Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1960, Blaðsíða 4

296
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
traðarhorn og fór að leika sér að
því að tálga með hnífnum. Veður
var glaðbjart og gott. Af einhverj-
um ástæðum lagði drengurinn
hnífinn frá sér sem allra snöggv-
ast á tröðina, en þegar hann ætlaði
svo að grípa hnífinn, var hann
horfinn. Drengurinn leitaði og
leitaði og aðrir með honum, en
hvergi fannst hnífurinn, og hefði
hann þó ekki átt að dyljast sjón-
um manna. Þegar leitin varð ár-
angurslaus, sagði fólkið: „Það hef-
ir einhver þurft á honum að halda
og skilar honum aftur“. Og um
haustið liggur hnífurinn svo á
þeim stað, þar sem drengurinn
hafði lagt hann frá sér, og var
spegilfagur eins og þegar hann
kom úr kaupstaðnum. Þannig
hurfu ýmsir hlutir en komu aftur,
og fólkið var alltaf sannfært um
að þeir hefði verið teknir trausta-
taki. En hverjir tóku þá? Ekki
mennskir menn.
Sumir l þóttust verða varir við
huldufólk. Jón á Valshamri, sem
eitt sinn var hjá fóstra mínum,
skrifaði sögu um huldufólk, sem
hann hafði séð. Það gerðist meðan
hann átti heima hjá föður sínum
í Árnahúsum, en það er bær við
sjóinn niður undan Emmubergi.
Hann var þá að smala ám á sunnu-
degi og mætti ríðandi fólki, sem
hann kannaðist ekki við. Það var
þrennt saman og fór að tala við
hann. Það var ósköp alúðlegt og
viðfeldið og spurði margs. Var
hann hissa á því að það virtist
þekkja hann og föður hans og
spurði margs frá heimilinu. Það
fór af baki, tók upp hvítasykur,
braut hann niður við stein og gaf
honum. Það sagðist eiga heima í
Klettsbæ, en hann var engu nær,
því að þann bæ kannaðist hann
ekki við. Skildi svo með þeim. —
Þegar Jón sagði þessa sögu heima,
Um veturinn veiktist drengur-
jnn undarlega og var ekki sjálf-
fekk hann þó fólk til þess að fara
með sér á staðinn, og þar sást þá
enn sykurmylsna á steininum. —
Þess má geta, að Klettskot heitir
í Stóra-Langadal, hjáleiga, byggð
úr stekk eða beitarhúsum. Háir
klettar eru fyrir ofan bæinn og
nefndir Kastali. Er hann einkenni-
lega fagur og talinn bústaður álfa.
Og nú get eg ekki sagt þér fleiri
huldufólkssögur.
Álagastaðir
— Geturðu þá ekki sagt mér
sögur af álögum og álagablettum?
— Ekki er það óhugsandi og er
þá bezt eg byrji á sögu, sem sýnir
að fóstri minn var ekki jafn trú-
laus á dulin öfl og hann lét.
Skógarstrandarnafnið bendir
ótvírætt til þess, að þar hafi fyrr-
um verið skógur mikill, þótt nú sé
hann víðast horfinn. í landi
Straums er örnefnið Myrkviður og
má á því sjá, að þar hefir verið
þéttur skógur, eoda átti Narfeyrar-
kirkja þar eitt sinn raftviðarhögg
og kolbrennslu. Nú sést þar ekki
hrísla. Skógur er nú aðeins á
Dröngum, Valshamri, Keisbakka
og Breiðabólsstað. í landi Emmu-
bergs er enginn skógur, en þegar
eg var að alast upp, var ein stór
víðihrísla í skriðunni undir Berg-
inu. Fóstri minn lagði blátt bann
við að hún væri skemmd. Matti
skilja það svo, að hann vildi hlífa
þessari einu hríslu, en hitt mun
hafa ráðið fremur, að hann taldi
að álög lægi á henni. Maður sem
Ásbjörn hét var þarna einu sinni
um tíma og hafði hjá sér son sinn
um fermingu, er Guðmundur hét.
Þá var það um haustið, að Ásbjörn
kemur eitt sinn heim með stóra
grein, sem hann hafði skorið af
hríslunni. „Þetta hefðir þú ekki
átt að gera“, sagði fóstri minn og
var alvarlegur.
hinn 6 ára, var það eitt kvöld að
þeir linntu ekki hlátri og gláptu
ráður gerða sinna. Kom þetta að
honum með köstum og var þá erfitt
að gæta hans. Lækna var leitað, en
þeir fengu ekkert að gert. Um vor-
ið batnaði honum svo allt í einu
og var hann þá fermdur. En það
er af Ásbirni að segja, að hann
varð holdsveikur. — Guðmundur
gekk síðan menntaveginn og varð
fríkirkjuprestur í Reyðarfirði 1902.
Var hann vel metinn maður og
átti sæti bæði í hreppsnefnd og
sýslunefnd. Hann varð úti á Eski-
fjarðarheiði í marz 1925.
Á Bíldhóli bjó Jónas föðurbróðir
minn. Sagt er að bær sá sé kennd-
ur við konu, er Bílda hét og bjó
þar í öndverðu. Bærinn stendur
lágt og eru þar víðir flóar, en í
sunnanverðu túninu er aflangur
hóll, bungumyndaður, úr föstu
bergi og alltaf nefndur Kastali.
Þetta er eini grjóthóllinn á þeim
slóðum. Útsunnan undir hólnum
er sýnt leiði Bíldu kerlingar og
segja fróðir menn að það sé sýni-
lega fornmannsleiði. Þau álög
hvíla á hólnum að hann má aldrei
slá né hrófla við honum.
Fyrir löngu bjuggu hjón á Bíld-
hóli, er áttu mörg börn. Börnin
léku sér oft á hólnum, veltu stein-
um og voru glensmikil. Húsfrevu
dreymdi þá þrjár nætur í röð bla-
klædda konu, er bað hana að banna
börnunum að troða á bæ sínum og
skemma hann. Gerði húsfreya það,
og strýkti börnin seinast að beiðni
álfkonunnar. En þau heldu áfram
leik sínum engu að síður og stóð
aðallega fyrir því stúlka er Guð-
rún hét. Eitt sinn er þau voru úti
á hólnum, sýndist þeim hönd
koma upp úr honum. Þá urðu þau
hrædd og hættu þessum leik. En af
Guðrúnu er það að segja, að hún
varð seinna húsfreya á Bíldhóli.
Eignaðist hún tvo syni, Jón og
Bjarna. Þegar annar var 5 ára en
lýsti fólkinu og hestum þess, vildi
enginn trúa honum. Daginn eftir