Tíminn - 04.02.1967, Síða 7

LAUGARDAGUR 4. febrúar 1967
TÉMINN
iP# 'í * • ^
jkolasýnmg #
Ásgrimssafni
opnuS á morgun
'««»»> m
Fjórða skólasýnin’in í Ás-
grímssafni verður opnuð á
morgun. Eins og á fyrri sýn-
ingum safnsins er aðal-uppistað
an myndir úr Íslendingaíögum
og þjóðsögum, en þær voru
Ásgrími Jónssyni hugleikið við
fangsefni alla tíð.
Safnið hefur leitazt við að
gera þessa sýningu sem fjöl-
þættasta, en sýnd eru verk gerð
með olíulitum, vatnslitum,
penna og blýanti. Einnig sýnir
Ásgrímssafn nokkrar ófullgerð
ar myndir, eij þá nýhreytni tók
safnið upp síðastl. ár, og vill
með því gefa nemendum kost á
að sjá hvernig Ásgrímur byggði
upp myndir sínar.
Tilraun Ásgrímsafns með sér
staka sýningu, sem einkum er
ætluð skólafólki, virðist njóta
vaxandi vinsælda. Hafa ýmsir
skólar sýnt mikinn áhuga á þess
Skessan á stcinnökkvanum og drottningin. Ævintýri.
um sýningum, og stuðlað ao því,
að nemendur fái tómstund frá
námi til þess að skoða lista-
verkagjöf Ásgríms Jónssonar
og heimili hans.
Ásgrímssafn, Bergstaðastræti
74, er öllum opið sunudaga,
þriðjudaga og fimmtudaga frá
kl. 1,30—4. Aðgangur ókeypis.
Skólar geta pantað sértíma
hjá forstöðukonu safnsins í
sima 14090.
Gísli Magnússon, Eyhildarholti:
Fá blindir sýn?
somu
III.
Ekki eru allir slegnir
blindunni, sem þetur fer.
Á Alþingi hafa ár eftir ár verið
fluttar tillögur um að rísa af
fullum manndómi gegn þeim ó-
Á nýtoyrjuðu ári verður manni þeir fá höndum fest flesta silfur ' sjálfri sér og glopri úr höndum ■ f,a™f/?*’ ,af u?™ sanlj
peninga, þá mundi skjótt verða sér þessu landi, sem Guð heíur
uppi dagar íslenzks sjálfstæðis og! gefið henni. Þetta kann sumum
menningar, íslenzkrar þjóðar. að finnast firra ein og fjarstæða.
helginni, ef okkur brysti mann-
dóm til þess að nýta hana fyiir
okkur sjálfa?
stundum að horfa fram á við,
rýna inn í ókominn tíma, reyna
að gera sér Ijóst hvað við blasir
í lífi einstaklings og þjóðar. Margt
er mistri huiið og þoku. Annað
liggur ? augum uppi, ef höfð er
hliðsjón af liðnum tíma og lið-
andi og skyggnzt um víðar en í
hlaðvarpanum heima hjá sér.
ísland er talið vera nál. 103
þús. ferkílóm. að flatarmáli. Á
örlitlum skika þessa flæmis, þar
sem nú er kallað Stór-Reykjavík,
hefur meira en helmingur allra
íslendinga tekið sér bólfestu. Á
100 þús. ferkílómetrum og betur
þó býr færra fólk en í Reykjavik
og næsta nágrenni. Veit ég vel,
að á öræfum festir aldrei byggð.
En að þeim slepptum eru geysi-
leg landflæmi 'hringinn 1 kring-
um landið, sem eru og gætu orðið
byggileg, fætt og fóstrað mergð
manna og hafa, frá náttúrunnar
hendi, sízt lakari skilyrði að bjóða
til lífs og þroska en sá lófastóri
blettur, þar sem rösklegur helm-
ingur þjóðarinnar hefur sett sig
niður og nú er Stór-Reykjavík,
hlutfallslega stærsta höfuðborg í
heimi. Flestar þjóðir mundu telja
sér það mikla hamingju, að eiga
þvílíkt land.
Vísast er flestum Ijóst, hversu
háttað er bólfestuhlutföllum í land
inu. Margir láta sér vel líka. Aðr-
ir líta á ástandið sem eðlilegan
hlut og óhjákvæmilegan, samdrátt-
ur landsbyggðar verði ekki stöðv-
aður frekar en tímans hjól. Enn
aðrir horfa með ugg og kvíða á
þessa þróun og telja hana þjóð-
félagslegan háska.
