Lesbók Morgunblaðsins - 16.02.1964, Blaðsíða 4

NORÐLIRL ANDAFERÐ
Eftir Guðrúrsu Jónsdótfur
að var á fögrum vormorgni, að
unglingsstúlka sat uppi í brattri fjalls-
hlíð fyrir ofan bæinn Skál á Síðu og
las í bók. Hún átti að gæta ánna, því
að fráfærur voru um garð gengnar, og
ærnar voru órólegar. Mörgum leiddist
hjásetan, en það gerði ungu stúlkunni
ekki, sízt þegar veðrið var gott, því að
þá gafst oft tækifæri til lestrar. Bókin,
sem hún var nú að lesa, var Ólafs saga
helga Noregskonungs. Það var dásam-
leg bók, fannst henni. Reyndar kunni
hún ýmsa kafla hennar næstum utan-
bókar, en það gerði ekki svo mikið til.
Sagan var alltaf jafn skemmtileg. Oft
hugsaði hún um þetta land, Noreg, þar
sem þessir atburðir höfðu gerzt. Hún
vissi að þaðan höfðu forfeður hennar
komið endur fyrir löngu. Mikið lang-
aði hana til að hjá Noreg, land for-
feðranna, en til þess var lítil von. Þetta
var aðeins draumur, sem aldrei mundi
rætast, hugsaði hún.
Mörg ár liðu. Unga stúlkan var orðin
Öldruð kona, en aldrei gleymdi hún
alveg æskudraumnum. Þá var það dag
einn, að hún sá í dagblaði, að Ferða-
félagið Saga auglýsti Norðurlandaferð,
og hún hugsaði með sér: „Hví ekki
að láta æskudrauminn rætast?“ Hún
brá sér samdægurs niður í sikrifstofu
ferðafélagsins og keypti sér fairmiða.
Nú hefst frásögn hennar af ferðalag-
inu.
Það var laugardaginn 20. júlí 1963
að 18 íslendingar mættu í afgreiðslusal
Flugfélags íslands á Reykjavíkurflug-
velli kl. 9 um morguninn. Eiginlega vor-
um við höfuðlaus her, því að farar-
stjórinn var úti í Kaupmannahöfn. Ég
þekkti ekki samferðafólkið utan ein
hjón, en menn kynnast fljótt í ferða-
lögum.
Kk-lukkan 10 var kallað, að allir
ættu að fara út í flugvélina. Ferðin vtur
hafin. Veður var mjög gott, logn en
dálítið skýjað. Brátt komst flugvélin
þó upp úr skýjaþykkninu, og við flug-
um í glampandi sól. Við og við sá til
jarðar, en allt var svo lítið og lágkúru-
legt, jafnvel stórar ár virtust eins og
litlir lækir. Skýin tóku á sig alls konar
myndir, stundum eins og snævikrýndir
fjallgarðar, stundum eins og undursam-
legar töfraborgir. Þær breyttu sífellt
um svip, hurfu stundum alveg eins og
skýjaborgir gera ævinlega.
Allt í einu kallar einhver: „Þarna er
land.“ Þarna voru eyjar og sker, norsk
grund. Þetta gæti alveg eins verið við
Island, berar klappir og brimlöður, en
bráðlega fer að sjást skógur og byggt
land. Eftir skamma stund lendum við
á flugvellinum við Björgvin. Þama bið-
um við í nokkrar minútur. Brátt var
aftur lagt af stað og nú birti í lofti. —
Þegar við lentum á Fomebuflugvelli við
Osló, var komið glaða sólskin. Það var'
fagurt að horfa úr lofti yfir borgina
og fjörðinn.
Eftir 30 mínútur var aftur haldið af
stað og nú var förinni heitið til Kaup-
mannahafnar. Flogið var yfir Noreg og
vesturströnd Svíþjóðar. Útsýni var gott
og það var gaman að fljúga yfir borgir,
bæi, græn engi og akra. Þegaæ við kom-
um til Kaupmannahaifnair tók farar-
stjórinn, Ingólfur Kristjánsson á móti
okkur. Við áttum að gista í Hótel Eg-
mont við Nörre Allé. Það er stúdenta
garður á vetrum, en hótel á sumrin.
