Alþýðublaðið - 08.12.1982, Blaðsíða 4

alþýðu-
Miðvikudagur 8. desember 1982
Otgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Framkvæ'mdastjóri: JóhannesGuómundsson
Stjórnmálaritstjóri og ábm. Guömundur Arni Stefánsson.-
Biaöamaöur: Þráinn Hallgrimsson.
Gjaldkeri: Haiidóra Jónsdóttir.
jDreifingarstjóri: Siguröur Steinarsson.
Ritstjórn og augiýsingar eru aö Siðumúla 11, Reykjavik, simi 81866.
Áskriftarsíminn
er 81866
Bandaríska
vikuritið TIME:
CIA stór
eykur starfsemi
sína í löndum
Mið-Ameríku
Vaxandi hætta á
átökum á landa-
mærum Hondúras
og Nicaragúa
Bandaríska vikuritið TIME
heldur því fram í grein í síðustu
viku að ameríska leyniþjónustan
hafi aukið mjög alla starfsemi sína í
löndum Mið-Ameríku allt undan-
farið ár og það sem af er þessu ári.
Nú búist margir I þessum heims-
hluta við vaxandi átökum og jafn-
vel að stríð brjótist út á landamær-
um Nicaragúa og Hondúras. Ekki
verða ræðuhöld Reagans forseta í
för sinni suður á bóginn í síðustu
viku til að auka á bjartsýni manna í
þessu efni, en þar lýsti hann því
meðal annars yfir að hann hygðist
taka upp hernaðaraðstoð við hina
illræmdu stjórn Rios Montt í
Guatemala á ný. Eins og kunnugt
er hætti Carter forseti hernaðarað-
stoð við Guatemala vegna mann-
réttindabrota þar í landi. Vitað er,
að Rios Mont hefur staðið fyrir
taumlausum ofsóknum á hendur
andófsöflum í Guatemala, sérstak-
lega indjánum og hafa mannrétt-
indasamtök, m.a. Amnesty inter-
national talið sannað að stjórnvöld
hafí skipulagt stórfelldar ofsóknir á
hendur andstæðingum stjórnar-
innar.
Haukur
Helgason
endurkjörínn
þinglóðs
Haukur Helgason skólastjóri
var endurkjörinn þinglóðs Al-
þýðuflokksins á fundi flokks-
stjórnar Alþýðuflokksins í
fyrradag. Haukur hefur gegnt
þessum starfa um nokkurra ára
skeið.
Þinglóðs á seturétt á fundum
þingflokks Alþýðuflokksins
með málfrelsi, tillögu- og at-
kvæðisrétti og skal kjörinn sér-
staklega af flokksstjórn.
Flokksstjórn kaus Hauk einu
hljóði á fundinum á mánudag.
Fréttaritarar TIMES í Hondúras
og Nicaragúa halda því nú fram, að
mjög sé rætt um að stríð brjótist út
milli landanna tveggja. Stjórn
Sandínista í Nicaragúa hefur lýst
því yfir, að fimm fylki á landamær-
unum við Hondúras teljist hern-
aðarsvæði. Stjórnvöld hvetja fólk í
landinu til þess að safna matvælum
og blöðin í Managúa, höfuðborg
Nicaragúa^ru uppfull af sögusögn-
um um fyrirhugað samsæri leyni-
þjónustunnar bandarísku. í Hond-
úras er hinsvegar verið að byggja
flugvelli nálægt landamærunum og
íTegucialpa, höfuðborginni, úirog
grúir’af hermönnum.
Stjórnvöld í Managúa hafa feng-
ið um það boð frá Reagan forseta,
að þau verði að láta af aðstoð við
skæruliða í E1 Salvador, en það er
einmitt ein grundvallarkenning
Reagans forseta, að stríðsátök þar í
landi stafi af vopnaflóði utan frá,
en ekki af félagslegum átökum í
landinu sjálfu. Þessi togstreita milli
stjórnanna í Washington og Man-
agúa virði st nú vera að þróast út í
miklu alvarlegri átök. Afleiðingin
er sú að skærur á landamærum ríkj-
anna gætu auðveldlega orðið að
stórstyrjöld. En jafnvel þótt stríð
brjótist ekki út, halda þeir sem
gagnrýna Bandaríkjastjórn því
fram, að starfsemi Bandaríkja-
stjórnar hafi ekki aðeins styrkt bar-
áttuþrek Sandínista í Managúa,
heldur sé þessi starfsemi nú á góðri
leið með að leiða til upplausnar í
Hondúras.