Á vegi smáþjóðar verða margar
torfærur. Sumar rísa í samskipt-
um við aðrar og stærri þjóðir, aðr
ar verða til vegna eigin gáleysis
og glapa. Stórþjóð á hægara um
vik um varðveizlu þjóðernis og
sjálfstæðis. pst mæðir á mergð
og afli. Smáþjóð á meira undir
manndómi og samfélagsþroska
hvers einstaks þegns, þjóðhyggju
hans og þjóðrækni. Ef margir
menn íslenzkir færu í slóð þeirra
— vonandi fáu — þjóðbræðra
sinna, leikra og lærðra, sem launa
samfélaginu úppeldi og nám með
því að taka mammonstrú og selja
starfsorku s.ína þar í heimi, sem
Við höfum að undanförnu átt
við óvenju langt og samfellt góð-
æri. Því mætti ætla, að bjart væri
fram undan á þessu nýbyrjaða ári.
í>ó , eru blikur á lofti og býsna
dökkar sumar. Þannig hofur verið
á málum haldið af sjálfum okkur,
ag forsætisráðherrann hefur sagt
og vafalaust með réttu, að þjóðin
stæði nú á vegamótum velgengni
og vandræða — í öllu góðærinu.
Slí'k yfirlýsing ber að vísu vott
um nokkra hreinskilni. En hlá-
lega lætur hún í eyrum þegar
haft er í huga, að hún fram geng-
ur af munni þess manns, sem
mesta hefur ábyrgðina borið á
stjórnarfarinu.
Verðbólgan veldur því, að fram-
leiðsla verður ekki stunduð án
opinberra framlaga og ýmiss kon-
ar hlunnindi. Síðasta fangaráð
irikisstjórnarinnar, verðstöðvunin,
sem hún viðurkennir sjálf, að sé
aðeins urræði til bráðabirgða, er
að verulegu leyti blekking ein »g
breytir þarna engu um. Stjórn-
völdin virðast setja allt sitt traust
á erlent fjármagn, erlenda stór-
iðju á íslenzkri grund. Hin er-
lenda alúmínínbræðsla við Hafnar
fjörð var sú skínandi stjarna, sem
forsætisráðherrann sá skærasta
Ijóma á íslenzkum framtíðarhimni
í spjalli sínu á gamlárskvöld.
Hann sagði að vísu, að „við eig-
um mikið undir þessum erlenda
aðila, en“ — bætti hann við —
„hann á einnig og ekki eíður mik-
ið undir okkur.“ Það er nú svo.
Hingað til hefur ríkisstjórnin
sagt já og amen við öllum kröf-
um alúmínfurstanna sem annarra
erlendra aðilja. Er þess naumast
að vænta að þar verði breyting á,
nema önnur ríkisstjórn ístöðu-
meiri og íslenzkari. í siðunum,
'komi til.
n.
Ástandið er uggvænlegt. Þó er
verðbólgan og allt hið illa, sem
henni fylgir, ekki dimmasta skýið,
sem dregur upp. Við dirfumst a.m.
k. að vona, að þetta sé tímabund-
ið ástand. Yzt við sjónhring
dregur upp annað ský, dökkvara
miklu og ferlegra. Það er sem sé
vel hugsanlegt, að þjóðin týni
Þó er ekki svo. Hitt er það, að
allt of margir eru blindir á þessa
toersýnilegu hættu.
Við eigum þetta land einir, ls-
lendingar, Og við eigum tunguna.
Landinu og tungunni og engu
öðru er það að þakka, að við
erum sérstök og sjálfstæð þjóð.
Glatist okkur landið, fer allt ann-
að forgörðum, það sem islenzkt
er.
Meira en helmingur þjóðarinn-
ar hefur þyrpzt saman á liclum
bletti þessa stóra lands. Svo ör
hefur samdráttur landsbyggðar
verið á síðustu árum. Þessi þró-
un mun halda áfram með vaxandi
hraða, ef eigi verður spyrnt í gegn
af fullum krafti, ef ráðamenn
þjóðarinnar rísa ekki af svefni nnd
varaleysis. I-Iér stoðar ekkert kák,
engin látalæti né sýndarmennska.
Fámenni leiðir til æ meiri fækk-
unar — unz auðnin tekur við.
Fjölmenni hleður utan á sig.
Stórborg sogar til sín fólk og fé
og æ því meir, sem hún stækkar.
Hér heíur í tilbót svo slysalega
ráðizt, að stóriðju er valinn stað-
ur í sjálfri stórborginni — til þess
jenn að auka sogkraft hennar. Við
erum, íslendingar, á góðri leið
með að verða borgríki. Hversu
fer þá um umráðaréttinn yfir
landinu, um þjóðernið og tung-
una, um sjálfstæðið?
