Lesbók Morgunblaðsins - 28.09.1975, Blaðsíða 11

þjóðsagan
Myndskreyting: Elías Sigurðsson
Drykkjurúturinn í helvíti
Einu sinni voru tveir menn
að smiða stórsmiði í smiðju.
Að áliðnum degi kom þangað
til þeirra drykkjumaður nokk-
ur sem var svo illa til reika að
hann valt sofandi af hestbaki
og ofan i hlaðbleytuna. Tóku
smiðirnir hann þá og báru
hann inn í smiðjuna og lögðu
hann á viðarkolabing; svaf
hann þar til þess dimmt var
orðið. En um það bil sem
smiðirnir voru hættir að
smíða, en þó ekki búnir að
slökkva eldinn fór drykkjurút-
urinn að rumskvast;*fóru þeir
þá út í horn og létu ekki
heyra til sín. Drykkjurúturinn
fór nú að þreifa i kringum sig
og fann kolin undir sér og sá í
eldsglæðurnar hálfslokknar;
hugðist hann þá mundi vera
dauður og vaknaður upp i
helvíti; hann reis upp þá við
alboga og hlustaði um stund.
En þegar hann heyrði samt
ekkert leiddist honum og
kallaði hátt: „Getur nú eng-
inn af öllum þeim djöflum
sem hér eru samankomnir
gefið mér I staupinu?" Þá
gáfu hinir sig fram og með
því endar sagan.
(J.Á.)
Maríus Ölafsson
NÝRÆKT
Ég horfi yfir sólskinsbjarta sveit
með samfelld tún og víðan gróðurreit,
og vélarinnar vinnubrögðin hröð,
og von og tru, sem spegla andlit glöð.
Um hug minn einhver eyðileiki fer,
þó allt sé landið grasivafið hér.
Mig hrossagauksins vantar vængjablak
og vell í spóa og heiðlóunnar kvak.
Og ilminn þann sem blóðbergsangan ber
og bláu augun: gleymdu ekki mér,
og fornar götur grænni undir jörð,
sem gengnar voru djúpt i mjúkan svörð.
Og örnefnin með landsins leturgerð
og langa sögu um þjóðar æviferð.
— En sífelld breyting lífsins leiðin er.
Ó, landið mitt, þú býrð í sjálfum mér.
SPREK
Framhald af bls.7
unga sels. En fyrr en svo
væri komið, skyldu sela-
keppir veiðimannanna
hafa riðið um kolla hinna
fríðu kópa og þeir lagðir,«
bú bændanna, eftir sóttur
vetrarforði, saltaður eða
reyktur í eldhúsi með
sauðaketinu.
En allt er I heiminum
hverfullt. Selurinn getur
brugðið því fyrir sig að
vera brellinn og leika á
óvini sína, þótt fátt verði
sagt af því hér. — Eitt
haustið þegar komið var í
skerið á sama tíma og vant
var og sækja átti kópana,
var gripið í tómt. Enginn
kópur finnanlegur hvar
sem gengið var um skerið.
Meira að segja engir
svartir kollar sýnilegir í
næsta nágrenni. Þar voru
engin hjón, sem siðbúin
höfðu orðið til ásta og áttu
nú eftir að skríða upp í
skerið og kæpa. Veiði-
mennirnir æddu fram og
aftur um skerið með
keppina sína. Nú komu
þeir að litlum notum. Þá
gátu þeir að eins notað
fyrir prik til að styðja sig
við á ósléttu skerinu. Það
gaf litið i aðra hönd.
Höfðu nú gömlu sela-
hjónin, sem búin voru að
búa þarna svo lengi svikizt
um að koma? Eða voru þau
dauð? Varla öll.
Nei, ekki var það. Þau
höfðu komið og skilið eftir
spor um veru sína. Verks-
ummerkin leyndu sér ekki.
Þegar betur var aðgætt,
sást að þarna höfðu alizt
upp 4 kópar í góðu yfir-
læti, við ást og umhyggju
foreldra sinna venjulegan
tíma, bólselir. En þeir voru
flognir úr hreiðrunum,
skriðnir úr bælum sínum.
Bólin þeirra stóðu eftir auð
og yfirgefin, hvert á slnum
stað. Hvitt snoðið ieyndi
sér ekki. Það lá eins og
flosuð ábreiða í bólunum
og beið þess að fjúka út í
veður og vind. Urturnar
höfðu sem sé tekið upp á
þeim skolla að færa til á
sér, eins og kom fyrir
beljurnar í fjósinu, þegar
þær héldu ekki uppi
réttum gangmálum. Það er
margt líkt með skyldum.
Urturnar höfðu kæpt um
það bil viku fyrr en venju-
lega, og með því forðað
afkvæmum sínum frá sela-
keppum veiðimannanna
beint í hrollkaldan haust-
sjóinn. Væntanlega tryggt
með þvi viðhald stofnsins,
en snuðað bændurna um
nokkra góða málsverði. —
Þannig bregðast krosstré
sem önnur tré.
Axarskerið ber ótvirætt
náttúrunafn eins og fleiri
eyjar og sker á Breiðafirði,
ef tekin er gild hin
athyglisverða kenning
Þórhalls prófessors
Vilmundarsonar. Það líkist
verulega exi sem forn-
menn notuðu sem vopn og
lýst er i gömlum sögum,
— aðeins mun stærra.
Óvíst er að Grettir sterki
hefði valdið slíku kjaggi.
Axarskallinn og blaðið á
austurenda skersins skera
sig mjög greinilega frá
skaftinu, sem gengur í
vesturátt frá skallanum.
Eggin vísar i háttnorður og
brýnist daglangt og nátt-
langt í hverjum norðan
garði af brimöldum flóans,
sem skilur milli lands og
eyja á þessum slóðum. —
Bergsveinn Skúlason