Lesbók Morgunblaðsins - 13.01.1963, Side 4

FYRSTA BÍLFERD AD GEYS
ARGAR eru ferðamannaleiðir
sumar fallegar á íslandi, en einhver
hin fegursta er frá Laugarvatni, austur
Laugardal og Biskupstungur að Geysi.
Haustið 1961 var lokið við smíði á nýrri
brú yfir Brúará og hún tengd nýlögðum
vegi. Þar með varð unnt að fara fyrr-
greinda leið í bílum. Þegar ég heyrði
sagt frá þessari vegarbót, rifjaðist upp
fyrir mér ferðalagið austur að Geysi,
þá er fyrst var ekið þangað í bíl alla
leið úr Reykjavík, en síðan eru 35 ár.
Upp úr nóni laugardaginn 6. ágúst
1927 lögðum við eftirgreindir félagar af
stað héðan úr bænum í fimm manna
Ford-bíl: Sigurður Jónsson frá Laug,
sem var foringi fararinnar, eigandi bíls-
ins og bílstjórinn, Jón Hallgrímsson,
gjaldkeri, Jónas Eyvindsson, simaverk-
stjóri, Karl Ingólfsson, skrifstofumaður
og sá, sem ritar þetta greinarkorn. För-
inni var heitið austur að Geysi.
Ekið var austur yfir Hellisheiði, upp
Grímsnesveg að Torfastöðum í Biskups-
tungum. Þangað komum við undir
kvöld, og þegar við ókum þaðan úr
hlaði var orðið rokkið. Var nú haldið
yfir mýrarnar fram hjá Múla að Laug,
og var það ferðalag hálfslörkulegt. Urð-
um við að ýta á bílinn, þar sem bleytan
var mest í mýrinni, og gekk í því paufi
meðan dimmast var. Þrjá tíma vorum
við frá Torfastöðum að Laug, en þaðan
var haldið yfir Laugará og ekið alla leið
upp að gosskál Geysis, er varla bærði
á sér. Um nóttina gistum við hjá Sig-
urði Greipssyni, en hann hafði þá um
sumarið byrjað að selja greið?. og gist-
ingu við Geysi. Síðar reisti Sigurður
þarna íþróttaskólahús og byggði sund-
laug, og er nú kunnur íþróttafrömuður.
Er skólinn einkaskóli hans.
Arla morguns næsta dag fórum
við ríðandi að Gullfossi, í blíðskapar-
veðri og glamþandi sólskini, en hestana
hafði Sigurður frá Laug útvegað okkur
hjá Jóni bróður sínum. Sigurður og
Jónas voru þeir einu af ferðafélögun-
um, sem höfðu komið þarna áður. Foss-
inn í allri sinni dýrð, baðaður í geislum
morgunsólar, var ógleymanleg sjón.
Kom mér þá í hug hið fagra kvæði
Hannesar Hafsteins, þar sem skáldið lýs
ir fossinum og sóltöfrum hans á undur-
samlegan hátt.
Eítir að hafa staldrað drykklanga
stund við Gullfoss, var aftur farið á
hestbak og haldið til baka að Geysi. Á
leiðinni skall á nórðaustan stormur, svo
að loft mökkvaðist af sandi og mold, er
þyrlaðist upp á Haukadalsheiði. Reynd-
ist erfitt að halda hestunum á réttri leið,
því að þeir leituðu undan sandhríðinni.
Vorum við býsna muskulegir ásýndum,
þegar við riðum í hlað hjá Sigurði
Greipssyni, en eftir að hafa þrifið okk-
ur og snætt hádegisverð, lögðum við af
stað heimleiðis og var þá klukkan lið-
lega tvö.
%T
ið ókum nú í bflnum sem ieið lá
fram hjá Úthlíð í biskupsiuntuui, um
Laugardal og yfir Lyngdalsheiði til Þing
valla. Vegurinn var niðurgrafinn, mjór
og sums staðar grýttur, en víða skógur
á báðar hendur. Fyrir konungskomuna
1907 hafði hann verið ruddur og lag-
færður, því að komið hafði til mála, að
Friðrik konungur áttundi færi þessa leið
akandi í léttivagni. En þegar til kom,
reyndist hann dugandi hestamaður og
notaði ekki vagninn, sem var þó með í
förinni alla leiðina og ekillinn, Guð-
mundur Hávarðarson. Guðjón Helgason,
vegaverkstjóri og bóndi í Laxnesi, hafði
umsjón með ruðningi vegarins, en hann
var þá þegar og hefur ætíð síðan verið
nefndur Kóngsvegur. Mun leið þessari
eitthvað hafa verið haldið við eftir kon-
ungskomuna, enda um hana farið með
hestvagna.
Þegar við komum að Brúará, var úr
vöndu að ráða, því að troðningurinn lá
skakkt við brúnni, en endar hennar
hvíla á klöpp báðum megin árinnar og
ber hana hátt. Urðum við að lyfta bíln-
um og bera hann til, svo að hann stefndi
rétt á brúna, sem var úr tré, orðin
gömul og léleg og ekki ætluð fyrir bíla.
Var hún gerð fyrir konungskomuna
1907 sem og fleiri brýr á leið þeirri, sem
konungur fór. Okkur leizt ekki á að aka
yfir brúna, því að undir var beljandi
vatnsflaumur. Varð það úr, að Sigurður
fór einn í bílnum yfir hana, og gekk
það vel, þótt ekki væri það áhættulaust.
Hér var áður steinbogi, sjálfgerð brú,
yfir ána, og þar af er nafn hennar kom-
ið. Árið 1602 var boginn brotinn af ánni,
til þess að teppa förumannastrauminn í
Eftir EGIL
HALLGRÍMSSON
Skálholt, en þá var hallæri mikið og
hungursneyð.
V egar við vorum komnir yfir
Brúará, var ferðinni haldið áfram út
með skógi vöxnum hlíðum Laugardals-
fjalla, um hinn fagra Laugardal að
Laugarvatni. Veður var hið fegursta,
glaða sólskin og blæjalogn. Höfðum við
bílinn opinn og gátum því betur notið
hinnar frábæru og víðu útsýnar og stór-
brotnu og fjölbreytilegu náttúrufegurð-
ar, sem alls staðar blasir við sjónum. Er
leið þessi hin ákjósanlegasta fyrir þá,
sem hafa yndi af að skoða fagurt lands-
lag og jarðmyndanir.
Eftir stutta viðdvöl að Laugarvatni
var á ný haldið af stað, farið um Lyng-
dalsheiði og sem leið lá til Þimgvalla. Á
Laugarvatnsvöllum skoðuðum við hell-
inn, sem eitt sinn var búið í. Þrem ár-
um áður, eða sumarið 1924, hafði ég,
ásamt nokkrum mönnum öðrum, farið
í „kassa“-bíl yfir heiðina, en aðrir bílar
til hópferða voru ekki til í þá daga. Jón
J. Víðis, landmælingamaður, var farar-
stjóri, en Meyvant Sigurðsson átti bíl-
inn og stýrði honum. Lyngdalsheiði
mun hafa verið farin í bílum fram yfir
1930.
Þegar við fórum niður af heiðinni,
klöngraðist Sigurður einn í bílnum yfir
Hrafnagjá og niður mjög grýtta og
bratta brekku, sem kölluð var „hallinn“
og náði alla leið frá Gjábakka og niður
að Vellandkötlu. Þaðan var greiðfært til
Framhald á bls. 10
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS-
1. tölublað 1963