Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1984, Blaðsíða 3

TPgPáW
m @ [g io] [u] q m il] h u hi u] 0 g]
Olgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavlk. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritsfjórar: Matthlas Jo-
hannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnar-
fulltr.: Glsli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin
Jónsson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Slmi 10100.
Hún
var eins og hvítur svanur við svartan flygilinn — og
þau hjónin höfðu látið útbúa sérstakan tónleikasal,
þegar þau byggðu. í þessu húsi stakk enginn hlutur í
stúf við annan; allt var þar í fullkomnu samræmi.
Ný smásaga eftir Kristínu Sveinsdóttur.
JóiVaff
var kunnur maður á Suðurlandi. Sem bóndi sá hann
bæ sinn hrynja í jarðskjálfta; sem kaupmaður sá
hann búð sína og vörur brenna til ösku. Það er
Guðmundur Daníelsson, sem hefur skráð jarðvist-
arsögu Jóa Vaff og hér birtist kafli úr henni.
Skugga-Sveinn
er á dagskrá í tilefni sýningar Þjóðleik-
hússins á þessu þjóðleikriti okkar, sem var
frumraun skólapiltsins Matthíasar Joch-
umssonar, en hafði til að bera svo mikið af
frumkrafti og skemmtigildi, að það lifir
enn góðu lífi. Lesbók birtir af þessu tilefni
ritgerð Steingríms J. Þorsteinssonar próf.
um Skuggasvein og Matthías Jochumson.
Forsíöan
er af búningum þeim, sem Sigurjón Jóhannsson
leikmyndateiknari Þjóðleikhússins hefur teiknað á
þrjár persónur úr Skugga-Sveini: Lengst til vinstri
er Lárenzíus sýslumaður í embættisskrúða sam-
kvæmt nýjustu 17. aldar tízku frá Hollandi, í miðið
er sjálfur Skugga-Sveinn, skinnaður vel með nýjan
atgeir, en til hægri er Margrét griðkona.
JÓN ÚR VÖR
Skáld á torgi
Það er komið fram í október,
aðeins nokkrir dagar til veturnótta,
Esjan er hvít fyrir hærum,
hérna á næstu stráum er hrím.
Konan sem elskaði skáldið
gengur dag hvern yfir torgið
þar sem mynd hans stendur
og heilsar honum
eins og þegar þau voru bæði ung.
Stundum er fjúk, allt í einu fer að rigna.
Vegfarendur flýta sér að komast
leiðar sinnar, allir þeir
sem vita hvert þeir eru að fara.
Nú minnir útrétt hönd skáldsins
á aðrar vinnulúnar hendur sem hún þekkti.
í sprungu í greip hans hefur grasstrá
fest rætur, aðeins eitt strá,
og það glóir líkast fiðrildi,
veifar til hennar sínu græna kalli
þegar styttir upp.
Svo heldur hún áfram gömul kona,
hárið vott eftir regnið.
í taktlnum fjórir
á mótl einum
llt þetta ár hafa verið
Auppi raddir um nauðsyn
þess að bæta kjör lægst
Íaunaða fólksins í land-
inu og þegar leið á árið
urðu þær raddir hávær-
ari og almennari, þar
sem æ fleirum var orðið
ljóst að stór hópur fólks gat ekki lifað af
launum sínum, átti ekki fyrir nauð-
þurftum. Svo kemur að því að forystu-
menn BSRB og ASÍ leggja fram kröfur
sínar og koma í sjónvarp með forystu-
mönnum gagnaðila. Þá bregður svo við,
að framkvæmdastjóri vinnuveitenda,
Magnús Gunnarsson, og fjármálaráð-
herrann, Albert Guðmundsson, klifa
báðir á því, að þeir séu reiðubúnir og
reyndar ákafir í að rétta hlut lægst
launaða fólksins, en bæði Ásmundur og
Thorlacius gáfu lítið út á þetta tal, og
mátti þó sjá, að Ásmundur tók það
nærri sér, en Thorlacius lét sem hann
heyrði þetta ekki, hans hjarta sló fyrir
sæmilega launað fólk í leikhúsum og
ríkisfjölmiðlunum og hans líka í launa-
kerfi ríkisins, og hann stóð á sinni 30%
kröfu upp allan launastigann, sem
kunnugt er.
í verkfallinu höfðu BSRB-menn uppi
bæði ofbeldi og stór orð og meðal ann-
ars þau, að þeir vildu lækna þjóðfélagið
af þeirri meinsemd, að í því væri fullt af
fólki sem velti sér í peningum og lifði
bílífi meðan öðrum lægi við svelti. Þetta
var og er aðdeilis rétt, en menn lækna
bara ekki slíkt misrétti með verkföllum
heldur auka það.
30% krafan jafnt á hæstu sem lægstu
laun jók auðvitað stórlega á misréttið,
þar sem þeir hæstlaunuðu fengju 4
krónur á móti 1 krónu þeirra lægst
launuðu.
Það blasti sem sagt strax við öllum,
að BSRB-menn voru ekki að berjast
fyrir réttlæti heldur auknu ranglæti,
sem þeir ætluðu sjálfir að njóta góðs af.
Og þessir fínu menn misstu fljótt samúð
almennings. Verkalýðshreyfingin játaði
að vísu samstöðu sína í orði, en var í
reynd ekkert áköf til að beita sér hart
fyrir Thorlacius og hans nóta í leðursóf-
um ríkisins, og svo var einnig um lægst
launaða fólkið í ríkiskerfinu; það heyrð-
ist lítið í því eftir að þessi krafa kom
fram. Burðarásinn í BSRB-verkfallinu
varð fljótlega harðsnúinn hópur manna,
sem var í verkfalli til að bylta ríkis-
stjórninni. Það kemur útá eitt, hvað
þessir menn bera þetta til baka, það var
öllum landslýð orðið ljóst, þegar
BSRB-forystan stóð eins og hundur í
bandi á 30% kröfunni og var ekki til
viðtals um annað.
Þeim hafði nærri lánazt að bylta
stjórninni, sem lét þá taka sig flatmag-
andi í rúminu, og það kom mikið fát á
forsætisráðherrann, sem sagðist þó
koma hress og sprækur af Ólympíuleik-
unum og magnaður af að horfa á af-
reksmenn, til að takast á við vandamál-
in, þegar hann var spurður, hvern
fjandann hann væri að gera þarna með
allt í buxunum hér heima.
Steingrímur komst aldrei í fötin,
hann fór í hverja flíkina á fætur ann-
arri úthverfa og varð svo að fara úr
henni aftur og á þessu gekk fyrir honum
allan tímann, hann var að „skoða" og
„athuga" á sér leppana.
Albert var vígreifur að vanda, en það
kom honum fljótt í klípu eins og ævin-
lega, að hann tekur of mikið uppí sig og
verður svo að bakka. Ekki að tala um,
sagði hann í fyrstu, að samþykkja en fór
úr 6% í 9%, úr 9% í 12%, úr 12% í 23%.
Albert er slakur í vörn. Ef hann ekki
hittir í markið strax er bezt fyrir hann
að fara af vellinum. Menn höfðu þó
samúð með honum þar sem hann var
einn að berjast með „skoðandann" og
„athugandann" Steingrím á bakinu.
ÁSGEIR JAKOBSSON
P.S. Thorlacius sagði í útvarpi að
loknu verkfalli, að ógæfa þjóðarinn-
ar væri að hún hefði keypt of mörg
skip. Þetta er rangt Thorlacius, —
við höfum keypt of marga stóla. A.J.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 24. NÓVEMBER 1984 3