Tíminn - 17.11.1966, Blaðsíða 7

Tíminn - 17.11.1966, Blaðsíða 7
FIMMTUDAGUR 17. nóvember 1966 ÞINGFRÉTTIR TÍMJNN ÞINGFRÉTTIR 7 Einar Ágústsson mæiti í gær fyrir þingsályktunartiHög.u, er hann flytur ásamt Sigurvin Ein- arssyni og Ingvari Gíslasyni um sumarheimili kaupstað;»harna í sveit. Fjallar tiliagan um skipun milliþinganefndar til að gera til- lögur um stofnun sumarheimila í sveitum fyrir börn úr kauipstöðum og kauptúnum. Skuli stefnt aö þvi, aS á slíkum sumarheimilmn hafi börnin viðfangsefni, er geti orðið þeim að sem mestum andlegur.i og líkamlegum þroska, þ. á. m. rækt unarstörf, gæzla húsdýra og um- gengni við þau. Nefndin skuli hafa samráð við borgarstjórn Rcykja víkur og bæjarstjórnir og sveitar stjórnir kauptúnahreppa og barna verndarráðs. í framsöguræðu sinni sagöi F-in ar Ágústsson m. a.: Okkur flutningsmönnum finnst, að hér sé hreyft málefni, sem er þannig vaxið að rétt sé að ganga úr skugga um það hver sé vilji háttvirtra Alþmgismanna í því efni, sem tillagan fjallar um. Þess vegna höfum við flutt tillöguna á ný og vonumst til þess að hún fái eðlilega afgreiðslu. Tilefni þessa tillöguflutnings eru þær breytingar, sem orðið hafa á íslenzku þjóðlífi á síðustu ára- tugum. Hér áður, þegar ég og mínir jafnaldrar vorum að alast upp, var það og löngum áður hátt- ur kaupstaðanbúa að koma börn- um sínum í sumandvöl á sveita- heini.. .n. Slíkar sumardvalir voru mjög efti.rsóttar og þóttu hollar og þroskavænlegar fyrir börnin. Á þennan hátt komust þau í tengsl við náttúru landsins og lærðu að u.mgangast dýrin og kynntust fr?m leiðslustörfum í sveitum sjálfum sér til gagns og þroska og fólk- inu í sveitum yfirleitt til ánaegju. Ten.gsl fólksins héldust og styrkt- ust, þess, sem bjó í sveitunum og hins, sem heima átti við sjávarsíð- una og tilfinningin jókst fyrir því, að allir ættum við íslendingar sam eiginlega hagsmuni. Á þeim tíma, sem mér er minnisstæðastur í þessu sambandi voru ástæður þannig, að sæmilegir möguleikar voru til þess í sveitunum að veita þessum sumardvalargestum viðtöku. | Iílutföllin milli búsetu í sveitum og bæjum voru svo allt önnur þá en þau eru nú. Núna er þetta allt saman gerbreytt eins og allir vita. Möguleikar sveita- heimilanna til slíkrar starfsemi eru alveg hverfandi hjá því, sem áður var. Sveitaheimilum hefur farið fækkandi undanfarin ár, en auk þess hefur fólki á þeim heim- ilum, sem enn eru fyrir hendi, fækkað mjög, m.a. vegna aukinn- ar vé'lvæðingar í landbúnaðinum. IÞar er því ekki lengur fyrir hendi sá vinnukraftur innanhúss, sem nauðsynlegur er til að sinna þörfum aðkomubama. Afleiðing þessa er auðvitað sú, að þeim börn um, sem eiga kost á sumardvöl í sveit, fer sífellt fækkandi. En þörf kaupstaðarbarna er þó alls ekki minni en áður var, þvert á móti vex hún auðvi'tað hröðum skrefum með auloium fólksflutn- ingum til þéttbýlissvæðanna. í Reykjavík einni eru n,ú búsett um 80 þúsund manns og á Faxaflóa- svæðinu búa yfir 100 þús. manna og víðar er þéttbýli en hér. Sveita býli eru hins vegar um 5700 á öllu landinu. Þessar tölur sýna, hve langur vegur er frá því, að sveitaheimilin geti leyst allan þann vanda, sem hér er gerður að umtalsefni. Hér þurfa nýjar að- gerðir til að koma, ef kaupstað- arbörn eiga að fá að halda áfram að njóta sveitadvalar að sumrinu. Ýmis félagasamtök í landinu hafa á virðingarverðan hátt leit- azt við að bæta nokkuð úr þörf- inni og orðið talsvert ágengt í því efni. Það er skylt að viðurkenna, í þessu sambandi má t.d. nefna Kristilegt félag ungra manna og kvenna í Reykjavík. Þessi sam- tök hafa haldið uppi sumardvalar- starfsemi í Vatnaskógi og Vindás- hlíð