Tíminn - 30.05.1967, Blaðsíða 6

ÞRIÐJUDAGUR 30. mai 1967
TÍMINN
FRÁ BALTIMORE í APRIL:
AFNÁM DA UÐAREFSINGAR
ER MIKID HITAMÁL HÉR
Eins og flesiÍT vita h.efur
hvert hinna fimmtíu ríkja
Biandaríkjanna sitt eigið
þing, þar siem fjallað er um
einikamálefni ríkisins, ef svo
má að orði komast. Annars er
kannski að bera í bakkafullan
lækinn, að ætla sér að frœða
einhvem um Bandaríkin, sem
allir virðast vita allt um. Hvað
um það, eina ,jholblbiið“,
sem undirritaður hefur al-
mennilega efni á er að hamra
á ritvélagarminn, og þá kem-
ur fræðarinn upp í honium og
stundum predikarinn, og bitnar
það á blöðum — og almenn-
ingi.
Athyglisverð asta málefnið,
sem ríkisiþingið í Annapollis
en það er útborg frá Baltimore
þar sem þinigið og landstjór-
inn hafa aðsetur, hefur fjall-
að um, er afnám dauðarefsing
ar eður ei. Var þetta mikið
hitamál, eins og bjórmálið
beima. En eins og svo oft, fór
afturhaldið með sigur af hólimi.
Frumvarpið, sem báðir flokkar
báru fram, var fellt við at-
kvæðágreiðsllu. Megin rök-
færzla andstæðinga afnáms
dauðarefsingar var, að eina
næga refsingin við morðum
vœri dauðarefsing. Bnugðið var
upp myndum af Óhugnanleg-
um glæpum, sem framdir hafa
verið á seinni árum, og var
ekki laust við, að manni fynd-
ist aftuihaldið hafa eitthvað
lil síns máls. Andstæðingar
dauðarefsingar benfu á það, að
dauðlarefsing væri úrelt, meðal
annars af þeim sögum, að dóm
um væri efcki lengur framfylgt.
Síðasla aftakan í Maryland-
ríki fór fram 1961, en fjöld-
inn allur verið dœmdur til
dauða frá því ári, og við enda-
laust málavafstur væri démum
ýmist breytt eða aftökum frest
að árum saman. Allt vœri
þetta þungur baggi á fjár-
hirzlum ríkisins, sem maétti
losna við, með þ<ví að afnema
dauðarefsingar. En ríkið greið
ir verjendum dauðadæmdra,
sem oftast eru eignarlausir. f
sambandi við máll þetta var
meðal annars sýnd miynd af
einum fangannia, sem setið hef
ur í dauðaklefanum allt frá
árinu 1961. Eins og við mátti
búast, var það blökkumaður.
Fátæktin og menntunarskortur
inn er aðal fylginautur blökku
manna hér í Baltimore, eins
og víðast í Bandaríkjunum, en
ílestir eru sammála um, að or-
sök hvers konar glæpa er oft-
ast örbirgð. Rúmlega helming-
ur íbúanna hér í Baltimore
eru blökkumenn. ÍLentust þeir
hér á leiðinni norður og að
norðan, er þeir yfirgáfu hóp-
um saman hin fátæku Suður-
riM. En lítið lát er á flutningi
negra norður á bóginn. Verða
margir þeirna fyrir vonlbrigð
um fyrir norðan og snúa við,
en komast ekki lengra en til
Baltimore. Baltimore er á
mörkum Suður- og Norðurríkj
anna. í Þrælastríðinu vömuðu
íbúar borgarinnar hennönnum
Norðurríkjanna vegarin's um
borgina og sluppu að mestu
við eyðileggingu stríðsins. Hér
eins og í Washington, sem er
um kliukkustundar akstur héð
an, búa blökkumennimir í sér
hverfum. Eru þetta hrörieg-
ustu hverfi borgarinnar, sem
enginn hvítur maður myndi
viljia búa í, en svertingjamir
eiga engan annan kost Að-
flutningur blötokumiannanna
að sunnan virðist ekki hafa
valdið húsnœðisvandamálum,
því þeim Ihefur verið fcomið
fyrir í hverfum, sem senni-
lega hefur átt að rífa, eða hróifl
að yfir þá örgiusbu húsaskrífl-
um. Undantefcningar era þó
frá þessu. Sum svertingjahverf
in virðast Ibúðahhœf. Aftur hef
ur hinn mikli aðflutningur lækk
að laun hinna lægstlaunuðu,
og skapað auðfyrirtækjum
góða aðstöðu og ofgnótt
vinnuafls. Verkamannavinna
er illa Haunuð um einn og hállf
an dollara á tímann, og at-
vinnuleysi meðal ófaglærðra er
mikið. Eru ómerkilegustu
verkamannastörf auglýst eins
og um eftirsótt emibættisstörf
væri að ræða og oft krafist
einhvers skólaprðfs til að grafa
skurði eða eittihvað álfka flófc
ið. Er algenigt að sjá hóp
manna bíða eftir viðtali þar
sem'héfúr ■kann’ski verið aug-
lýst eftir einum til tveimur
mönnum til að grafa skurð.