Þar var aðbúnaður með ágætum. Eftir
kvöldverð fóru allir í Tivoli, hinn kunna
skemmtistað Hafnarbúa.
Næsta dag beið langferðabíll fyrir
dyrum úti og danskur bilstjóri. Farar-
stjórinn sagði, að hann héti Páll Eirík-
ur og yrði hann^samferðamaður okkar
næstu 14 daga. Þessi ungi Dani reynd-
ist ágætur félagi, kurteis og greiðvik-
inn og mjög öruggur bílstjóri. Fyrst
ókum við niður að sjó, því að við
áttum að fara bátsferð um höfnina. Þar
voru ferðamannahópar frá ýmsum lönd
um. Fararstjórarnir skýrðu frá því
belzta, sem fyrir augu bar. Þegar við
sigldum fram hjá Brimarhólmi, varð
mér hugsað til allra íslendinganna, sem
þrælkuðu þa,r í járnum og létu þar
lífið að lokum.
P áll Eirikur beið okkar við bílinn
sinn, þegar við komum í land, þvi að
nú átti að hefja ökuferð um borgina.
Við staðnæmdumst hjá litlu hafmeyj-
unni eftir myndhöggvarann Edv. Erik-
sen, gerð eftir ævintýri H. C. Ander-
sen. Þessi yndislega hafmeyja situr þarna
á steininum sínum og horfir til hafs.
Skammt þar frá, líka á Löngulínu, er
hinn fagri Gefjunargosbrunnur eftir
Bundgárd. Gefjun var sem kunnugt er
ásynja. Óðinn sendi hana til Gylfa Svía-
konungs í landaleitan. Hann gaf henni
eitt plógsland, það er fjórir uxar gætu
dregið upp dag og nótt. Gefjun átti
fjóra sonu með jötni nokkrum í Jötun-
heimum. Sonum sínum brá hún í yxna-
líki og færði þá fyrir plóginn og dró
landið út á h'afið vestur gegnt Óðinsey.
Þar námu þeir staðar. Gefjun gaf land-
ýiu nafn og kallaði Selund. þ. e. Sjá-
land. Þar byggði hún síðan. Þar, sem
landið hafði upp gengið, var vatn eftir.
Það er kallað Lögurinn. Þar liggja vík-
ur í Leginum, sem nes eru í Selundi.
Þetta er frásögn Snorra í Heimskringlu
og Snorra-Eddu.
Ekið var um borgina og litið á helztu
byggingar. Sumar þeirra eru frá dög-
um Kristjáns 4. Hann var konungur
Dana, Norðmanna og íslendinga frá
1588—1648. Hann lét reisa margar fal-
legar hallir í Kaupmannahöfn. Líklega
hafa sumar þeirra verið byggðar fyrir
ísienzkt fé. Kristján 4. kom á hinni
illræmdu einokunarverzlun á ístandi
árið 1602. Sonur Kristjáns 4. og fyrri
konu hans, Önnu Katrínar, var Friðrik
3. sem fékk einveldið samþykkt í Kópa-
vogi árið 1662.
Síðdegis fórum við með járnbraut til
Klampenborg og dvöldum þar til kvölds
í Dyrehaven og á baðströndinni hjá
Bellevue. Veðrið var yndislegt, sólskin
og hiti, svo að við undum okkur vel á
þessum fagra stað. Um kvöldið fórum
við mörg í Cirkus og skemmtum okkur
ágætlega.
