Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1960, Page 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
307
ORÐAMISGRIP
ENGINN rithöfundur er svo orð-
snjall að honum skjátliit aldrei í
orðavali. Misgrip hinna snjöllustu
geta stundum verið beinlínis
hrapalleg. Það væri vandalítið
verk að telja fram nokkur afburða-
góð kvæði íslenzk sem lýtt eru á
þenna hátt, en enginn leyfir sér
að leiðrétta. því ógjarna má láta
skynsemina ráða — meira að segja
ekki þó að um augljósa ritvillu sé
að ræða. Engum kemur til hugar
að Matthías hafi ætlað sér að segja
eða skrifa „Goða-voða-fríði foss“,
því allir vita að það var kvæði
Kristjáns um Dettifoss sem hann
hafði í huga, enda hefði hitt verið
meiningarléysa. En að eilífu verð-
ur þetta sámt prentað svona og
lesið.
Einar Benediktsson er einn
þeirra snillinga íslenzkra er næst
komast óskeikulleikanum í þessu
efni, en þó má benda á fáeina staði
í kvæðum hans þar sem hann hefir
ekki ,,athugað sinn gang“. Þegar
fyrsta bók hans, „Sögur og kvæði“.
var nýlega komin út, bar saman
hér í Reykiavík fundum hans og
skólabróður hans eins, er þá var
prestur á Vesturlandi og mun í
þetta sinn hafa verið hér á amts-
ráðsfundi. Morgun einn í góðu
veðri gengu þeir fram á Nes og
minntist prestur á kverið, sem
hann vitanlega hefir þurft að
þakka Einari fyrir. Ævilangt dáði
hann Einar Benediktsson um fram
flest önnur skáld, en varla mun
hafa fundizt í öllum kvæðum þessa
skálds eitt erindi sem honum þætti
vænna um en þriðja erindið í
kvæðinu um „Meistara Jón“. Við
munum að það er um „meinhægan
jarmandi brauðklerk“ Sjálfur var
prestur þessi sízt af öllu brauð-
klerkur enda þótt á námsárunum
hefði hann meiri löngun til þess að
verða læknir en prestur; en hlut-
verk þessara tveggja eru í raun-
inni ákaflega skýld, ef þau eru rétt
skilin.
„En með „íslandsljóðum"
komstu upp um þig að þú ert ekki*
sjómaður; „Fleytan er of smá, sá
grái er utar“ þai sem þú vitanlega
átt við þorskinn, ekki hákallinn".
„Þetta er alveg rétt; þessu þarf eg
að breyta“ svaraði Einar. Kvæðið
var aldrei prentað framar í tíð
höfundarins, og því fær hákallinn
líka að sitja fastur í því um tíma
og eilífð. Má enda vel vera að
Einar hefði gleymt að breyta þó að
endurpt-entað hefði verið.
En allt er þetta inngangur að
miklu styttra máli.
Einar þýddi hið snilldarfagra
erindi Björnsons, ,1 en tung
stund“ kveðið suður í Róm 1861.
Björnson segir þar: „Vær glad
naar faren vejer hver evne som
Du ejer“, en Einar þýðir: „í þraut
til krafta þinna átt þú. með kæti
að finna“. Það má heita stórfurðu-
legt hvernig honum fatast þarna
og lýtir þar með hina annars
snilldarlegu þýðingu sína. Það er
fjarskalegur munur á „glad“ og
„kád (kát)” og alveg tilsvarandi
munur er á „gleði" og „kæti“.
Einar segir hér í athugaleysi allt
annað en ha^nn áreiðanlega ætlaði
sér að segja Skyssan er hörmu-
leg, því örugglega hefir enginn
einurð til að segja nokkru sinni
það sem Einar vildi sagt hafa.
Galsinn fær að vera þarna, í stað
karlmannlegrar gleði Björnsons.
En við galsann er aldrei neitt karl-
mannlegt.
Á það mun verða bent að
Matthías segir í sinni þýðingu:
„Ver kátur þó hann kæli“. En ekki
er það nein röksemd, og Matthías
hefir þá afsökun að sitt óheppilega
orð varð hann að velja sökum
stuðulsins. Annars stenzt þýðing
hans ekki samanburð við hina.
Með slíkt undra-afrek í baksýn
sem þýðingu sína á „Manfred“,
sem varla á sér aðra hliðstæðu í
okkar þýddu bókmenntum en þýð-
ingu Steingríms á „Lear“ má
Matthías vel una því, að þarna
gerði annar betur, þó að sannar-
lega gerði hann einnig vel.
Skýringin á misgripum Einars er
sú ein (enda fullnægjandi) að
þarna varð honum það á, að dotta.
En það henti að sögn Hómer líka.
Sn. J.
Nýtt björgunartæki
A YMSUM baðstöðum vestan hafs er
nú farið að nota nýtt björgunartæki.
Er það planki úr plast froðusteypu
með harðri húð Lengd plankans er 13
fet, breiddin 22 þumlungar og þykktin
4 þumlungar. Hann vegur aðeins tæp
20 kg. og getur því einn maður borið
hann Flotkrafturinn er svo mikill, að
hann getur borið marga menn. Honum
er einkum talið það til gildis, að á
honum sé hægt að koma drukknandi
mönnum til hjálpar miklu fljótar held-
ur en þótt einhver vildi kasta sér til
sunds, að ekki sé talað um að setja
fram bát og róa á staðinn. Þegar
plankinn er kominn á flot, leggst
maður endilangur á hann og rær svo
með höndunum. (Þessir plankar eru
smíðaðir hjá Hains-Russell Co. í Hicks-
ville á Long Island hjá New York).
þús. kr. víxillán og bankastjórinn tók
í bankann i morgun til þess að fá 10
þús. kr. víxillán og bankastjórinn ‘ók
mér mjög alúðlega.
— Gaztu þá selt víxilinn?
— Nei, ?n bankastjórinn hugsaði sig
ofurlítið um áður en hann neitaði mér.