og mörg börn hafa notið dval ar á þessum stöðum. Þarna er þó einkum um stuttan tíma að ræða fyrir hvert barn, ein og í mesta lagi tvær vikur. Þá má nefna Rauða Krossinn og heimili hans að Laugarási, Silungapolli og víð- ar. Þjóðkirkjan hefur á síðari ár- um haldið uppi slíkri starfsemi og fleiri samtök, sem of langt yrði hér upp að telja. Alls eru þeir aðilar, sem Reykjavíkurborg t.d. eins og fram kemur í till., að stefnt skuli að því, að á slí'kum sumarheimilum hafi börnin við- fangsefni, er geti orðið þeim að sem mestum andlegum og líkam- legum þroska, þ.á.m. ræktunar- störf, gæzla húsdýra og umgengni við þau, svo að eittihvað sé nefnt. Á þann hátt teljum við, að þessar sumardvalir verði Mkari því, sem þær áður voru og við teljum, að hafi reynzt vel og þær hafi meira uppeldisgildi. Þá þykir mér rétt, að geta þess, að í Reykjavík hefur verið starf- ræktur undanfarin sumur vi*nu- skóli fyrir unglinga 12—15 ára, sem á s.l. ári tók á móti 542 unglingum til vinnu í takmarkað- an tíma. En í hverjum af þessum árgöngum, 12—15 ára, munu nú vera um 1600 ungmenni. Hvort tveggja þetta, sem ég hef nú hér nefnt, Vinnuskóli Reykjavíkur- borgar og sumardvalarstaðir ann- arra aðila, er að sjálfsögðu góðra gjalda vert, en þau leysa ekki nema að mjög takmörkuðu leyti það viðfangsefni, sem hér ©r við að fást. Um ráðstafanir ann- arra sveitarfélaga en Reykjavíkur er mé'r minna kunnugt en ég veit þó, að einnig þær eru víðast hvar ófullnægjandi. Af þessu leiðir auð vitað, að foreldrar í kaupstöðum og öðru þéttbýii hafa neyðzt til að koma bömum sínum til starfa á hinum almenna vinnumarkaði þann tíma, sem þau eru ekki í skóla eða láta þau ganga iðjulaus og í hálfgerðum vandræðum með sjálf sig, en slíkt iðjuleysi er ung mennum áreiðanlega ekki hollt og getur leitt til óæskilegra hluta. Að vísu er óg þejj-rar skoðun- ar, að hæfileg vinna sé hverju ung. menni holl og margfalt betri en iðjuleysið. En því er þó ekki að neita, að barnavinna getur boðið margvislegum hættum heim og eru því miður dæmi þess, að börn hafa verið sett til þeirra starfa, sem ekki verða talin þeim hættulaus, hvorki andlega né lík- amlega. Koma í hugann t.d. fregn ir þær, sem birtust í Reykjavíkur- blöðunum á s.l. sumri um barna- vinnuna við Reykjavíkurhöfn og mörgum okkar era eflaust enn £ fersku minni. Að áliti okkar flm. er hér um tvöfalda hættu að ræða. Annars vegar þá, að kaupstaðarbörn missa af þeim skóla, sem sveitin og sveitalífið hefur verið börnum landsius. Hins vegar ráðast þau til þeirra starfa við sjávarsíðuna, sem jafnvel geta orðið þeim við- sjárVerð eða þau hafa engin sér- stök viðfangsefni við að fást, sem e.t.v. er þó allra verst, eins og ég áðan sagði. Hér sýnist því vera verkefni, senj þarfnast úriausnar. Ég tel eðlilegt, að sú nefnd, sem skipuð verður, ef þessi till. verð- ur samþ., hafi samráð við þá að- ila, sem mest hafa ,að málum þess- um unnið og þess vegna eru t tiH. okkar nefndir þessir aði'ar: Borgarstjórn Reykjavíkur. bæjar- stjórnir allra kaupstaða, sveitar- strjörnir kauptúna, hreppa og bamaverndaráð. Vel má vera að þessi upptalning sé ekki tæmandi og kæmi þá til atihugunar í þeirri nefnd, sem fengi málið til með- ferðar að bæta þar um, ef svo yrði talið. Það er að sjálfsögðu mikið verkefni að koma upp nægilega mörgum dvalarheimilum í sveit- um fyrir kaupstaðarbörn, þannig að viðhlítandi verði fyrir þessum börnum séð, og lausn þess verður eflaust talsvert kostnaðarsöm. En hér er líka mikið í húfi. Við segj- um oft. að æska landsins sé dýr mætasti þjóðarauðurinn og ekkert verkefni er þá verðugra en það, sem stuðlar að auknum þroska æsk unnar. Því verður að ætla, að skiin ingur ailra sem hér eiga hlut að máli, Alþingis, bæjar- og sveitir- stjóma og foreldra, á þessati þörf reynist svo mikil'l að ekki verði horft í það, þótt framkvæmdirn- ar kosti nokkurt fé og þess vegna verði fljótlega hafizt handa í þess- um efnum. En okkur flm. er ljost, að málið þarf gaumgæfilegrar at- hugunar við og mikið veltur á 'því, að það sé skipulega að má'- inu unnið. Því er gert ráð fyrir því, að nefnd verði skipuð til tíil.