Skæruliðar Sandínista kollvörp-
uðu stjórn Sómósa einræðisherra
og tóku völdin í landinu í júlí 1979.
En það var ekki fyrr en Ronald
Reagan komst til valda í Banda-
ríkjunum í janúar 1981 að sam-
skipti landanna fóru alvarlega að
versna. Stjórnvöld í Washington
héldu því þá fram, að Sandínistar í
Nicaragúa væru með stuðningi frá
Moskvu og Cúbu að birgja skæru-
liða í E1 Salvador vopnum og her-
gögnum. Tæpu ári síðar gaf Reag-
an út fyrirskipun þess efnis, að
reynt yrði að stöðva þessar meintu
vopnasendingar. Með í bögglinum
var fjárhagsaðstoð til ýmissa and-
byltingarhópa, sem búa á
landamærum Hondúras og Nicar-
agúa. Þar eru t.d. hópar, sem unnu
að fjöldamorðum með Sómósa á
stjórnartíma hans í Nicaragúa.
Snemma á síðasta ári varð ljóst, að
Bandaríkjamenn voru í vaxandi
mæli að koma til Hondúras; mátti
þekkja „ráðgjafa" og aðra þjónustu
menn á gallabuxunum, köflótt-
um skyrtum og stuttu klipping-
unni.
Gagnbyltingarmönnum
vex ásmegin
Þar til Bandaríkjamenn komu á
þennan hátt til sögunnar, voru and-
byltingarmenn ekki til stór-
ræðanna. Litlir hópar fyrrverandi
þjóðvarðliða úr Sómósaliðinu,
höfðust við á landamærum Hond-
úras og gerðu árásir inn í Nicarag-
úa. Þetta voru hópar með mjög
skert baráttuþrek og vanbúnir að
öllu skipulagi. Bandaríkjamenn-
irnir hófust þegar handa við að
endurskipuleggja og sameina hóp-
ana undir einn í miðstjórn, en CIA
tók að sér að skrá nemendur,
Hernaðarráðgjafi frá Bandaríkjunum segir liðsforingja frá Hondúras
til í hernaðartækni - Verður stefna Bandaríkjastjórnar til að styrkja
Sandínistastjórnina í sessi og skapa óigu á öllu Mið-
Ameríkusvæðinu? Þannig spyrja fréttamenn bandaríska vikuritsins
TIME í síðustu viku.
bændur og aðra óbreytta borgara, í
herflokkana. Snemma á þessu ári
varð síðan til Fuerza Democratica
Nicargúense (FDN), sem gegnir
því hlutverki að vera pólitískt afl
andstöðuhópanna. Þó að hinir ill-
ræmdu þjóðvarðliðar úr her
Sómósa fari ekki með leiðtogahlut-
verk í samtökunum, er ljóst að þeir
stjórna ýmsum hernaðar-
aðgerðum.
20 milljónir dala í
500 manna herflokk
Ekki er Ijóst hve mikið Banda-
ríkjamenn tengjast andbyltingar-
öflunum beint með fjárstuðningi
og hernaðaraðstoð. En sem dæmi
má nefna, að í áætlun sem CIA
sendi Öryggisráði Bandaríkjanna
um valkosti í þessum efnum, voru
áætlaðir kostnaðarliðir upp á tæpar
20 m. dala til þess að halda uppi
einu 500 manna herliði. Þetta var í
nóvember 1981. Ekki er vitað hvað
samþykkt var í þessu tilviki, en
andbyltingarhóparnir hafa styrkt
stöðu sína og eflst mjög á undan-
förnum mánuðum. Það er haft eftir
leyniþjónustumanni í Hondúras að
þar séu nú um 200 CIA-menn, fjór-
um sinnum fleiri en áður var viður-
kennt. Aðra hvora viku koma inn
hergögn frá Panama, rifflar vél-
byssur, handsprengjur og svo frv.
Andbyltingarmenn eru nú orðnir
4.500 og hafa nífaldast síðan árið
1980.
