Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1972, Síða 10

rnm&ss
Ssiilit

0» 41« Vtlðan Bchlfft, «uf ð«o«n e*Mrat*r«
«bWI«, w»rð« lob Rích falor kOa«ra.
Ich flaí* •• «*hr «efa8s, ðs*« dt« g«nt* f«-
»U1* ötrlsofa <U» faouteehon tn lo’.snð *o gut cuo»m»ns*-
f«»«t b«t.
CrU«s*n Ul« bltta Ihr« Xl«b* frou ual Ihr*
fa*lð«n vaoht*r **hr htrzlloh *o» »tr unrt Mlnr frou.
»0r «*» n*u* Jofar *0n*efa* lcfa Ifamn uná Xfar*
ll*fa*n í«b1U* »o*l* <t*a C*ui«efa«a tn X«Ua4 ron il*r**c
«U«* Out*.

fíVv.-,■■■■•
. .
wmrnm§mm mmm
^0
y íjfS.y r=cvk <>'. ,<, i, - • * yl'iP
r&msffl&í
-•• 'T.f-'iínvr
■bjSS
yé '• ’ igi
mmmyyy
§m 1 iíi
ssfapsite^
wgsmsmM
mmm
Þeim fækkar nú óðuitn Suð-
uimesgamönnununi, isiem óltttiu
sfti fynsltai fóltlspoir þair um sl’óð
dir á S'ilðtujsttlu itfu'gum 19. aJMlatr-
iminair. Það er edmaltit öjómar'
sviptir, jþegar þeir hverfa 'aif
dkkar viemaldlairisviöi. Það fólk,
iS.em 'þá vaæ alð ieigigja úit á líffis
ibtra'utnlna hafði alllt ammam' hledim
í aö iiifa em þamm, islem nú er,
'Flesitir áltítíu Iþað saraeiigimHeigtt
að aflaislt upp .viö þmönigam kost.,
mikla og erffiiða vflmmiu og mieilta
sér um mamgit, er naiulðlsiymieigt
Weifði móltit heiita. Þie>ttta fólk
vamm hörlðluimi hömdium lamga
vitnmiuidlaiga ag hariðiislt við nóltit-
úruöfIlim, með frumstæðlum
vopnium, bæði á sjó og í lamdi'.
Oft fiengu liúindr lliffið í aöra
Wömd, en sffiimdum tam' þó
stærra í hlult, 'þegar ved veidd-
ilsjt. Sjóoámm vaæ þá sem mú höf-
'U'ðmatambúirii’ð og SjáSólklndin' ,að-
al bjamgir'æðliisvegujrStnm'.
Mairgra er að mimmast,
kvenma isem katrla og margit
var framiúmslkamamdi fóik, hvemt
á Síniu sviði.
;Bitnm þesisara mimmisSbæðiu
Suðunnesjaimamna, Sigurðúr I.
Pétumsisan, skápistjóri flrlá tKeifiLa
vlik 'lézt að HraÆnisbu, dvaflar-
flteiimtillli afldmaðma sjámamrna,
iþrílðljúdagimm 8. ágúist slíöaisitMð-
imm. Últför Ihanis vair gleirð firá
FosisvagstepelJiu miðlvilkúldag-
ílnm 16. ágúist. Séma Gríimiux
'Gr'imissiom, sólkinarpresitur í Ás-
'presfcakaiHi jamðlsömig ag fluitti
hamn þar söinm efffiírmiæli ium
Sigutrð aö vilðlstlöddíu 'fjölllmenmli.
•SiJguiröiur Jmigjaldisisom Pétuins-
ison, 'hét ihamm ful'Ju malflni,
tfæddur í Kéflavik 16. okttóbier
1895. Floreldrar Ihamis vomu
ihjónim, Pétur Jómsisom flædduf
á Bmei'ðalbótlatað í VegtJurthópi
21. miaí 1865 o|g Imigibjömg Jóms-
döttir fœdd í EmgBiy 4. marz
1866. Þegiaæ Silgúiröur var á
