Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.2000, Blaðsíða 15

Oft þurfti að spyrja til vegar því kennileiti eru fá og hirðingjar færa ger sín oft á milli beitarhaga.
Ljósmyndir/Ásta Ólafsdóttir
Ger í Góbí-eyðimörkinni.
við Rauðhólana, er þekkt. Þama báru risaeðlur
beinin sem síðar steingerðust og búið er að
festa saman og stilla upp í rismiklum sölum
vestanhafs og austan svo við mennirnir getum
séð ferlegheitin sem á undan okkur gengu á
þessarijörð.
Það vai- árið 1920 að Bandaríkjamanninum
Roy Chapman Andrews, metnaðarfullum og
dugandi steingervingafræðingi, tókst að safna
nægilegu fé til þess að geta skipulagt rannsókn-
arleiðangur með fjölda vísindamanna inn í
Gobí-eyðimörkina. Upphaflega lagði hann leið
sína þangað til að leita að týnda hlekknum,
frummanninum. Hann fann ekki aðeins týnda
hlekkinn. Hann fann íyrstu risaeðlueggin og
beinagrindur fjölda risaeðlutegunda sem ráfað
höfðu um á þessum slóðum fyrir rúmum 70
miHjónum ára.
Síðan hafa aðrir leiðangrar grafið á þessu
svæði með skeiðum eða jarðýtum og oft með
góðum árangri. Nú er eðlilega búið að banna að
fiytja þessar náttúruminjar úr landi.
Eg lagði af stað á risaeðluslóðir ríðandi á
kameldýri, eftir að rússnesk hermannastígvél í
hirðingjastfl höfðu verið dregin á fætur mína,
því kamelbóndanum fannst íþróttaskór út í hött
á reiðmanni.
Nokkrum dögum áður hafði ég farið í reiðtúr
á hesti og sat þá í mongólskum hnakki. Hann er
smíðaður úr tré og aðeins þunn motta lögð yfir
til að sitja á.
Þótt ég hafi aldrei áður ferðast á kameldýri
var það ævintýri mér ekki til mikils gamans þar
sem þessi seinasti reiðtúr minnti ennþá óþægi-
lega á sig.
Lét ég samt sem ekkert væri og fór í kapp-
reiðar í kamelskundi við Batmagne, hirðingja-
soninn broshýra, sem fylgdi mér eins og væri
ég langt að komin uppáhaldsfrænka hans.
Þegar ég steig af baki á brún Logandi Rauð-
kletta greip mig ógurleg löngun til þess að finna
þó ekki væri nema litlafingurkjúku af risaeðlu-
unga eða örðu af eggjaskum. Klifruðum við
Batmagne saman niður klettana og veltum um
steinum í leit að beinum eða eggjaskurn. Fann
ég loks brot af sveru beini sem ég bar laumu-
lega inn á mér meðan ég krönglaðist aftur upp
klettana. Komin upp á gilbarminn sýndi ég
beinið hróðug trúnaðarmanni mínum bflstjór-
anum.
„Þetta bein,“ hneggjaði hann og lék, „er lær-
leggur af hesti".
Þar fór það.
Settumst við nú öll upp í bflinn og ókum fram
hjá lítilli tjöm, vin í eyðimörkinni sem er
frumskilyrði þess að hirðingjalíf þrífist á þess-
um slóðum. Bílinn stöðvaði á svæði með mnna-
gróðri. Þama var eina runnategundin sem vex í
Góbí og ber laufblöð. Fæstar af greinunum
vom samt laufgaðar heldur dauðar og uppþorn-
aðar og því tilvalin sprek í eldinn.
Bmtum við sprekið og söfnuðum því í bflinn.
Að verkinu loknu gekk ég ein út í þuskann og
settist þar niður og hlustaði. Aldrei á ævi minni
hef ég heyrt aðra eins þögn. Ekkert heyrðist
nema suð sem ég vissi að var í minni eigin blóð-
rás.
Þegar sprekið var komið í bflinn ókum við til
baka í gerið. Húsmóðirin, sem var nokkra yngri
en ég, eldaði handa okkur grjónagraut og spann
handa mér á snældu sína mórautt band úr
úlfaldahári sem minjagrip. Hún sýndi mér fjöl-
skyldumyndir og sagði mér af bömum þeirra
hjóna sem væm 4. Þrjú þeirra væm í skóla en
Batmagne sem væri 13 ára og læs væri heima
því þau þyrftu á hjálp hans að halda. Gamli
maðurinn í hominu hjá þeim væri faðir hennar.
A meðan bflstjóri og húsbændur spjölluðu fór
ég í vettvangskönnun um umhverfið með hon-
um Batmagne vini mínum. Lékum við okkur að
því að grípa smáeðlur af jörðinni og klóra þeim
á bakinu og við að taka myndir til skiptis hvort
af öðm og láta myndavélina taka mynd af okkur
saman.