Það hefur orðið andbyltifigar-
mönnum til liðsauka, að Sandínist-
ar hafa átt í erjum við Miskitó-
indjána. Eitt hundrað þúsund
Miskító-indjánar búa í Hondúras
og eru þeir þekktir fyrir sjálfstæðis-
Stjórnvöld i Washington hafa
haldið því fram frá því að Reag-
an tók við stjórnartaumum, að
vopn skæruliða í El Salvador
kæmu mestan part frá Nicarag-
úa. Þessu neita stjórnvöld í Nic-
aragúa og segja innanlandsátök
í El Salvador sprottin af félags-
legum átökum í landinu. Þau eigi
á engan hátt þátt í að magna upp
borgarastríðið þar.
baráttu um aldir. Þar sem Sandín-
istastjórnin óttaðist, að upp kæmi
þar sterk aðskilnaðarhreyfing, létu
stjórnvöld brenna þorp indjána, en
að sögn fréttamanna TIME varð
Framh. á bls. 2
Lennart Bodström á blaðamannafundi:
Islendingar verða að
móta sína eigin stefhu
sagði hann
aðspurður um
afstöðu ríkjanna
til kjarnorku-
vopnalausra
svæða
„Eg vil ekkert um afstöðu
NATO ríkja segja, enda taka þau
sem önnur ríki sína sjálfstæðu af-
stöðu“,sagði Lcnnart Bodström,
utanríkisráðhcrra Svíþjóðar, á
blaðamannafundi í fyrradag þeg-
ar kjarnorkumál bar á góma, sér-
staklega með tilliti til kjarnorku-
vopnalausra svæða og atkvæða-
greiðslunnar í Samcinuðu þjóð-
unum um tillögu Svíþjóðar og
Mexicó um frystingu kjarnorku-
lramleiðslunnar og fordæmingu á
nifteindasprengjunni.
Sagði hann,að í samtali við
Ólaf Jóhannesson utanríkisráð-
herra hefði. kjarnorkuvopnalaus
svæði borið á góma, en staða þess
máls væri óljós og að Svíar
myndu ekki þrýsta á um að aðrar
þjóðir tækju upp tiltekna stefnu,
þær yrðu sjálfar að móta hana.
Kafbátamálin voru rædd og
'lagði Bodström á það áherslu að
ef slíkt myndi endurtaka sig yrðu
viðbrögðin harðari og auknum
vopnabúnaði beitt. Hann sagði.
útgjöld Svía til varnarmála hafa
staðið í stað sl. ár.
Launþegasjóðirnir komu einn-
ig til tals en eins og kunnugt er
ollu þeir miklu fjaðrafoki í kring-
um kosningarnar.
„Jafnaðarmenn unnu kosning-
arnar á efnahagsstefnuskrá sinni.
Hluti hennar fjallaði um launþega
sjóðina svo kölluðu. Fram mun
koma á sænska þinginu frumvarp
á næstunni um þetta kerfi,sem
felur í sér að ákveðinn-hluti af
hagnaði og jafnvel, sem ekki er
öruggt enn þá, hluti af laununum
sjálfum, verði settur í sjóði til að
nota í atvinnulífinu og skapa
atvinnutækifæri. Útfærsla þessa
kerfis er enn ekki í öllu Ijós, en
víst er þó að á árinu 1983 munu
fyrirtæki láta 20% af hagnaði sín-
um til fjárfestinga á þennan hátt.
Við lítum svo á að kjósendur
hafi viðurkennt þá grundvallar-
reglu sem að baki sjóðunum býr
og hagsmunasamtök iðnaðarins
hafa síður en svo tekið illa í þetta
kerfi, enda hafa hlutabréf hækk-
að í verðlagi, en ekki öfugt eins
og spáð var af íhaldsflokkunum.
En enn sem komið er hefur þetta
kerfi ekki verið fullmótað og
óljóst nákvæmlega hvernig pen-
ingunum verður varið.
Bodström svaraði einnig
spurningum um flóttamanna
vandamálið í Svíþjóð, um við-
skipti íslands og Svíþjóðar, um
atvinnuleysið í Svfþjóð, hina ný-
legu gengisfellingu þar og margt
fleira.