fytrsta ámihu dmufltíkmaðd Pétur,
flaðir JiamS, er hatnm var við
sjóróðra ,á Atusltíf jörðúlm. Tmgi-
björg vamð lutnig að ómum ejdkja
ingasáttmála þessara rikja.
Ábendingin til forsætisráð-
herra var þáttur í rösklegri
framgöngu Gerlachs við að
(kveðia miður „Fimnagaldur“,
eins og stuðningsmenn Rússa
kölluðu það. Jafnframt því að
alhlutverki að gæta hags-
muna Þýzkalands, tók hann
upp hanzkann fyrir Stalin,
vopnabróður leiðtoga síns. Mót
mælti Gerlach sérstaklega við
ríkisstjórnina blaðaskrifum um
finnsik-rússmeska stríðið. Sov-
étríkin höfðu engan sendifull-
trúa hér á landi svo Gerlach
hljóp í skarðið fyrir Rússa!
Gerlach skýrði yfirboðurum
sínum i SS frá afstöðu Reykja
vikurblaða. Þau væru á bandi
Breta og að auki full af „simán
arlegum samúðaryfirlýsingum
með Finnlandi, sem sneiða al-
10
veg 'hjá kjamna málsins“.30)
Þótt Gerlach tali um íslenzku
„blöðin", gaf eitt dagblaðanna
honum enga ástæðu til um-
kvartana vegna afstöðu til
fimnsik-rússniesflía stríðsiins né
styrjaldarinnar í heild. Þetta
blað var Þjóðviljinn. Frá því
blaði komu engar „smánarleg-
ar samúðaryfirlýsingar"
hvorki með Finnum né banda-
mönnum. Þvert á móti, samúð
Þjóðviljans var öll með Rúss-
um í „frelsun" þeirra á Finn-
um og blaðið tók ekki afstöðu
til „heimsvaldastríðs" banda-
manna og Þjóðverja. Fyrir
verkalýðinn gilti það einu
hvor sigráði i „hedmsvaidastríð
inu“. Ekki furða þótt Gerlach
nefni aldrei Þjóðviljann í mót-
mælum sflnium igegn hlutleysis-
broti bl'aðanna.
Mótmæli Gerlaclis gegn blaða
skrifum komu fyrir ekki. Hér
var ekki hægt að skrúfa nið-
ur í blaðamönnum með ritskoð
un og fangabúðum. Gerlaeh
skrifaði sinn lengsta og orðljót
asta miða. Upphafið hljóðaði á
þessa leið:
Islenzku blöðin eru tals-
vert enskari en Times. Það
síðastnefnda viðurkennir a.
m.k. undanhald Englendinga,
en Vísir birtir enn lygafregn
ir Umiited Presis um velgiengni
bandamanna.
Og þá er iþað „málgagn ut
ainrfflci!sráðherra“, [þ.e. Al-
þýðublaðið] sá endiemis snep-
ill gjörsamlega í vasa Eng-
lendinga.
Það verður aldrei nógu
oft kveðflð, að íslenzk dag-
blöð eru fimmta flokks enskt
próvins sorp.
Gerlach lét velgjörða-
rnanin sinn HLimimler fylgjast vel
með framvindu mála. 1 árs-
lok 1939 sendi Himmler Ger-
lach svarbréf (sjá mynd) við
harmtölum hans frá Islandi.
Þar segir m.a.:
Það er mér sérstakt á-
njægjiuiefnd, að þér skulið vera
fulltrúi þýzka ríkisins á Is-
landi, þvi ég hef reyndar
