Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1978, Side 3

Ég fann að ég varð að hefna mín. Það var eins og einhver djöfull hefði tekið handfylli í
hárið á mér, og öskrað: „Leibus nú er tími til hefnda!“
honum, baöaöi hann og greiddi hár
hans. Hann gat ekkert melt, og kastaöi
öllu upp jafnharöan. Sjúkdómurinn
breiddi sig líka út í fæturna á honum,
svo hann gat ekkert gengiö. Ég varö aö
færa honum alla hluti, og í hvert skipti
sem hann sá mig, þá horföi hann á mig
eins og ég væri skítur. Stundum var
hann búinn aö þreyta mig svo, aö mig
langaöi til aö hlaupast frá honum alla
leiö á heimsenda. En hvernig er hægt
aö yfirgefa fööur sinn? Svo ég þjáöist í
kyrrþey. Síðustu vikurnar voru hrein-
asta helvíti, pabbi bölvaöi og hljóöaöi í
senn. Ég hefi aldrei heyrt jafn hræöileg
blótsyröi. Lippe bróöir rak inn hausinn
tvisvar í viku, og spuröi brosandi „Jæja
þá, hvernig líður þér, pabbi? Ekkert
betri?, og um leiö og faöir minn leit
hann, þá Ijómuöu í honum augun. Ég
hefi fyrirgefið honum, og ég vona aö
Guö geri þaö líka; skilur maður annars
hvaö þaö er, sem maður er aö gera?
Þaö tók föður minn tvær vikur að
deyja, en ég get ekki fengið af mér aö
lýsa kvölum hans. Hvenær sem honum
varö litiö á mig, brann reiðin úr augum
hans: Eftir jaröarförina fannst erföaskrá
hans undir kodda. Ég var settur hjá.
Lippe bróðir fékk allt, húsið, hand-
kvörnina, bollaskápinn, fatakistuna,
jafnvel diskana. Öllum í bænum okkar
blöskraöi og menn sögöu, aö svona
erföaskrá væri ógild. Þaö var jafnvel
hægt aö finna dæmi uppá þaö í
Fræöum okkar. Þaö var fariö fram á
þaö viö Lippe aö hann léti mig hafa
húsiö, en hann bara hló aö því. Þess í
staö seldi hann þaö undir eins, og flutti
handkvörnina og húsgögnin heim til sín.
Ég fékk bara koddann. Þetta er
sannleikurinn hreinn og einfaldur. Megi
ég sjálfur vera jafn hreinn, þegar ég
kem fyrir auglit Herra míns.
Ég byrjaöi svo aö vinna hjá trésmiö,
en bar svo lítið úr býtum, aö ég haföi
hvorki í mig né á. Ég var látinn sofa í
kofaskrifli. Lippe haföi gleymt því, að
hann ætti bróöur. En hver heldur þú aö
hafi látið lesa úr Helgiritunum fyrir fööur
okkar? Það voru alltaf einhverjar
ástæöur fyrir því, aö Lippe gat ekki gert
það. Ég bjó í bænum, þaö voru ekki
nógu margir menn til þess aö vinna viö
mylluna, þaö var of langt fyrir hann aö
fara til bænahússins á laugardögum. í
fyrstu fjargviöraöist fólk yfir því, hvernig
hann kæmi fram viö mig, en þegar frá
leiö, fór þaö aö tala um aö hann hlyti aö
hafa sínar ástæöur. Þegar einhver hefur
oröiö undir, þá hafa allir gaman af aö
traöka á honum.
Ég var þegar hér var komiö, ekki
lengur ungur, en ennþá ókvæntur. Mér
haföi vaxiö skegg, en enginn hugsaöi
um konuefni handa mér. Ef hjúskapar-
miölari heföi komið til mín, þá heföi
hann ekki haft meitt uppá aö bjóöa
annað en dreggjarnar af dreggjunum.
En hvers vegna ætti ég aö neita því, aö
ég varö ástfanginn. Stúlkan var dóttir
skóviögeröarmanns, og þaö var vani
minn aö horfa á hana, þegar hún var að
hella út skólpinu. En hún trúlofaöist
beyki. Hver vill eiga munaöarleysingja?
Ég var enginn bjáni, og þetta særöi mig.
Ég gat oft ekki sofiö um nætur. Ég
kastaöi mér til og frá í fletinu mínu, eins
og ég væri meö hita. Hvers vegna?
Hvað haföi ég gert á hluta fööur míns?
Ég ákvaö aö hætta aö láta lesa úr
Helgiritunum, en samt var næstum liðið
ár, án þess aö úr því yrði. Fyrir utan
þaö, hvernig'getur þú hefnt þín á þeim,
sem dauöur er?
En lofaöu mér nú aö segja þér, hvaö
kom fyrir. Þaö var eina föstudagsnótt,
aö ég lá í hreysinu mínu undir
hefilspónahrúgunni. Ég haföi unniö
mikiö síöustu dagana, og byrjaö í
dögun. Ég haföi ekki einu sinni haft tíma
tii aö fara í baöhúsiö. Ég vann viö.
kertaljós, og andvirði kertanna var
dregiö frá kaupinu mínu. Á föstudögum
fengum viö engan miödegisverö, þaö
var gert til þess aö viö hefðum betri lyst
á Sabbatsmiödegisveröinum. En kona
trésmiðsins skammtaöi mér alltaf minni
miödegismat en hinum. Hver fyrir sig,
fékk vænt, fallegt fiskstykki, en ég fékk
sporöinn, beinin voru oft nærri búin aö
kæfa mig. Súpan var vantsborin, og
kjötskammturinn minn var læriö af
hænunni meö sinatægjum. Og þaö var
ekki aöeins þaö, aö ég gat ekki tuggiö
þaö, heldur líka hitt aö heföi ég rennt
því niður, þá heföi minni mitt sljóvgast,
eftir því sem Fræöin okkar kenna. Ég
fékk ekki einu sinni nóg af kökunni. Eins
var meö öll sætindu. á þeim fékk ég
aldrei aö bragöa. Svo ég varö aö fara
sársvangur í fletið.
