Lesbók Morgunblaðsins - 07.06.1980, Page 13

APRÍL-
DAGUR
Sérhver mánuöur ársins býr
yfir sínum sérstöku töfrum, þ.e.
a.s. ef veðurfariö er „eins og það á
aö vera.“ En oft er því nú ekki að
heilsa hér á okkar landi þar sem
duttlungar veöráttunar geta oröiö
meö þeim eindæmum aö hlýindi og
vorblíða ríkja á jólaföstu, en
grenjandi stórhríð, þegar komiö
er fram í júní, a.m.k. á Norður-
landi og þarf ekki aö sækja dæmi
um slíkt úr minnum elztu manna.
En ef allt er meö felldu og
grannt er að gáö má finna í
hverjum mánuöi birtu, dimmu, liti,
litleysi, lykt eöa andblæ, sem
hvergi getur átt heima nema
þar.
í janúar skynjum viö hvernig
hver dagur lengist um eitt hænu-
fet, guit og fölt sólskin er einkenni
febrúar, marz er langur, kaldur og
þræsingslegur, en þá fara líka
völd birtunnar stórum vaxandi og
alltaf finnst mér miklum áfanga náö
á ársferöinni, þegar ekki þarf
lengur aö kveikja viö kvöldmat-
arboröiö. í apríl fer maöur að
finna fyrir lífinu, sem blundar í
trjám og runnum.
Fyrir nokkrum vikum uþplifði
ég einn fallegasta apríldag, sem
ég man eftir. Viö ókum austur fyrir
fjall og upp í gegnum Þrastaskóg.
Hlýtt aprílregn haföi þvegiö
kaldan marzgrámann af trjá- og
runnagreinum og alveg ótrúlegt
litaskrúö blasti viö. Lauflausir
víöirunnar skörtuöu í fjölmörg-
um litbrigðum frá Ijósgulu, gul-
brúnu, brúnu, rauöbrúnu og alveg
upp í fagurrautt. Gamla, íslenzka
birkiö , sem lætur ekki voriö
hagga sér fyrr en í allra lengstu
lög, var enn svart og jók meö því á
fjölbreytni litanna ásamt fagur-

' ,
■? í

L a\fs|p
Á ÁRITRÉSINS
grænum furutrjám, sem komu
vel undan vetri. Ljósir asþarstofn-
ar bættu sínu viö svo og skærgr-
ænn mosi og hlýr vorblámi fjar-
lægra fjalla kórónaöi myndina.
Þessi aþríldagur var alveg eins og
hann átti aö vera.
Og nú er kominn júní, Ijós-
grænn meö nýju grasi og ungum
laufum, sem gægjast út úr brumi
sínu enn einu sinni. Viö vonumst
eftir mikilli sól á sundum, hlýjum
júlí meö blóma- og laufaskrúði,
kyrrum ágúst meö áfengri tööu-
angan, september meö „hundr-
aðlitum haustskóginum,"
stjörnubjörtum nóvember og des-
ember meö jólasnjó. Þannig lítur
óskalistinn út. Samt skal ekki
gleymt aö viö búum á íslandi,
þar sem allra veöra er von allan
ársins hring.
En ég vík aftur aö áðurnefnd-
um apríldegi. Viö höföum sannar-
lega ekki þvílíkt litaskrúö og í
Þrastaskógi fyrir augum alla leiö-
ina þennan sunnudagstúr. Lita-
skartið þar mátti nær eingöngu
rekja til trjáa og runna þótt lauflaus
væru, sem þar hafa fengið aö
vaxa friðuð auk þeirra tegunda,
sem menn hafa plantað þar, svo
sem furu og aspar. Allt ööruvísi var
um aö litast strax og kom út fyrir
giröinguna. Þar stóöu svartir,
nagaðir runnastubbarnir upp úr
vorfölri sinunni.
Okkar ferð var heitið á lítinn
landskika, sem viö höfum haft yfir
aö ráöa um þriggja ára skeið.
