Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1984, Qupperneq 15

Timburhús með reisn og tílþrifum
Nú er á nýjan leik orðið vinsælt að byggja timburhús á íslandi og því er ekki úr vegi að
gaumgæfa sérstöðu timburs sem byggingarefnis og hvernig snjallir og hugmyndaríkir
menn hafa leyst þá gestaþraut að byggja listræn timburhús. Stundum er að vísu engar
kúnstir hægt að gera; útlitið svo að segja ákvarðast í skipulaginu. Það er þá helzt,
þegar einbýlishús eru byggð og ekki sízt úti á landi, að menn gætu staðið frjálslegar að
þessu, minnugir þess, að frumlegt hús og listrænt þarf ekki ófrávíkjanlega að vera
dýrara. I nýjum timburhúsa-arkitektúr erlendis má oft sjá, að horfið er frá einnar
hæðar víðáttuhúsi og byggt með allskonar afbrigðum í þeim stíl sem hér sést og
árangurinn getur orðið mjög myndrænn. Eftirtektarvert er, að línurnar í þakinu eru
undirstrikaðar með veggklæðningunni. Arkitekt þessa húss er Þjóðverjinn Erich
Schneider, sem starfar í Köln. Húsið stendur í skógi hjá Aachen, en mundi sóma sér vel
undir íslenzku fjalli einnig.
2. atriði:
Lucia hittir Edgardo í garðinum við
Ravenswood, en hann er að leggja af stað
til Frakklands í erindagjörðum fyrir Iand
sitt. Edgardo stingur upp á að slá striki
yfir gamla óvináttu og sættast við Enrico,
en Lucia vísar því á bug, telur það von-
laust. Þess í stað brýnir hún fyrir honum
að sýna ást þeirra tryggð og áður en þau
skilja, skiptast þau á hringum sem
tryggðapöntum.
II. þáttur, 1. atriði:
Meðan Edgardo er í burtu sendir hann
Luciu fjölda bréfa, sem komast i hendur
bróður hennar. Hann kemur því einnig til
leiðar að falsað bréf berst henni, sem segir
frá heitrofi Edgardos. Lucia fyllist ör-
væntingu og eftir langt hik og ráðfærslu
við Raimondo kapellán, samþykkir hún að
gefast Arthuro lávarði.
2. atriði:
Salur í Ravenswood-höll. Lucia er nýbú-
in að skrifa undir hjúskaparsáttmálann,
þegar Edgardo stendur skyndilega frammi
fyrir henni. Nú ásakar hann hana fyrir
heitrof, kastar hringnum tryggðapantin-
um, fyrir fætur hennar og krefst þess að fá
sinn til baka. Raimondo reynir árangurs-
laust að hugga hina niðurbrotnu stúlku.
III. þáttur, 1. atriði:
Nótt í turnsalnum í skuggalegri höll
Edgardos. Enrico kemur til óvinar síns og
þeir ákveða að heyja einvígi næsta morg-
un. Edgardo finnst líf sitt einskis virði og
hugsar sér að láta andstæðing sinn drepa
sig. Finnst honum viðeigandi að atburður-
inn eigi sér stað við gröf forfeðranna við
Ravenswood-höll.
2. atriði:
Sorgin hefur svipt Luciu vitinu og á
brúðkaupsnóttina drepur hún Arthuro lá-
varð með hans eigin sverði. Þegar hún
finnst um morguninn, syngur hún í brjál-
æði sínu um brúðkaup sitt og Edgardos.
Enrico Ashton ofbjóða afleiðingar gerða
sinna og leggur huglaus á flótta.
3. atriði:
Edgardo bíður árangurslaust eftir and-
stæðingi sínum í kirkjugarði Ravens-
wood-ættarinnar, kvalinn af sviksemi
Luciu. Nokkrir siðbúnir gestir úr brúð-
kaupinu fara hjá og af tali þeirra heyrir
hann, hvað skeð hefur og skilur nú að hann
hefur haft ástvinu sína fyrir rangri sök.
Fyrsta hugsun hans er að þjóta til hennar,
en þá kemur likfylgd hennar frá höllinni.
