Tíminn - 01.03.1967, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUK 1. marz 1967.
Otgefandl: FRAMSOKNAR'FLOKKURINN
Framkvsamdastjórl: Krlstján Benediktsson. Rltstjórar: Pórarlnn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. FuUtrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aag.
lýsingastj.: Steingrimnr Gíslason RitstJ .skrlf stotur ' Eddn-
búsinn, simar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastrætl ?. Af.
greiðslusiml 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrlfstofur,
súnl 18300 Áskriftargjald fcr 105.00 á mán. tnnanlands. ____ 1
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA n. t.
Afkoma iðnaðaríns
í blaðinu „íslenzkur iðnaður“, sem Félag íslenzkra
iðnrekenda gefur út, er skýrt frá því, að skrifstofa sam-
takanna hafi unnið að því að afla upplýsinga um þróun
iðnaðarframleiðslunnar á síðastliðnu ári. Þessi könnun
hafi einkum beinzt að því, hvort um samdrátt, kyrrstöðu
eða aukningu framleiðslunnar hafi verið að ræða. Blaðið
segir síðan:
„Bendir sú könnun, sem fram hefur farið að þessu
sinni, til þess, að sé litið á iðnaðinn sem heild, hafi um
einhverja aukningu iðnaðarframleiðslunnar verið að
ræða. Flest bendir þó til þess, að framleiðsluaukningin
hafi verið lítil og þá sérstaklega, þegar tekið er tillit til
þess, að almenn aukning eftirspurnar hefur vaxið mjög
á árinu og nægir í því sambandi að benda á, að verð-
mæti heildarinnflutnings óx á árinu 1966 um 16% miðað
við innflutning árið 1965“.
Um afkomu iðnaðarins á liðna árinu segir svo í for-
ustugrein blaðsins:
„Enginn vafi leikur á því, að fjöldi iðnfyrirtækja hefur
átt við versnandi afkomu að búa og vaxandi rekstrar-
örðugleika. Skýrir það sig sjálft, þegar haft er í huga,
að annað hvort er um litla aukningu, kyrrstöðu eða sam-
drátt framleiðslumagns að ræða. Hins vegar fara svo til
allir innlendir kostnaðarliðir hækkandi, en hin harða
samkeppni við erlenda framleiðslu kemur í veg fyrir að
hægt sé að hækka tilsvarandi verð framleiðslunnar. Hið
hækkandi verðlag innlendu framleiðsluþáttanna veldur
að sjálfsögðu mestum vanda h]á þeim greinum iðnaðar-
ins, sem náð hafa einhverri fótfestu á erlendum mörkuð-
um og hjá þeim, sem engrar eða lítillar tollverndar njóta
og hlíta verða ástandi heimsmarkaðsins hverju sinni“.
Forustugreininni lýkur með þeim ummælum, að
skilningur fari vaxandi á þýðingu íslenzks iðnaðar og
nauðsyn þess að efla hann. Þetta kann að vera að ein-
hverju leyti rétt. En þetta nær þó vissulega ekki til
ríkisstjórnarinnar, sem framfylgir stefnu, sem veldur
versnandi afkomu iðnaðarins, á mestu góðæristímum,
þegar aðstaða hans ætti að fara stórum batnandi, ef allt
væri með felldu.
Það er dýrt fyrir iðnaðinn. eins og aðra atvinnu-
vegi, að búa við lélega ríkisstjórn og ranga stjórnar-
stefnu.
V erkfræðiráðunautar
Tveir þingmenn Framsóknarflokksins, Gísli Guð-
mundsson og Ágúst Þorvaldsson, fíytja í neðri deiíd Al-
þingis, frv. um verkfræðiráðunauta ríkisins á Norður-
landi, Austprlandi og Vesturlafidi. Verkfræðiráðunautar
skulu vera þrír fyrst um sinn, einn búsettur á ísafirði,
annar á Akureyri og hinn þriðji í Egilsstaðakauptúni.