Þegar viö fengum land þetta í
okkar hendur, óx þar ekki fljótt
á litiö annaö en gras, örlítið
berjalyng og fáeinir grávíöibrúskar,
nagaöir og bitnir af sauðfé. Okkar
meining er aö stunda þarna
dálitla skógrækt til skjóls og
ánægju og höfum viö holað niður
nokkrum hundruðum trjá- og
runnaplantna, sem enn eru lág í
loftinu og lítinn lit farin að setja á
landið. En þaö skemmtilegasta er
kannski aö eftir aö viö girtum,
hafa grávíöibrúskar komið víöar
og víöar í Ijós og örgrannur, villtur
víðir, sem ég veit ekki einu sinni
hvaö heitir, hefur teygt sig upp úr
grasinu.
Ekki mátti á milli sjá, hvort
gladdi okkur meira þennan
apríldag, hnegg hrossagauksins
eöa ofurlítill grávíöiteinungur meö
fagurgrænum rekli, sem mont-
aöi sig á grastó við litla lækjar-
sprænu. Viö vorum örugg um hann
fyrir sauöfé og hestum inni á girtu
landinu.
Anna María Þórisdóttir
Afmælis-
dagurinn
Framhald af bls. 3
þaö var þá sem Helga hélt aö kannski
heföi hún bara átt að sofa og ekki fara
á fætur og fara niöur á bryggju meö
afa, en það er afmælið hennar í dag og
allir vinir hennar og frændur og
frænkur mundu koma í eftirmiödags-
kaffi og það veröur heitt súkkulaöi
drukkiö úr sparibollum. Helga mundi
heldur vilja drekka úr málinu sínu því
sparibollarnir hennar mömmu voru
svolítiö valtir og þaö má ekki hella
niöur. Heitt súkkulaöi sötrað í gegnum
þeyttan rjóma var eitt þaö besta sem
Helga gat hugsaö sér, en maður veröur
aö gera þaö voöa varlega því súkku-
laðið er stundum of heitt og þegar
maöur hefur brennt sig á tungunni, þá
finnur maður ekkert bragö.
Helga varö aö fara í gallabuxur á
meöan mamma hennar þvoöi kjólinn.
Hann var hengdur til þerris úti í porti.
Helgu þótti gaman aö hjálpa mömmu
viö dagleg störf og eitt af því sem hún
fékk aö gera var aö hengja þvott til
þerris. Varö hún þá aö standa á kassa
sem geymdur var aðeins til þessara
þarfa. Viskustykki og vasaklútar voru
hennar verkefni, sparikjóll var alltof
vandasamt fyrir hana svo hún fór aö
leita aö glerbrotum í portinu í næsta
húsi. Þar var alltaf fullt af pappaköss-
um og alla vega litum glerbrotum því
það voru verslanir þar. Þaö eru tveir
strákar aö dóla í portinu. Helga þekkir
annan þeirra, hann er stór, hlýtur að
vera tíu ára, hann hefur sítt Ijóst hár,
Helga er hálf hrædd viö hann, hann
stríðir henni stundum og einu sinni elti
hann hana meö dauöa mús í hendinni!
„Sástu konuna sem var hér í gær?“
segir hann viö strákinn sem situr á
tröppunni viö bakdyrnar á matvöru-
versluninni. „Nei,“ segir strákurinn sem
situr á tröppunni, hann hefur úfiö,
dökkt hár og dökk augu, lítur ekki upp,
heldur áfram aö tálga spýtuna sína,
bítur á vörina. Sá Ijóshæröi er aö
sparka holu í sandinn hjá sorptunnunni
meö hælnum á strigaskónum sínum:
Strákarnir voru aö æpa á hana," sá
dökkhæröi leit snöggvast upp, „æptir
þú,?“ spuröi hann, „Nei, mamma segir
aö maöur eigi ekki aö æpa á fólk, svo
hélt ég kannski aö hún væri dauö af því
hún lá þarna hjá kössunum, en strák-
arnir sögöu aö hún væri bara dauö af
því hún væri full þaö var líka tóm flaska
hjá henni, hann Bjössi tók hana sagðist
ætla aö selja hana fyrir túkall.“
Sá dökkhæröi hélt áfram aö hamast
á spýtunni með bitlausum hnífnum.