Þegar hann sér hana, stingur hann hnífi i
brjóst sér og hnígur niður og fylgir henni í
dauðann.
Brúðurin frá Lammermoor
óperutextahöfundurinn, Cammarano,
fer afar frjálslega með söguþráðinn í The
Bride of Lammermoor eftir Sir Walter
Scott.
Henry (Enrico), bróðir Luciu, er aðeins
14 ára gamall i sögunni og er lýsing Scotts
á honum mjög fjörleg og lifandi þar sem
segir frá barnalegum uppátækjum hans og
ábyrgðarleysi, t.d. þegar hann skilur Luciu
eftir í skóginum eina með Edgar
(Edgardo) Ravenswood, vegna þess að
hann sárlangar að fara í umsjónarferð um
landareignina með Norman (Normanno),
ráðsmanni föður síns, sem gerður er að
höfuðsmanni í óperunni.
Foreldrar Luciu koma ekkert við sögu i
óperunni. Ashton lávarður er ljúfur maður
en ragur, alger andstæða hinnar harð-
lyndu og metnaðargjörnu konu sinnar,
sem uppnefndi dóttur sína „smalastúlkuna
frá Lammermoor", þar sem henni fannst
hún líkjast í óæðri ætt föður síns. Lafði
Ashton er raunar „skúrkur" sögunnar. Það
er hún sem falsar bréf eða stingur þeim
undir stól og hún ræður því að Lucia er
gefin Bucklaw lávarði.
The Bride of Lammermoor kom fyrst út
í Tales of My Landlord, third series, 1819.
Lengi neitaði Sir Walter Scott að segja frá
heimildum fyrir þessari sögu. En i formála
fyrir sögunni í 14. bindi af The Edinburgh
Waverley frá 1901 rekur hann atburði,
sem gerðust á síðari hluta 17. aldar og
sagan er byggð á.
Þótt The Bride Lammermoor sé skrifuð
í byrjun 19. aldar er hún ótrúlega
skemmtileg aflestrar á ofanverðri þeirri
20.
Heimildir:
The New Grove Dictionary of Music and Musici-
ans, Ed. by Stanley Sady, Macmillan 1980. Vol. 5.
Robin May: Opera. Teach Yourself Books. Hodds
and Stoughton 1977.
Opera, Politikens forlag, 1969.
Sir Walter Scott: The Bride of Lammermoor, The
Edinburgh Waverley XIV, 1901.
ÁRNI GRÉTAR FINNSSON
í húsi
Önnu Frank
í húsi einu’í Amsterdam er ógnarsaga skráð um fólk, sem lengi faldist þar á flótta hrætt og smáð undan grimmum úlfafans óðum böðlum nasismans. Úti sólin brosti blítt börnin fóru’á kreik, en innan veggja allt var hljótt, enginn þar að leik. Þar skuggi dauðans skelfdi brátt, skimandi um hverja gátt.
Anna Frank var ein af þeim, sem áttu þarna skjól. Bak við byrgða gluggana hún bernskuvonir ól og daga bjarta í draumum sá; nú dagbókin ein geymir þá. Árin liðu eitt og tvö við ógnir nasismans. Hvert minnsta hljóð og mannamál var merki váboðans, að fundist hefði fylgsnið smátt og fólin myndu koma brátt.
Eins og fræ, sem fuglinn ber til fósturs þýskri mold, var Anna fædd og upprunnin sem alþýskt blóð og hold, Hér giltu ei þau góðu rök, gyðingur var dauðasök. Svo skeði það einn sumardag, að stormsveit birtist þar, með djöfuls glotti dreif þau öll í dauðabúðirnar. Úr hungri, þorsta, hor og pest þau hurfu síðan sporlaust flest.
Hún flýja varð sitt föðurland og felast hér i neyð. Allt var betra ógninni, sem utan dyra beið. Og hanabjálkinn hennar var helsta skjól við skriftirnar. Ógnarsaga Önnu Frank var aðeins brot af þeim skuggalegu skelfingum, sem skóku þennan heim. En dagbók bægði dauða frá draumum hennar von og þrá.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 25. FEBRÚAR 1984 15