fengið þá hugmynd um land-
ið, að það hatfi með öllu
gleymt germönskum upp-
runa sinum og eðli. Ein-
hvern veginn er það þó sorg
leg tilhugsun, að germönsk
þjóð, sem telur 100.000 manns
skuli láta sér það í léttu
rúmi lig’gja, þegar hennar
Framh. á bls. 13
B*ö« «tfa fl ,tra fx 12«
K*ln ll*b*r g*rt« 1^080««» SirlMti »
K*1B vul£«*efa«ek wú4 *t*n* **hr *pa»
kxxaM, »fa*r lcb faoff*, •« aaottla Unxta Blnter 4ocfa
Zr*t fa*ut», «uf »lfa*r 8*1»• nfaofa
Bo», k**a* lcfa 4«dj, Ifar* fa«14*o farl*f« voa ij.io.
<n>4 i.li.y) >u fa*»rt«Brt«n.
W* l«c jt«o t20h»B «nd Sor.Jt* <rar«o
Ton U8«odilcu v 1*1 Arttlt *rfUUt. C*« kSnnes 81*
•lcfa J« »*lb*t *or«t*U*n. lB*(t*»««t bin loh «b*r
»*far «afrl«d»B.
Ðb«r !br«n Brlef tab* lch nlcfa «*br
e*fr*ut. lefa bla «*hr froh, d»»» 81* «1* T*rtr*t*r
«•• 0*ut»ch«a <Ul«t»» in !»l«n4 «!b1, wa «»a íei
• llerdlog* e.tt Zifadxuak h»b», »1« fa.:t» •« »«te* ft~
tu&l»ch* 8*rku»fx wxl irt »3111« r*rc**«ea. !re«Bfwla
1*« •« 4och trsurtc, d»«« «lo g»tr.«nl»«h** Volk »;o
100 000 !í*n*chsn »öllú |U«lehcdltlR 3ttn«W*t«M,
«o» cre««t» e*r»»ni»efa« BnidcrvoUc »oa 82 faUliozaa
fa*n«oh*n »»in*n eefa««r*n 6cfalck«»l»k*apf faírfartit. «lr
»«rd*o b**tl»»t ai*c*s uo4 »lr farivefa«B *aefa 4i* c»i*
•tl(* Ont*r«t'.’.tMDK 4*r »r>l*r«o WnJ«- olofat. ifa»r
lrg*o4*i* l*t fUr dl*»* T#U»r - niofat ílr
un» - dl* Ualtuoe *ln* b*trOfaUch*.
e*hr heb* lch alch 3b*r Thr* Ittlf*
k*lt pfm». 8ohr*lb*fa Cl* «ir docfc *tnsttl, «U 41*-
<*r d*ut»efa» (<cfacot»t «nd thlcrsfat b*ll«t, «*s 41»
ettt*t*hOrs*r*«i*ft »fa*rn«Bnt **rd*o «oil.
^/hv^vyr'
\ ; Hiimnler lýsir vanþóknun á íslendingum í bréfinu til Gerlaehs. Islendingar hafa „algjörlega gleymt
germönskum uppruna sínum og eðli“.

ajjitj|taffel ber n.S.iJ.fl.p
Bcrcddi^t zunk Tm^cn clijcr
Fauslfcucrwnffc
jrTfSihcce-flusroeis-nc. ?79 «8
—; ! PQttei-mitglicbs-nt.i Vöo 666
BeförSetungsbotum..i..3.9..r..~';.4.
Betlln, bcn.........?5.3;42.
Dec Reidisfuhrer-4í
werner
Í'föjígcboren am.....4.•.9.«S-k*
Oberfuhrer....;....

©^ueflaffíú, t>.3lC32>aþ.
muifí
DttSD rj.

Hl
Wrt gúltig mtf |*lfIÍ4> tidftÍQtt »*fllou
namatlu
■ -
' fSS-foringfjaskirteini Gerlachs undirritað af Himmler. Gerlach hlaut mikinn og* skjótan fraana í Sö.
Hann hóf þar feril sinn sem Hauptsturmfuhrer (höfuðsmaður) árlð 1937. Þegar þetta skírteini var
gefið út, 1942, var hann orðinn Oberfiihrer (ofursti). Sama ár hlaut hann tignina Brigadefuhrer
(hershöfðingi).