Þegar ég kvaddi fjölskylduna með litlum
gjöfum kvaddi öldungurinn mig af stakri hlýju,
en hann hafði annars lítt blandað sér í samræð-
urnar heldur reykt pípu sína. Það var auðséð að
hann hafði á yngri áram verið höfðinglegur
maður í útliti og mundi líklega tímana tvenna.
Heimsókn útlendings eins og mín var þeim auð-
fmnanlega góð tilbreyting í hversdagslegu
amstri.
Skrítið hvað hversdagslegt líf þeirra var mér
mikill framandleiki.
Nú var ekið heimleiðis og kom ég til baka til
Dalanzadgad eftir að dimmdi.
Komin heim á hótelið spjallaði ég eilítið við
starfsstúlkurnar á orðfárri ensku. Fékk sjóð-
andi heitt vatn á brúsa, sötraði mitt te og lagðist
til svefns í öllum fötum í ísköldu hótelherberg-
inu.
Daginn eftir skein sól aftur í heiði og Alta
dreif mig út á flugvöll, löngu áður en mér fannst
tímabært að mæta þar. Hún hafði frétt að það
væri ríflega yfirbókað í vélina. Á flugvellinum
var stór ferðamannahópur sem átti farmiða og
forgang með vélinni, fyrir utan okkur öll hin.
Alta notaði nú öll sín sambönd og klókindi til
þess að ég kæmist með. Næsta flugferð var
ekki fyrr en eftir nokkra daga en þá átti ég að
vera lögð af stað með lestinni til Peking.
Þetta tókst hjá henni auðvitað og ég flaug til
Úlan-Bator og tók leigubfl að farfuglaheimilinu.
Hitti ég þar aftur útlenda ferðalanga, félaga
sem ég hafði kynnst þar áður.
Gisti ég þama seinustu nótt mína í Mongólíu
áður en ég lagði aftur af stað með rússnesku
lestinni sem kom frá Moskvu með viðkomu í Úl-
an-Bator á leið til Peking.
Til Peking kom ég nokkmm dögum áður en
50 ára aímæli alþýðulýðveldisins Kína var hald-
ið hátíðlegt hinn 1. október síðastliðinn eins og
menn muna.
Að verða vitni að því þegar Kínverjar undir-
búa og halda hátíð með þátttöku hálfrar millj-
ónar manna og að fylgjast með mannhafinu á
götunum þegar þessi iðjusama þjóð tekur sér
frídaga er annað ævintýri og önnur saga.
Höfundurinn er myndlistarmaður í Reykjavík.
NIS PETERSEN
NÆTUR-
REGN
ARNHEIÐUR SIGURÐAR-
DÓTTIR ÞÝDDI
Fall blíða regn - fall hljótt,
færðu moldinni kraft ogfjall-
anna andardrátt
oghreinan sólvermdan ilm.
Fall þú regn með lágværum þyt
og lát hvísla ljóði í regnsins nið,
lát það rata til trjánna í limgerð-
inu heima. /
Þetta miðnæturregn er tár míns
hjarta
sem hefur svimað af kossum og
falli sólar á nóttu,
en breytist í bjartan hlátur á
danskri sumarnótt.
Blás vindur - blás blítt í nætur-
húminu
oghressilega við kofann minn
þessi ljúfí þýði vindur
og hljóðlátt regnið, sem af ups-
um drýpur.
Blás vindur - blás upp dynfari!
brátt hvíslar nóttin að trjánum
mínum,
sem dafna best heima íkjarrinu
þar,
að öll þessi ljóð oglitbrigði
jarðar
og líka ilmurinn sem berst að
vitum mér
sé hlátur næturinnar, hlátur
hinnar dönsku sumarnætur.
Höfundurinn er danskt skóld.
FRIÐJÓN A.
MARINÓSSON
MARTRÖÐ
í svörtu myrkri stíga hýenur
trylltan dans hinna fordæmdu
í rauðri birtu deyjandi elds
leika englar á strenglausar hörpur
I hvítu myrkri fel égmig
á fremsta bekk
SIGRÍÐUR
SIGMUNDSDÓTTIR
VERULEIKI
Veruleikií drauma minna
veröld
sem fýrnist ei
í fjölvíddum alheimsins
sem gaf mér hugsun um sig
hjartnæm snerting langana
minna
í ljósi logandi sálar
ískini stjarnanna
í glitvefí mánanna
í eldfíjóti sólarinnar
við dans vetrarbrauta
fínn éggleði þess ergleðina gaf
snerti ást þess er ástina veitti
lifí sælu þess er lífíð gat
draumurí veröld veruleikans.
Höfundurinn er húsmóðir í Reykjavík.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LiSTIR 6. MAÍ 2000 1 5