Þaö var vetur og bitur kuldi í hreysinu
mínu, og mýsnar voru hærðileg plága.
Ég lá í hefilspónahrúgunni með druslur
ofan á mér og brann af reiði. Þaö sem
mig langaði til var aö ná mér niðri á
honum Lippe bróöur mínum. Mér datt
Havele líka í hug, því gætir máski búist
viö, aö mágkona þín væri þér betri en
bróöir þinn. En hún haföi aöeins tíma til
aö hugsa um sjálfa sig og litlu
dúkkurnar sínar. Ef þú heföir séð,
hvernig Havele klæddi sig, þá heföi þér
ekki dottiö annað í hug en hún væri
heföarkona.
Þá sjaldan hún fór í samkunduhúsiö
til þess aö vera viö giftingu, bar hún
hatt meö fjöörum. Hvar sem ég kom þá
heyröi ég talað um hvar Lippe heföi
keypt þetta og hvar Havele heföi keypt
hitt. Þeirra aöal iðja virtist vera aö
dekra viö sjálf sig. Fyrst fékk hún sér
kápur úr skunkskinnum, og litlu seinna
aöra úr refaskinnum. Hún gekk um til
aö sýna sig, klædd pelli og purpura,
meöan ég lá í fleti mínu eins og hundur,
þjáöur^ af hungri. Ég bölvaöi þeim
báöum. Ég baö til Guös, aö hann sendi
þeim allar upphugsanlegar plágur. Og
aö lokum kom svefninn til mín, hægt og
hægt.
En þegar ég vaknaöi aftur, var nóttin
aöeins hálfnuö, og ég fann aö ég varö
aö hefna mín. Þaö var eins og einhver
djöfull heföi tekið handfylli í háriö á
mér, og öskraö: „Leibus nú er tími til
hefnda!"
Ég stóö á fætur, og í myrkrinu
þreifaði ég fyrir mér eftir poka, og fyllti
hann meö hefilspónum. Svona hlutir eru
fyrirboðnir á Sabbatsdegi, en ég haföi
gleymt trúarbrögöum mínum. Áreiöan-
lega heföi ég veriö haldinn af illum
anda. Ég klæddi mig hægt og rólega,
tók pokann meö hefilspónunum, tvo
tinnusteina og kveik, og læddist út. Ég
ætlaöi aö kveikja í húsinu hans bróöur
míns, myllunni, kornbúrinu, öllu.
Þaö var þreifandi myrkur úti, og ég
átti langa leiö aö fara. Ég hélt mig fyrir
utan borgina, og lagöi leiö mína þvert
Framhald á bls. 15
Ingibjörg L. Harðardóttir
í LEIKHLÉI
Kniplingarnir á svuntunni hennar
eru alltaf jafn hvítir
þegar hún færir okkur kaffiö
aö borðinu.
í eyrum hennar óma setningar snillinganna
en samt breytir hún aldrei um svip.
Þaö rignir
létt þokan sleikir rúöurnar
og Ijósin úti eru stór eins og tungl
og svanurinn á tjörninni
eins og hvítur depill í myrkrinu
eins og tilfinning
fullkominnar hamingju.
HEIMA
Rökkriö í forherberginu
eftir langa útiveruna
er eins og heit þögn.
Flökktandi birtan af deyjandi teljósinu
gerir árstíöir Thorvaidsens
ávalar á dökkgrænum veggnum.
Jón frjálsi
í MINNINGU
HESTS
Skotið glumdi í ókunnu húsi.
Dökk hestsaugun full trúnaöartrausts
til mannanna
brustu.
Ef til vill var síöasta minningin þín
um fyrsta vorið
þegar þú lékst í iðgrænum haganum
í fjarlægri sveit
grunlaus um illsku mannanna.
TRUFRELSI
Þeir segja hann vitskertan
því hann vill ekki fara í stríö
og segja aö fyrir tvö þúsund árum
hafi byltingarmaður í Gyöingalandi
boðaö mannkyni bræöralag og friö
því sé hann kristinn.
í nótt tóku þeir hann
og fluttu burt.
í dag syngur presturinn
hátíöarmessu.
Aö gefnu tilefni.
SOKNUÐUR
Allir hlökkuðu til þess dags
aö þú kæmir
og dagurinn kom.
En vonbrigðin byrjuöu strax
viödvölin var stutt
og slitrótt
Svo hvarfstu á brott
um nótt
án þess aö kveðja.
Eftir grúföi svört sorgin
og nísti hjörtun.
SAMLIKING
Græn stráin
féllu aö jöröinni
eins og ráövillt mannkyniö
sem hefur trúað
moröóðum stríösmönnum
fyrir tilveru sinni
en skilur ekki fyrr en um seinan
aö þeir ætluöu alltaf aö svíkja
LfFIÐ.
©