„Asni, hann fær ekki túkall fyrir hana,
hver hringdi á lögguna?" Sá Ijóshæröi
virtist ekki hissa þó hinn vissi endalok
sögunnar: „Harin Árni í búöinni," í
sama bili kom Árni í búöinni út um
bakdyrnar meö stóran kassa fullan af
rusli. Sá sem sat á tröppunni stóö upp,
dustaöi spænina af buxnaskálmunum
og spuröi: „Hvað er klukkan?" „Er aö
verða tvö“ segir Árni um leið og hann
hvolfir úr kassanum. „Bless,“ segir sá
dökkhæröi, „ég ætla aö fara aö selja
Vísi,“ og hann labbar út úr portinu án
þess aö líta viö.
Helga hefur heyrt samtal drengjanna
án þess aö hlusta, án þess aö skilja
hvaö þeir eru að tala um. Hún hefur
fundiö nokkur glerbrot sem hún ætlar
aö nota í „búiö" sem hún hefur búiö til
úr kössum í hinum enda portsins, þaö
er lykt af skemmdum appelsínum í
þessum enda þar sem búöin er. Hann
Árni í búöinni er aö skamma Ijóshærða
strákinn, Helga veit ekki fyrir hvaö, hún
heyrir hann segja. „Þú ert meiri
ótuktin, hvaö mundi þér finnast ef þaö
væri mamma þín?“ og hann fer inn og
skellir á eftir sér hurðinni.
Helga horfir á sparikjólinn þar sem
hann blaktir í golunni. Skyldi hann
verða þurr áöur en gestirnir koma?
Einhvern veginn skiptir þaö ekki neinu
máli lengur. Mamma er farin inn til aö
undirbúa afmælisveisluna og Helga er
ein í portinu meö Ijóshæröa stráknum
svo hún flýtir sér inn til mömmu.
Afmælisveislan er í fullum gangi.
Helga hefur fengiö margar gjafir. Stóra
dúkku í rauöum silkikjól meö glerhaus
og dúkkurúm sem er alveg eins og
alvöru barnarúm, bollastell, liti, litabók
og — hún veit ekki hvaö, almennilega,
því þaö er umbúðapappír út um allt og
Hulda frænka hennar sem er tveimur
árum eldri, er aö reyna aö segja henni
hvaö hún fékk á hennar afmæli og allir
tala í einu. Hana iangar ekkert til aö
hlusta á hvað Hulda fékk, hún sá þaö,
hún var þar, í afmælisveislunni hennar.
Mamma kemur inn meö stóra tertu
meö kertum á, kertin mynda logandi
eldhring, sem Helga verður að slökkva.
„Ó já, öll í einu,“ hrópar einhver,
„annars geturðu ekki óskaö.“ Helga
kreistir aftur augun, hún sér auöar
götur morgunsins, finnur stóra og
sterka hendina hans afa, sér fjöllin sem
standa á haus í sjónum, strákana í
portinu sem voru að tala um eitthvaö
sem hún skildi ekki og vírinn sem var
rekinn í gegnum augu fiskanna og allt í
einu er hún svo óskaplega reiö að
henni finnst hún vera aö springa utan
af gríöar stórri ófreskju.
Og á meðan gestirnir bíöa meö
öndina í hálsinum, blæs hún og blæs af
öllum kröftum, henni tekst aö slökkva
öll kertin í einu og allir klappa saman
höndunum, hrópa húrra og fara aö
drekka súkkulaöi meö þeyttum rjóma
og Helga er oröin fimm ára.
Þórdís Guöjónsdóttir