Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1961, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
339
Ur lífi alþýðunnar
Slys í Bakkaá
og framsýni gamallar konu
SNEMMA vetrar 1895 drukknaði ung-
ur maður, Hjörtur Guðnason, í Bakka-
á í Hörðudal. Ain var lögð og ætlaði
hann að ganga yfir hana. En er hann
kom út á ísinn, liðaðist hann allur
sundur skyndilega og þar sökk Hjört-
Ur niður og hvarf.
Það er með ólíkindum hvað Bakkaá
er fljót að ryðja sig, þegar sá gállinn
er á henni. Eitt sinn var eg staddur
á Lambhúshöfðanum, sem er við ána
að utanverðu. Þaðan sést vel upp með
ánni og niður með henni. Þarna er
Hallshylur og milli hans og Langa-
hyls er Gamlavað, straumhart og stak-
steinótt. Áin er ósköp meinleysisleg,
því að hún er á ísi. En sem eg stend
þarna heyri eg dunur og dynki, og
þreyta menn á langferðum. í
klefanum verður hvítt Ijós af sér-
stakri gerð, en öll áhöld eru mál-
uð með skærum og mismunandi
litum, svo engin hætta sé á að
menn villist á þeim.
Hver maður hefir sinn stól, sem
hægt er að skjóta út úr flugvél-
inni ef háski er á ferðum, jafnvel
þótt flugvélin sé í mikilli hæð og
fari með 3200 km. hraða. Þeir eru
þá í hylki, sem fellur til jarðar í
fallhlíf. En skyldi svo fara, að
hylkið lenti í sjó, þá flýtur það
sem bátur. í hverju hylki er
sendistöð, hlífðarföt, vatn og vistir
til viku, og auk þess handfæri og
byssa.
Sérfræðingar hersins í Pentagon
segja að þessar flugvélar muni
reynast einhver öruggasta trygg-
ing fyrir friði í langvarandi „köldu
stríði“.
veit þá að áin er byrjuð að ryðja sig.
Hún tekur sig vanalega upp við Hest-
foss, sem er mitt á milli fjalls og
bæa. Og svo steypist jakaflaumurinn
niður í Veiðifoss, sem er skammt fyrir
ofan Langahyl. Þar hleðst upp öflug
klakastífla á skammri stund neðan við
fossinn. Svo fer skyndilega allur ís-
inn á stað á löngu svæði með braki
og brestum, jakar risa á rönd og
hlaupið ýtir á eftir með gný og
tröllskap.
Það hefir einmitt verið á svona
stund að Hjörtur heitinn fórst, hugsa
eg með mér. Og í anda sé eg atburð-
inn gerast. Tveir ungir vinir koma að
ánni og ganga niður sneiðinginn
þarna. Þar takast þeir í hendur, en
hvorugan grunar að þetta sé hinzta
kveðjan. Hjörtur gengur út á ána, og
í sama bili fer ísinn á stað og liðast
sundur, en Hjörtur hverfur sam-
stundis. Vinur hans stendur á bakk-
anum og horfir á þetta með skelfingu.
Þegar þetta skeði bjuggu ung hjón
á Dunkárbakka, Guðmundur og Er-
lendína. Þau áttu ársgamla telpu.
Hjá þeim var gömul kona, sem Birg-
itta Jónsdóttir hét, barngóð, skáld-
mælt og skynsöm. Það var og talið að
hún væri skyggn og vissi lengra nefi
sínu. Svo voru þarna á bænum öldruð
hjón, Samúel og Helga, en sonur
þeirra, sem Jónas hét og var þá 19
ára gamall, var vinnumaður hjá ungu
hjónunum.
Hjörtur varð harmdauði vinum sín-
um og vandamönnum. Það var þó
talin harmabót ef líkið fyndist og gæti
fengið leg í vígri mold. Þess vegna
var hans leitað hvenær sem veður og
ástæður leyfðu, en hann fannst ekki.
Birgitta gamla helt því stöðugt
fram, að Jónas mundi finna líkið á
sínum tíma og væri því þýðingar-
laust að aðrir leituðu. Hana hafði
dreymt Hjört heitúm á þann hátt, að
hún var viss um þetta, og einnig
hafði hún séð hann í vöku.
Veturinn líður og svo kom sumar-
dagurinn fyrsti. Þann dag skyldu all-
ir, sem vettlingi gátu valdið, fara f
skeljafjöru, en Birgitta vera ein heima
með litlu stúlkuna. Samúel hafði hest
með sér.
Svo hagar til þarna, að með sjón-
um er ljósleitur malarkambur, en
fyrir ofan eru svonefndir Pollar. Um
flóð er þetta allt í kafi, en um fjöru
eru þama hólmar, víkur og vaðlar.
Þarna rakst Jónas á lík Hjartar
heitins. Þá var fólk af fleiri bæum
komið í fjöru og hópaðist það allt
saman. Klútur var bundinn um höfuð
líksins og svo reiddi Samúel það fyr-
ir framan sig heim að Dunkárbakka
og var það lagt til þar í skemmu.
Birgittu var sagt að Jónas hefði
fundið líkið. Henni kom það ekki á
óvart, og minnti á að þetta hefði hún
alltaf sagt. Svo spyr hún hvort ekki
vanti eitthvað á líkið, en henni er
sagt að svo sé ekki. Þá sagði hún:
„Það vantar kjálkana á líkið, en
þeir eru fáa faðma þaðan sem líkið
lá“.
Nú var farið út í skemmu og líkið
skoðað. Kom í ljós að rétt var hjá
gömlu konunni að kjálkana vantaði,
enda þótt enginn hefði tekið eftir því
niðri á fjörunni. Svo var brugðið við
og farið þangað, sem líkið hafði leg-
ið, og þar fundust kjálkarnir að til-
vísan Birgittu gömlu.
Þau Guðmundur og Erlendína urðu
tengdaforeldrar mínir og sögðu þau
mér fyrst frá þessu. Mér þótti þetta
merkilegt og festi það í minni.
Jónas Samúelsson er nú hjá dóttur
sinni í Keflavík. Eg heimsótti hann
fyrir skemmstu og lét hann segja mér
söguna. Honum bar alveg saman við
það sem mér hafði verið sagt áður.
Kristján Helgason
frá Dunkárbakka.
1 ferðaáætlunum þotanna er ekki
miðað við það hve lengi maður sé
að fá sér hressingu, heldur hve langt
honum miði áfram. T. d. þú ert 150
km að fá þér árbít, 500 km að fá þér
góðan miðdegisverð, 125 km að fá
þér kaffi og 5 km að kveikja þér í
sígarettu,