir tilbeiðsla þessarar fiöl-
skvldu verið tengd við trjágróður.
Rómverska gyðjan Diana Sam-
svaraði Artemis, en upphaflega hét
hún Vesta og var dýrkuð hjá vatp-
inu Nemi. í hofi hennar brann hinn
eilífi eldur og er talið að hann
hafi verið kynntur með eik, sem
talin var heilög. Hjá Rómverjum
var Venus ástagyðjan, en Afrodite