Heimurinn er barmafullur af
fólki, jafnvel sveltandi fólki. Þjóð.i
sem ekki nýtir það land, sem hún
á, fyrirgerir fyrr en síðar umráða-
rétti sínum yfir landinu. Hyersu
lengi mundi okkur haldast á land-
drætti landsbyggðar hlýtur að
leiða. Þær tillögur hafa ekki enn
hlotið nægilegan byr. Frumvarpi
að löggjöf um þessi mál hefur
verið vísað frá og haft á orði, að
slík löggjöf væri „með öllu óþörf“.
Svo mikilli blindu geta sumir
menn verið haldnir, jafnvel heil-
ir stjórnmálaflókkar.
Svo virðist þó, sem sí-endur-
teknar tilraunir til þess að opna
augu blindingjanna hafi ekki
reynzt með öllu árangurslausar.
Til marks um það eru hin nýju
lög um Atvinnujöfnunarsjóð. Þau
voru sett til e.k. mótvægis gegn
augljósum sogkrafti væntanlegrar
stóriðju á höfuðborgarsvæðinu.
Þessi lög eru góðra gjalda verð,
svo langt sem þau ná. Þau eru
að vísu ákaflega ófullkomin og
fálmandi. Það er líkt og Mtt sjá-
andi maður sé að þreifa fyrir sér.
En þau glæða þó vonir um, að
enn geti blindir fengið sýn.
Þá væri vel, ef þær vonir rætt-
ust. Þá kynni að dreifast hið
dökkva ský, sem nú dregur upp
við sjónarbaug. ^
Gísli Magnússon.
Athugaserad frá
félagi ráðgjaf-
arverkfræðinga
Vegna framkominna ummæia
Ingólfs Jónssonar samgöngumála-
ráðherra í útvarpsþætti fyrir
skemmstu, þar sem hann gaí ,
skyn, að nauðs^n bæri til þess að
láta erlenda verkfræðinga annast
undirbúning verka, ef takast ætti
að afla til þeirra lánsfjár hiá er-
lendum lánastofnunum t.d. Al-
þjóðabankanum, vill stjórn ’-’élags
ráðgjafarverkfræðinga taka fram
eftirfarandi:
Þessi ummæli ráðherrans eru
villandi, og má í því sambandi
benda á, að til virkjunar Laxár
á árunum 1952—53 fengust er-
lend lán og höfðu þó íslenzkir
verkfræðingar staðið að undirbún
ingi þess verks. Til hitaveitufram-
kvæmda Reykjavíkurborgar hefur
fengist lán úr Alþjóðabankanum,
en undirbúning þeirra fram-
kvæmda önnuðust íslenzkir verk-
fræðingar.
Til Keflavíkurvegar fengust að
hluta erlend lán og var þó undir-
búningur hans innlendur.
Að visu hafa útlendir verkfræð-
ingar annazt undirbúning Búr-
fellsvirkjunar og Straumshafna),
en þar með er ekki sagt, að ekkl
hefði mátt fela þann undirbúning
íslenzkum verkfræðingum, eða að
þeir hefðu ekki verið færir að sjá
um hann.
Það hlýtur að vera hagsmuna-
mál þjóðarinnar að nýta innlend-
an vinnukraft á þeim sviðum, sem
hann er tiltækur.
Að því er varðar tæknilegan
undirbúning verka, er staðþekk-
ing mikils virði, og ætla má, að
íslenzkir verkfræðingar séu ís-
lenzkum staðháttum að öðru jöfnu
betur kunnugir en erlendir starfs-
bræður þeirra. Kostnaður við und
irbúninginn verður minni ef hann
er gerður hér innanlands, og ís-
lendingurinn skilar allverulegum
hluta hans til ríkis og bæjar í
sköttum, en slíku er ekki til að
dreifa, þegar leitað er til er-
lendra aðila.
Loks má þess geta, að sízt er
úr vegi að láta innlenda’ verk-
fræðinga annast undirbúning
verka og leggja þann undirbún-
ing síðan undir dóm trúnaðar-
manna þeirra lánastofnana, scm
til er leitað. Sá háttur er víða
viðhafður.
Reykjavík, 1. febr. 1967.
F.ih. Fél. ráðgjafarverkfræðinga.
Sigurður Thoroddsen, formaður.
GOLFTEPPI
WILTON
TEPPADREGLAR
I 1 ) U
]|t| \|/1 teppalagnir
Ul UIU EFTIR MÁLI
Laugavegi 31 - Simi 11822.
Gúmmívinnustofan h.f.
Skipholti 35 - Símar 3T055 og 30688