Lesbók Morgunblaðsins - 01.05.1960, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
235
Ásókn í Árnakróki
Sigurður J. Árness;
ÁRIÐ 1897 fór eg i vist að Úlfars-
felli í Mosfellssveit. Var eg þá 18
vetra. Húsbændur minir voru Sig-
ríður Jónsdóttir og Guðmundur
Sigurðsson. Þar voru á heimilinu
foreldrar Guðmundar Guðrún Þor-
láksdóttir bónda í Neðradal, Stef-
ánssonar, og Sigurður Guðmunds-
son bónda í Haukadai. Þarna leið
mér ágætlega, því að þarna var
merkilega gott fólk. En störf mín
urðu smá og arðlítil.
Um haustréttir var eg einn af
þeim sem smöluðu Mosfellsheið-
ina. Heiðarkóngur var Þorkell
Jónsson, föðurbróðir Halldórs
bónda í Þormóðsdal, Halldórsson-
ar. Þorkell var maður snar í öllum
hreyfingum. Hann kallaði hvern
mann með nafni og skipaði skil-
merkilega fyrir hvar hver ætti að
ganga. Um hann var kveðið:
Heiðakóngs eg heyrði tal,
hölda réði í leitir
Þorkell Jóns frá Þormóðsdal,
þekktur um næslu sveitir.
Smalamennskan gekk greiðlega,
því að veður var bjart og logn all-
an daginn. Féð var rekið saman í
Árnakróki og vakað yfir því um
nóttina. Þarna hafði verið reist
tjald á sléttri grund og fengu menn
þar hressingu, nokkuð eftir óskum.
Urðu menn fljótt kátir, en síðan
sló í brýnur og seinast urðu áflog.
Hentust óróaseggirnir á tjaldið,
brutu það niður og brutu þar eitt-
hvað af leirtaui og fieira.
Eg dró mig frá þessuni mönn-
um, bjó um mig undir réttarvegg
og lagðist til svefns Sofnaði eg
brátt, en svefninn varð ekki þæg-
ur. Mig dreymdi, að hrikalega stór
maður kæmi ofan af hæðinni og
legðist endilangur ofan á mig, svo
að eg sá 1 augu honum, og virtust
mér þau vera freðin. Eg hugsa með
mér: Er hann dauður þessi? Og
hver skyldi hann vera? Þá þykir
mér hann svara:
„Eg er Árni úr Dalnum“.
Og í sama mund læstist nístandi
kuldi í gegn um mig allan og
magnaðist óðum. Þá segir Árni:
„Finnst þér vera kalt núna?“
„Já, þetta er kuldi sem drepur“,
svaraði eg.
Þá segir hann: „Nú veiztu hve
þungt það er að deya úr helkulda.
Það fekk eg að reyna. En þér er
nóg boðið þótt ekkl sé meira en
þetta“.
Síðan reis Árni á fætur og hvarf
upp af hæðinni austan til við rétt-
irnar. Litlu síðar vaknaði eg og
var þá klukkan sex að morgni.
Fannst mér eg vera orðinn allur
annar maður eftir kynninguna við
þennan kalda og stóra mann. Leið
mér svo illa, að eg kveið fyrir því
að eg mundi aldrei tá fulla heilsu
aftur. Og þá varð mér þessi vísa
á munni:
Mér varð ekki rnildin greið
miðs í réttar króknum,
þegar á mig Ámi skreið,
ógnaði heljar sóknum.
Svo var mér brugðið, að eg þoldi
ekki að heyra neitt hljóð. Eg stökk
á fætur og ætlaði að hlaupa fyrir
féð, en þá fann eg að eg mundi
ekki geta stillt mig á hlaupunum,
svo að eg lét fallast niður, þar sem
eg var kominn. En hundgelt og
Sigurður J. Árness
jarmur ætluðu að æra mig, og eg
hélt helzt að eg væri að ganga af
vitinu. Eg tók það þá til ráðs að
flýa úr réttunum, langt inn á Mos-
fellsheiði. Þar lá eg svo í sex
klukkustundir samfleytt. Allan
þann tíma var yndislegt veður og
blessuð sólin skein á mig. Eg held
að hún hafi læknað mig, því að
þegar eg stóð á fætur -kenndi eg
einkis meins, og síðan hefi eg
aldrei orðið var við þessi óþæg-
indi.
Þegar eg kom heim um kvöld-
ið, sagði eg Guðrúnu Þorláks-
dóttur frændkonu minni frá því
sem fyrir mig hafði komið í rétt-
unum. Þá sagði hún:
„Það ætla eg að þig hafi fundið
vinnumaðurinn frá Austurey í
Laugardal, hann Árni sterki Sig-
mundsson. Hann var á leið í verið,
eins og það var kallað, og ætlaði
út í Voga. En hann fannst hel-
frosinn þar sem þá hét Krókur, en
hefir síðan verið nefnt Árnakrók-
ur. Þetta sagði mér faðir minn,
Þorlákur bóndi í Neðradal. Ungur
að aldri sá hann Árna sterka og
sagði að hann hefði verið með
stærstu mönnum, enda orðlagðuf
fyrir dugnað og mikið þrek“.