Næsta dag var haldið frá Kaupmanna
höfn. Nú var förinni_ heitið til Svíþjóð-
ar. Ekið var Strandveginn meðfram
Eyrarsundi. Það er talinn fegursti þjóð-
vegur í Danmörku. Við ökum hjá Skods
borg, Vedbæk og Rungsted. Þar fyrir
norðan er opið svæði og ágætt útsýni
til eyjarinnar Hveðnar og Skánarstrand
ar, ef skyggni er gott, en í þetta sinn
var of mikil hitamóða, til þess að það
nyti sín til fulls. Þarna er dásamlega
fagurt, og ég skil Matthías vel, þegar
hann yrkir: „Brosandi land fléttað af
sólhýrum sundum, saumað með blómstr
andi lundum, draumhýra land.“
Uelsingjaeyri stendur við Eyrar-
sund, þar sem það er mjóst. Þarna er
mjög stór skipasmíðastöð. Þar er einnig
hinn frægi hallarkastali Krónborg. —
Hann stendur á tanganum, þar sem
sundið er mjóst. Kastali þessi er um-
kringdur múrum, víggörðum og skurð-
um. Hann var upphaflega byggður af
Eiríki af Pommern á árunum 1420—
-1430, til þess að tryggja Eyrarsunds-
tollinn svonefnda. Öll skip, er um sund-
ið fóru, urðu að greiða þennan toll. —
Eyrarsundstollurinn var afnuminn 1857.
Nú er Krónborg sjóminja- og siglinga-
safn. Shakespeare lætur hið fræga leik-
rit sitt Hamlet gerast í Krónborgarhöll.
Dálítil gola var á sundinu og var hún
þægileg eftir allan hitann á Sjálandi. —
Tollþjónar voru í Helsing j aborg, en
ekki skoðuðu þeir farangur okkar. Enga
viðdvöl höfðum við þarna, en héldum
áfram norðaustur Skán. Landslagið er
mjög líkt og á Sjálandi. Skógurinn er
Málverk af Selmu Lagerlöf í Marbacka.
yfirleitt beyki, en er fremur lítill, vegna
þess hve landið er þrautræktað. Hér
skiptast á víðlendir akrar og engi með
beykiskógabeltum á milli. Þéttbýli er
mikið og bændabýlin falleg og reisu-
ieg. Víða voru hjarðir svartskjöldóttra
nautgripa. Við lögðum dálitla lykkju
á leið okkar, til þess að skoða gler-
verksmiðju á Skáni.
Hingað til hafði leið okkar legið
norðaustur um Skán, en frá Markaryd,
þar sem við snæddum hádegisverð, lá
leið okkar í norðurátt til Smálands. Nú
breyttist landslagið smátt og smátt. —■
Fyrst er skógivaxin háslétta með vötn-
um og mýru,m, en eftir því sem norðar
dregur verður hæðóttara og jarðvegur
grýttur víða. Þegar nær dregur stöðu-
vatninu VSttern, (Veitur) eykst gróð-
urinn og landið verður þéttbýlla. Aðal-
atvinnuvegur í Smálandi er ýmisskonar
iðnaður. Við komum til Halls hótels í
Jönköping um kvöldið og gistum þar.
Eftir kvöldverð gengum við út að skoða
borgina. Hún stendur á mjög fögrum
stað við suðurenda Vátterns. Kringum
vatnið eru skógivaxnir ásar með bæj-
um og þorpum. Sólarlagið þarna var
eins og það getur fegurst verið heima
á Fróni. Litirnir voru dásamlegir, þeg-
ar sólin gjdlti himininn og sléttan vatns
flötinn, rétt áður en hún seig til viðar.
Það var líka fagurt, þegar húmið færð-
ist yfir og ljósin voru kveikt allt í
kring. Það var eins og ótal stjörnux í
dökkum skóginum báðum megin vatns-
ins. Þetta var dýrlegt kvöld.
IV æsta dag liggur leið okkar til
Austur- Gautlands. Gautland er stund-
um nefnt í fornritum okkar bæði Vest-
ur- og Austur-Gautland. Snorri Sturlu-
íon kom til Vestur-Gautlands í fyrri
utanför sinni. Helga Haraldsdóttir kona
Harðar Grímkelssonar var frá Gaut-
landi. íslenzk skáld vöndu komur sínar
til Svíþjóðar, t.d. Sighvatur Þórðarson,
Framh. á bls. 12.
Gefjunarbruimur á Löngulínu.
íslendingar hjá hafmeyjunni við Löngulínu.
4 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
6. tölublað 1964.