Lesbók Morgunblaðsins - 04.05.1975, Blaðsíða 2

Guörún
Egílson
rœöir viö
ASLAUGU
DOTTUR
húsmóöur í
Hafnarfirði
Áslaug Guðbjörnsdóttir á heimili mstmmis'A,
sínu og á efri myndinni ásamt börn- ' V

Næst knýjum vió dyra í Hafnar-
firði og hittum að máli Áslaugu
Guðbjörnsdóttur, sem þar býr
ásamt eiginmanni sínum, Isólfi
Sigurðssyni bankafulltrúa, og
tveimur börnum, Sigurði Guðna
og Guðbjörgu Rósu. Aslaug er
fædd og uppalin í sveit við nokk-
urn veginn hefðbundna verka-
skiptingu kynjanna, og síðar gekk
hún á húsmæðraskóla. — Þá hefði
mann varla grunað, að innan
nokkurra ára yrðu karlmenn
komnir í slíka skóla, — segir hún,
— en mér finnst það mikið gleði-
efni, eins og allt það sem beinist
að auknu jafnrétti kynjanna. En
við eigum áreiðanlega langt í Iand
ennþá, þjóðfélagið hefur ekki
komið nægilega til móts við þarfir
kvenna. Félagsleg staða hús-
mæðra er fyrir neðan allar hellur,
og störf þeirra eru ekki metin
sem hver önnur vinna, þrátt fyrir
allan orðaflauminn um mikilvægi
þeirra.
— Hvernig þá?
— Til dæmis fá húsmæður eng-
in laun fyrir vinnu sína, og engin
skattfríðindi eins og giftar konur,
sem vinna úti. Þær eru oft mjög
ósjálfstæðar fjárhagslega, hafa
félagslega vanmáttarkennd og
skammast sín fyrir að vera „bara
húsmæður“, því að það er oft litið
á þær sem annars flokks þegna.
Þjóðfélagið kallar á þær út i at-
vinnulífið, og almenningsálitið ýt-
ir undir þessa þróun, en ef konan
lætur undan, á hún yfirleitt ekki
völ á öðru en illa launuðum'störf-
um, venjulega heilsdags vinnu og
þegar heim kemur þarf hún svo
að sjá um heimilishaldið. Við það
bætist, að geysilegur skortur er á
barnaheimilum, og skólatimi
barna er slitróttur, þannig að
börnin eru oft í reiðileysi.
Auðvitað er þetta alls ekki al-
gilt. Mörgum tekst að vinna utan
heimilis án þess að það skapi
vandræði, en það þarf að leysa
fjölmörg vandamál, áður en við
getum farið að tala um raunhæft
jafnrétti, sem ég vona nú að verði
einhvern tíma.
— Nú hefur þú sjálf unnið úti
með heimilishaldi. Hvernig líkaði
þér?
— Eg vann úti á meðan
maðurinn minn var i námi, og
hélt því áfram þangað til ég
eignaðist seinna barnið, en þá var
það eldra tveggja ára. Þetta gekk
allt mjög vel, við hjónin hjálpuð-
umst að með heimilisverkin, og
barnið var í góðum höndum,
þannig að ég hafði ekki yfir neinu
að kvarta. Hins vegar þótti mér
ómetanlegt að geta hætt að vinna
og verið með börnunum mlnum,
og ég held, að það sé hverri konu
hollt að vera sem flestum
stundum með börnum sínum á
meðan þau eru ung og ósjálf-
bjarga. Ég fann það, þegar ég
hafði nógan tima til að vera með
telpuna á fyrsta ári, að ég hafði
farið mikils á mis með að hafa
haft drenginn I gæzlu sem ung-
barn. Þetta er tími, sem kemur
aldrei aftur, og ég held, að sé
móðurinni ekki sióur mikils virói
en barninu.
— En hvað um feðurna?
— Yfirleitt held ég, að þeir
hafi ekki alveg sömu tilfinningu
fyrir börnunum, á meðan þau eru
svona lítil, en þó er það engan
veginn algilt fremur en annað í
mannlegum samskiptum, og eftir
því sem þeir annast börnin meira,
gagnvart börnunum, og því, að
þeir eru ekki aðeins fyrirvinnur,
heldur ber þeim að taka þátt í
uppeldinu til jafns við móðurina.
— Þú hefur valið þér hús-
móðurstarfið af frjálsum vilja, en
ekki verið knúin til þess að ein-
hverjum orsökum.
— Nei, nei, ég valdi þetta sjálf.
Ég vil vera heima hjá minum
börnum á meðan þau eru lítil.
Þetta á vel við mig, og þetta er að
mörgu leyti mjög gott starf.
Maður ræður sínum tima sjálfur,
er ekki háður neinni stimpil-
klukku, og ef maður er nógu hug-
kvæmur og sjálfstæður, er varla
hægt að hugsa sér þægilegra lif.
Heimilistækin hafa gert það að
verkum, að sjálf húsverkin,
þeim mun tengdari verða þeir
þeim. Samt finnst mér nú að
sambandi milli móður og barns
hljóti að vera sérlega náið fyrstu
mánuðina. Hitt er svo annað mál,
að allt þetta tal um móðurskyldur
og móðurrétt keyrir út i öfgar.
Móðirin og enginn annar á að sjá
um barnið, og móðirin og enginn
annar hefur réttinn yfir því í
langflestum tilfellum. Það þarf
eitthvað meira en lítió að vera að
móður, ef hún fær ekki umráða-
rétt yfir barni við skilnað, og
réttarstaða ókvæntra feðra er
hörmuleg, þar sem hægt er að
ættleiða börn þeirra án þess þeir
samþykki. Þessu þarf að breyta,
því að við getum ekki hrópað á
jafnrétti, á meðan lögin beita
karimenn slíku misrétti. Ef rétt-
indi þeirra verða aukin, gæti
maður ályktað, að þeir gerðu sér
betri grein fyrir skyldum sinum
þvottar og þess háttar er mjög
auðvelt, en hins vegar gefst
manni tækifæri til að sinna upp-
eldi barnanna, lesa, sauma,
föndra og margt og margt fleira.
Stundum leiðist mér heima, en ég
held, að flest störf séu þannig, að
maður fái stundum nóg, til dæmis
vélritun eða saumaskapur, alltaf
sömu handtökin. Þá er nú lif-
rænna og skemmtilegra að um-
gangast börn. En ég get ímyndað
mér, að það sé fyrst og fremst
skortur á félagsskap, sem gerir
það aö verkum, að mörgum hús-
mæðrum leiðist heima. Heimilin
eru lokaðri en áður, og það tíðkast
varla núorðið að fólk komi óboðið
i heimsókn, þannig að húsmæður
sjá oft ekki annað fólk en eigin-
mann og börn dögum saman. Auð-
vitað er það líka oft hagnaðar-
vonin, sem veldur þvi, að margar
húsmæður fara út á vinnu-