Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1974, Blaðsíða 8

Árni Reynisson, fram-
kvæmdastjóri
Náttúruverndarráðs.
r r
::: ;_]R
Gísli Sigurðsson ræðir við Arna Rejnisson, framkvæmdastjóra Mttnruverndarráðs,
nm þjóðgarðana og vandamálin, sem npp koma, t.d. í Skaítafelli
Álitlegur fjöldi landsmanna
hefur aldrei fótum stigið i Öræfa-
■sveit; aldrei litið brekkur Skafta-
fellsog aðeinsséð hrikaleik skrið-
jöklanna á myndum. Við opnun
hringvegarins í sumar má með
fullri vissu gera ráð fyrir, að æði
margir muni beina farkostum sín-
um þangað með það fyrir augum
að kynnast hinum nýja þjóðgarði
í Skaftafelli.
Til eru þeir, sem hafa
áhyggjur af þeirri flóðbylgju
ferðafólks, sem áreiðan-
lega skellur á Skaftafelli og
nágrenni. En þjóðgarður ber
engan veginn nafn með rentu,
sé aðgangur að honum takmark-
aður, eða jafnvel talið æskilegt að
forðast alveg umferð fölks. Það
væri hins vegar mjög sofglegt, ef
gróðursældin i hh'ðum Skaftafells
biði hnekki við þessa veigamiklu
breytingu.
Hér er úr vöndu að ráða og sá
höfuðverkur lendir á Náttúru-
verndarráði framar öðrum. Þar
ber Árni Reynisson framkvæmda-
stjóri hitann og þungann. Þegar
fundum okkar bar saman á dög-
unum, ræddum við þessi mál,
þjóðgarðana almennt og önnur
viðkvæmnismál, sem Náttúru-
verndarráð verður að hafa af-
skipti af. Uppá síðkastið hafa
menn heyrt, að tiltekin svæði eigi
að verða fólkvangur. En hver er
munurinn á fólkvangi og þjóð-
garði. Árni svararþví:
„Ríkið rekur þjóðgarð og á
landið. Sveitarfélög beita sér hins
vegar fyrir stofnun fólkvangs og
reka liann.. Þar með er ekki sagt,
að sveitarfélag þurfi að eiga það
land, sem fer undir fólkvang. Það
getur verið í eigu þess eða ein-
stakra manna. Bæði þjöðgarðar
og fólkvangar eru opnir almenn-
ingi, en munurinn sá, að fólk-
vangar eru fyrst og fremst í nánd
við þéttbýli, samanber Bláfjalla-
og Heiðmerkursvæðin hér við
Reykjavfk. Þjóðgarður þarf ekki
að vera neinstaðar nærri þéttbýli;
staðarvalið helgast af einhverjum
c
Magnúsarfoss i gilinu i
Skaftafelli er aðeins eitt af
mörgu, sem fyrir augu ber í
Skaftafellsþjóðgarði.
framúrskarandi landkostum, sem
þar eru fyrir hendi.“
„Hvað eru þjóðgarðarnir marg-
ir?“
„Þeir eru orðnir þrfr: Þingvell-
ir, Skaftafell og Jökulsárgl júfur."
„En Haukadalur?“
„Nei, Haukadalur er ekki þjóð-
garður. Um Geysi er engin opin-
ber tilskipun til, en Geysisnefnd,
sem er á vegum menntamálaráðu-
neytisins, hefur umsjón með
staðnum. Sú ráðstöfun varð til á
undan náttúruverndarlögunum
frá 1956. Og þótt Þingvellir séu
þjóðgarður, heyra þeir ekki undir
Náttúruverndarráð, heldur Þing-
vallanefnd, samkvæmd sérstök-
um lögum frá 1930.“
„En er það meginstefna að
halda öllu i upprunalegri og
óspilltri mynd innan þjóðgarð-
anna, leggja sem minnst af vegum
o.sí rv.?“
„Að opna land fyrir almenning
táknai- í sjálfu sér breytingu, eins
ogönnur fólksfjölgun. Næði rýrn-
ar, hætta á skemmdum og óþrifn-
aði eykst, og jafnvel það sem gert
er lil að auðvelda útivist eins og
vegir, brýr, og skilti veldur breyt-
ingu frá því sem var. Sumir
sækjast eftir einveru og
kyrrð, aðrir vilja geta skoð-
að náttúruna út um bílglugg-
ann. í seinni hópnum eru
m.a. fatlaðir og aldraðir, sem taka
verður tillit til. Þessi sjónarmið
verður að sætta, t.d. með því að
skipta þióðgarðinum í svæði. Með
nútíma tækni er fljótgert að
leggja veginn, en af ýms-
um ástæðum er erfiðara að
leggja hann af, jafnvel þó
óæskilegar af leiðingar komi í ljós.
Um þetta þekkjast dæmi hérlend-
is og því er stefnan fremur sú að
fara sér hægt í vegalagningu.“
„Finnst ykkur, að óæskilegt sé
að malbika veg um þjóðgarð?"
„Ekki endilega. Malarvegir eða
jafnvel lítið eitt niðurgrafnir
moldarvegir geta virzt eins og
eðlilegur hluli landslagsins. En sú
hætta er alltaf fyrir hendi með
moldarvegina, að vatn taki að
grafa sig niður í þá og‘ gera úr
þeim skurði og rof eins og dæmin
sanna. Malbikaður vegurþarf ekki
að vera til lýta. Það getur verið
þungt á metunum að losna við
ryk, sem verður af malarvegum í