Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1960, Síða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
39
Hér fer lestin í gegnum fjöllin.
fjalla eru 157 jarðgöng samanlagt
37600 metrar. Göngin sem slaga
helzt upp í Gravhalsgöngin eru
rúmlega 2 km að lengd, og svo er
fjöldi af styttri jarðgöngum. Þar
sem brautin liggur hæst er hún
1301 metra yfir sjó. Á 50 km. svæði
liggur brautin ofan við mörk þess
sem fjallabjörkin skríður hæst til
fjalla. Á þessum fjallaslóðum geisa
oft blindhríðar á vetrum og frost-
hörkurnar eru oft allt að 30°. Sá
sem ferðast með Björgvinjarbraut-
inni í góðu veðri að sumri til dáist
að landslagi og útsýni, t. d. frá
Mýrdal þar sem sér niður til
byggða í Sogni og á háfjallastöð-
inni Finse, en fæstir ferðamenn,
sem um brautina fara renna grun
í hvert harðræði það var að vinna
að lagningu brautarinnar vetur
sem sumar á hinum efstu slóðum.
Hið sama má segja um að vera
brautarvörður á erfiðustu stöðum
brautarinnar, slíkt er ekki heiglum
hent, þrátt fyrir þau tæki og tækni
sem nú er völ á. Er mér minnis-
stætt er ég tók þátt í dauðaleit að
nábúa mínum sem var brautar-
vörður og lét lífið í snjóflóði miklu
er fell á brautina, er hann var að
sinna skyldu sinni sem vörður.
Timburbjálkar eins og gildustu
símastaurar voru brytjaðir niður
og í graut innan um fönnina. Þann-
ig fór ofurafl snjóflóðsins með
bjálkaskýlið sem átti að vera verð-
inum til varnar þar sem hann vann
verk sitt.
Björgvinjarbrautin var fullgerð
1909. Það var 25. nóvember um
haustið að fyrsta lestin kom til
Voss frá Ósló, en þar helt Hákon
konungur vígsluræðuna. Fögnuð-
urinn var mikill er hið mikla
mannvirki var fullgert ,en mestur
var fögnuðurinn í Björgvin. Björg-
vinjarbúar höfðu barizt mest fyrir
þessari brautarlagningu og þeir
væntu sér mests af brautinni. —•
Og þær vonir þeirra brugðust ekki.
Mikið mannvirki — fræg
ferðaleið
Björgvinjarbrautin var þá, fyrir
50 árum, mesta mannvirki, sem
norskir verkfræðingar og menn
höfðu unnið, og brautin er það að
mörgu leyti enn. Hún varð brátt
víðfræg sem verkfræðileg fram-
kvæmd og eigi síður sem ferða-
mannaleið. Til eru brautir sem
liggja enn hærra til fjalla og lengri
jarðgöng, en talið er að á engri
járnbraut í heimi sé við jafnmikla
erfiðleika að etja við starfrækslu
og viðhald. Á engri braut er við
jafnbreytileg fárviðri og snjóalög
að etja. Um 15 þús. manns vann
alls að byggingu brautarinnar, um
tvö þúsund manns í einu þegar
mest var. Um 225 smálestir af
sprengiefni voru notaðar við að
grafa Gravhalsjarðgönginsem voru
talin 370 þús. dagsverk. Brautin,
sem er 492 km — frá Björgvin til
Ósló — kostaði um 60 milj. króna,
hlægilega lítil upphæð samanborið
við það sem nú er í veltunni hjá
norska ríkinu. En þá voru líka dag-
launin ekki nema um 6 krónur og
af því fór þriðjungurinn í fæði og
þess háttar. — Mikið var unnið í
ákvæðisvinnu.
Fyrsta ár brautarinnar kostaði
farseðill á 3ja farrými báðar leiðir
kr. 22,95. Nú kostar farseðill aðra
leiðina kr. 47,10. Samt má fullyrða
að sú hækkun er langtum minni en
sem nemur verðhækkun yfirleitt á
umliðnum 50 árum.
Ekki gekk allt þrautalaust með
akstur á brautinni fyrsta sprettinn.
Brautin náð: saman á fjöllunum,
227 km. frá Björgvin og 265 km
frá Ósló, þann 7. okt. 1907. Svo