Þeir skulu hafa lokið prófi í byggingarverkfræði og skal
verkefni þeirra vera að hafa umsión með vega -og hafn-
armannvirkjum í umdæmi sínu undir jrfirstjóm vega-
og vitamálastjóra.
Flutningsmenn segja, að frv. sé byggt á þeirri skoðun,
að æskilegt sé, að opinberar framkvæmdir séu, eftir því
sem við verður komið, sjálfstæð starfsemi í hverjum
landsfjórðungi eða landshluta. Þá sé ekki heppilegt að
þeirra dómi að hafa alla stjórn þessara mála og sérþekk-
ingu á þeim, á einum stað.
TÍMINN
JOSEPH KRAFT:
Maoisminn er annað og meira
en geðtraflun gamals manns
Mao víll gera Kínverja að máttugustu þjóð heimsins
MAO TSE-TUNG
FYRIR skömmu hélt ég fram,
að vegna viðvarandi umróts og
óeirða í Kína, væri okkur enn
bráðnauðsynlegra en ella að
gaumgæfa hagsmuni okkar
Bandaríkjamanna í þessu efni
og gera okkur Ijósa grein fyrir
hvers konar Kína við óskum
helzt eftir. Vitanlega verður að
byrja á því að kynna sér hreyf
ingu Maos, sem að baki óeirð-
anna stendur.
En þetta er ekki auðunnið
verk. Við fyrstu sýn virðast
ólæti Rauðu varðliðanna og
svimandi kröfurnar á áróðurs-
spjöldunum, — svo að ekki sé
minnst á hið margnefnda sund
í Yangtze — helzt gefa til
kynna geðtruflun gamals
manns. En sé betur að gáð
skýtur upp kollinum innra sam
ræmi í allri vitleysunni. Vart'
verður samræmis við gamlar
kenningar, áfrýjunar til tiltek-
inna hópa í samtímanum og
ákveðins, þjóðlegs markmiðs.
Fræðilega séð er menningar-
byltingin í samræmi við kenn-
ingar Trotskys um hina ævar-
andi byltingu og heimspeki
Robespierre. Lögð er áherzla á
endalausa baráttu, sífellt afnám
viðtekinna hugmynda um félags
iega efnahagslega, menningar-
lega og alþjóðlega yfirburði og
óaflátanlegt fráhvarf frá forn-
um erfðum og venjum. Menn-
ingarbyltingin gefur fyrirheit
um sífelldan snúning hjólsins,
áframhaldandi valdatöku hinna
undirokuðu.
KÍNVERSK æska er einn sá
flokkur manna, sem hrífast
hlýtur af slíkum kenningum.
Vegna þeirrar gífurlegu fólks-
fjölgunar, sem varð eftir að
borgarastyrjöldinni lauk árið
1949, er fast að helmingur
Kínverja undir 25 ára aldri,
en þeir eru alls taldir vera 700
milljónir. Á hverju ári bætast
8—10 milljónir ungra Kínverja
á vinnumarkaðinn, og þeir eru
að minnsta kosti læsir og skrif
andi og vænta betra hlutskiptis
en foreldrum þeirra féll í skaut.
í þeim greinum ldnverska
athafnalifsins, sem nálgast nú-
tima horf, verður ekki rúm fyr
ir nema tvær milljónir nýrra
starfsmanna á ári hverju.
Þess vegna fer sífjölgandi
þeim ungu Kínverjum, sem
ekki komast að við störf, sem
þeir girnast. Þeir eru eins og
tígrisdýr, sem hvergi er hægt
að stinga inn í búr af því að
þau eru ekki til. Þetta unga
fólk er skiljanlega óánægt og
virðist hafa helgað sig menn-
ingarbyltingunni af lífi og sál.
Þarna er hráefni Rauðu varð-
'iðanna.
SVEITAFÓLKIÐ er annar
oánægður hópur, ákaflega fjöl-
mennur. Reynt hefur verið síð-
an 1949 að koma ýmsu í nú-
tíma horf, og þessar tilraunir
hafa valdið gífurlegum búferla
flutningum frá sveit til borga.
