Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1972, Qupperneq 8
SÍÐARI HLUTI
EFTIR
ÞÓR WHITEHEAD
Eins og fram kom í fyrri hluta greinarinnar,
sem birtist í síðasta blaði Lesbókar, var Ger-
lach, aðalræðismaður Hitlers-Þýzkalands á
íslandi, þegar Bretar hernámu landið í maí
1940 og þá var hann tekinn höndum. Heim-
ildir sýna, að Gerlach hafði fyrir komuna til
íslands álitið landið einhvers konar paradís
Germana, en íslandsdvölin og kynni við lands-
menn, urðu honum til sárra vonbrigða.
Gerlach í Túng-ötunni. „Vinir“ hans fengu það
óþvegið á miðunum.
1 Túngötunni stytti GerlacA
sér stundir við að skrifa níð
um íslendinga. Einn þriðji hluti
fjjóðarinnar er úrkynjaður,
fullyrti Gerlach.
Fljótlega virðist hafa hviarfl-
að að Gerlach, að ekki væri
allt sem sýndist um kynhrein-
leika íslendinga. Það 'hefði ver
ið í mótisögn við grundvallar-
hugmyndir hans um yfirburði
Germana, að þvilíkt þjóðanir-
þvætti væri af æðstu stigum
aría. í frumiskýrslu segir:
. . . það er aiðeins sök þeirra
fölsku hugmynda, sem við
höfum í ást okkar á íslandi,
þ.e. að hér búi kynþáttur
stoltra, hnarreistra norrænna
manna og kvenna til fyrir-
myndar að kynstofni, lífs-
kjörum og hjúskaparháttu'm.
Hvað kynstofninn varðar, er
ástand bæjarbúa afar slæmt
og tætingslegt. Fullyrðingin
um heilagleika hjónabands
ins er aðeins fagur draumur,
því menn kunna dæmi hjú-
Skaparbrota um bæinn við-
an.
Eftirtektarverð er upphafs-
setningin í þessari tilvitnun.
Svo virðist sem þarna korni
fraim. hugimyndir Gerlachs um
landið, áður en hann tók
við aðalræðismannsembættinu.
Fleiri ummæli hans af þessu
tagi styðja þá ályktun, að Ger-
lach hafi komið hingað sem
nokkurs konar pílagrimur
stormsveitanna.
í ársbyrjun 1940 hafði Ger-
lach komizt að þessari sorg-
legu niðurstöðu:
Eitt er vúst og verður að
liggja algjörlega ljóst fyrir:
Ekkert eftir af yfirburða
kynstofni eða stolti, aðeins
þrælslund, manndómisskortur
skriðdýrsháttur og þý-
iyndi.16)
Það er einkum meint fylgi-
spekt Islands við Breta, sem
þama kom hugarró Gerlachs
úr skorðum
1 lokaskýrslu, sem Gerlach
saimidi etftir iheimkomu sina til
ÞýZkallands, skilgreindi hann is-
ier.zka stofninn þannig:
Um kynstofninn er það að
segja, að hann er að mestu
leyti norrænn, en telur einn-
ig fjölmargt lágvaxið fólk,
dökkt yfirlitum. Líkindi eru
til, að hér sé um að ræða
keltnesk áhrif. Virði kyn-
sfcofnsins er ekki jatfn
í ramúrskarand'' oig máð-
ur hefði búizt við, einkum
vegna skyldleika blöndunar
og úrkynjunar. Offjölgun í
bænum hefur haft í för með
sér mikla aukningu á
drykkjusýki, berklum og geð
veiki.17)
Niðurlægingarsaga kyn-
stofnsins var ekki öll þar með
sögð. í frumskýrslu sá Gerlach
teikn þess, að sjálfur höfuð-
fjanidinm, Gyðingar, væri
komiinn hér á kreik.
Hér við bætist hæg en þó
merkjanleg ásókn Gyðing
dómsins. Þvi miður eru þess-
ir Gyðingar allir þýzkir borg
arar — niokkrir hreinir Júð-
ar, aðrir eru bíendingar.
Þeir eygja hér enn möguleika
og íslendingar sjá ekkert at-
hugavert við þá. Þvert á
8