- gerðar um málið og hún verði skip uð þannig, að ráðh. nefni 4 menn eftir tilnefningu þingflokkanna, en 5. manninn skipi ráðh. án til- nefningar og verði sá formaður nefndarinar. Okkur flm. er kunnugt um • það, að ýmsir eru þeir, sem telja opiniber afskipti af þessum mál- um óþörf, utan hvað . styrkir 'kunni að vera góðra gjalda verð- ir, en meginstefnan eigi að vera sú, að einstökum stofnunum verði falin forsjá þessara mála. Muni á þann hátt nýtast sá mikli sjálf- boðaliðakraftur, sem þessar stofn- anir og félög hafa yfir að ráða. Meðal annars hefur biskup lands- ins sent mér bréf þar sem hann lýsir sig andvígan þeirri tillögu, sem ég er hér að mæla fyrir, og telur, ■ að farsælia muni verða að 'hafa sama hátt á þessum málum og verið hefur. Vissulega er skylt að viður- kenna hið mikla og góða starf, sem margir einsfaklingar hafa unnið á þessum vettvangi, það er siður en svo ætlun okkar flutn- ingsmanna að gera á nokkurn hátt lítið úr þessu, enda hef ég bæði nú og í fyrra lagt ríka áherzlu á þetta atriði. En okkur finnst að þessar ráð- stafanir séu ekki nægar, það sé tilviljanakennt hvaða börn eigi kost á sumardvöl í sveit og hver ekki og þess vegna sé það rétt að rækileg athugun fari fram á þessu máli bæði til að kanna þörf ina og gera tillögur um ráðstaf- anir er til úrbóta mættu verða. Þar með er á engan hátt sagt að það sé meining okkar að öll- um afskiptum félaga og áhuga- manna skuli tafarlaust hætt. Þvert á móti hefur jafnan af okkar hendi verið lögð áherzla á mikil- vægi þessarar sjálfboðaliðavinnu. Við teljum að vand.'u.nálið sé of stórt til þess að kægt sé að ætlast til að það sé leyr.j með áhugastarfi einu saman. Vek at- hygli á að hér er ekki ?ð.;:ns um að ræða ung bvrn, h^'úi’r ivfn- fraint og ekl'i sí^nr s v’pað? ungl inga. Tæpl. <-r vr*n íii þ'-..v að áhugafél. getí. ris-ð vnáif þvi. Á ÞINGPALU ★★ Enn var fram haldið í sameinuðu Alþingi umræðum um til- lögiu Þórarins Þórarinssonar um kaup Seðlabankans á víxlum iðnaðar- ins. Tóku tfl máls auk Þórarins Þórarinssonar þeir Bjarni Benedikts- son, forsætisráðherra og Skúli Guðmnndsson. Vegna rúmleysis í blað- inu verður frásögn af umræðum þessum að bíða. hefur styrkt í þessu skyni, 9 tals- ins. Þessir 9 aðilar geta tekið á móti 980 börnum með 30 þús. dval ardaga, en aðrir aðilar, svo sem KFUM og Þjóðkirkjan, sem ekki eru. styrktir sérstaklega af Reykja vikurborg, geta látið í té um 50 þús. dvalardaga. Sameiginlegt ÖU um þessum heimilum er, að þar er enginn búskapur rekinn, en það tel ég og flm þessarar till. mik- inn galia. Það er skoðun okkar, KIÖRDÆMISÞING Framsóknarmanna í Reykjaneskjördæmi verður haldið sunnudaginn 4. des. n. k. í samkomuhúsinu að Garðaholti í Garðahreppi og hefst kl. 9,30 fyrir hádegi. Formenn félaga Framsóknarmanna í Reykjaneskjördæmi eru beðnir um að tilkynna, sem allra fyrst, fulltrúa félaganna á þingið til Sigfúsar Kristjánssonar, Hringbraut 69, K^flavík, sími 1869. Dagskrá þingsins verður tilkynnt síðar. Kjördæmisstjórnin. FJÖLHÆFASTA FARARTÆKID A , LANDI LAND^ -ROVER BENZIN EÐA DIESEL HEltDYFRZLUMIH HEKLA hf

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.