Þessi tilfærsla fólks hefur fært
allt þjóðlíf úr skorðum í sveit-
unum og af þeim sökum hafa
risið hátt öldur hinna kunnu
kvartana um ill áhrif, hóglífi
og siðspillingu borganna.
Menningarbyltingin höfðar til
bessara kennda á ýmsan hátt,
■ívo sem með kröfunum um sí-
felldar hreinsanir, að maður-
inn sé metinn meira en vél-
arnar og að sveitirnar séu
metnaar meira en borgirnar.
Su tignun Maos, sem sundið
fræga er gott dæmi um, nýtur
sín sérlega vel meðal sveita-
fólksins, sem ávallt hefur verið
reiðubúið að hlíta forustu frels
ara. Allar líkur benda því til
að sveitafólkið fylki sér að
heita má einhuga um Mao.
HERINN er svo þriðji hópur
inn, sem við sögu kemur. Lin
Piao marskálkur virðist vera
líklegur arftaki Maos og sjö
inarskálkar aðrir eru meðal
þeirra tuttugu manna, sem al-
mennt er talið að skipi æðsta
stjórnmálaráðið í Kína. Á tvo
þeirra hefir verið brugðið birtu
nú fyrir skommu.
Vitaskuld eru skoðanir skipt
ar í hernum og vera má, að
meginmarkmið Lin marskálks
og fylgismanna hans sé að
setjast á þá valdastóla, sem
losnað hafa við burtrekstur
flokksforingja, í von um að
taka við völdunum í landinu
þegar loks að Mao deyr. En
eins og sakir standa virðist meg
inhluti stjómar hersins hafa
tekið afstöðu með Mao.
Hvað viðvíkur þjóðlegum
markmiðum Maos, þá er yfir-
lýst markmið hans að gera Kín
verja að máttugustu þjóð í
heimi. Og vera má, að Kínverj
ar geti því aðeins í senn brauð
fætt sig, haldið örum efnahags
framförum og stóreflt hemaðar
mátt sinn, að fjöldinn sé magn |
aður til viðvarandi, ofurmann- |
legra átaka. Vera má með öðr
um orðum, að aðferðir Maos &
séu þær einu réttu, éf Kínverj í
um eigi að auðnast að ná settu |
marki, þrátt fyrir vanmátt sinn. |
EN hvernig fara svo aðferðir
og markmið Maos og banda-
rískir hagsmunir saman?
Til eru hér í Bandaríkjunum
gáfaðir og reyndir embættis-
menn, sem halda að Mao þjóni
bandarískum hagsmunum, af
því að tilraunir hans til að
stæla kínverskan almenning
stuðli meira að andstöðu Kín-
verja við Rússa en Bandaríkja-
menn. Þeir hugleiða jafnvel ráð
til þess að efla Maoismann í
þeim tilgangi að þjarma að
Moskvumönnum.
Eg get ekki, fyrir mitt leyti,
komið auga á, hvernig banda
ríska þjóðin geti verið ánægð
með að svo stór hluti mannkyns
ins sé ofurseldur öfgum Maoism
ans. Eg trúi ekki, að bandarískt
öryggi geti verið háð stjórnar
fari, sem helgað sé árekstrum
og ofbeldi. Eg er sannfærður
um, að langvarandi fjandskapur
út af landamærum og menning
arefnum hindri varanlega sam-
vinnu Kínverja og Sovétmanna
sem væri á kostnað Banda-
ríkjanna.
Niðurstaða mín verður því,
að Maoisminn sé ekki einskær
og hömlulaus brjálsemi. "g
held að Mao fylgi sínum eigin
rökum. En mér virðist mjög
ljóst, að hagsmunir Bandaríkj
anna séu tengdir annars konar
Kina. i
(Þýtt úr World Journal Tri- 1
bune, New York). fi