Efcki líta fyrirtækin við mönn
uim, sem eru orðnir fertugir.
Engin furða að Bandaríkin era
‘kölluð iand táninganna. At-
vinnuleiysi og lág laun era eitt
af vandamálunum, sem að-
fliutningiur blökkumanna (hef-
ur skapað vinnandi stéttum-
hér í Baltimore, eða ef til villl
réttara að segja: hafa aukið á.
Árið 1954 voru sett lög í
Bandaríkjunum, sem bönnuðu
aðskilnað hvítna og svartra í
skóium landsins. Hér í Baltá-
mor,e hefur þessu sennilega
lítið verið fylgt, eða erfitt að
fnam'fyilgja því. Komið hefur í
ljós að lítið sem ektoert er um
blandaða skóla, og elztu og
hrörlegustu skólahúsin í mið-
borginni hýsa eingöngu blökku
nemendur. Er þessum skóla-
húsum lýst þannig, að þan
séu vart boðleg gripahús. Virð
pst hið mesta ófremdarástand i
menntunarmáll'Um svertingjia
hér í borginni. Annars her Mt-
ið á (hinu svokallaða kynþátita-
vandamáli hér í Baltimore,
nema, þegar afbrotamaður er
gripinn eða skotinn, er það
oftast svertingi. Annars segja
ráðsettir og rólegir Baltimore
búar, að þeim hafi strax tek-
izt að sfcipa svertingjunium til
sætis, þar sem þeir eigi að
vera, og tekizt að halda þeim
niðri. Er ekki laust við, að
þetta vandamáil fái á sig keim
nágrannarígs og kannski dálít
illar afbrýðissemi, í augum ó-
kunnugra. Svertingjarnir eru
óneitanlega margir hverjir hin
ir gjörvilegustu og ekki síður
menningarlegri í framkomu,
en ihivítu landar þeirra. Þrátt
fyrir þennan ríg og hið að því
er virðist óbrúanlega bil á
milM hvítra og svartra íbúa
þessara borgar, virðast yfir-
völdin hafa fullan huig á að
hindra, að fasismi og aðrar
öfgastefnur nái að stofna til
glundroða og átaka. Ágœtt
dæmi um þessa viðleitin yfir-
valdanna er árás, sem gerð var
á bókabúð niðri í borginni.
Bókabúð þessi verzlar ein-
göngu með rit um Marxisma,
og jafnrétti kynþáttanna í
þjóðfélaginu. Vora gluggar
brotnir með grjótkasti hvað j
eftir annað og reynt að fcveikja i
í verzluninni og eigandanum j
hótað dauða og tortíming.
Kvað svo rammt að þessu, að
húseigendurnir sögðu 'bóksal
anum upp húsnœðinu til að
forða húsinu fiá skemmdum.
Skárast borgaryfirvödlim þá í
leikinn, tryg^ðu bóksalanum
húsnæði áfram og komu þann-
ig í veg fyrir sigur fasismans.
Var mjög ánægjulegt að sjá
viðbrögð blaðanna í þessu
máli. Þrátt fyrir kyniþáttaríg-
inn og önnur vandamál hér í
bæ, sem er eins og ólæknandi
sjúkdómur, sem ailMr hafa sætt
sig við, brugðust blöðin mjög
heiðarlega við þessum geggj-
unariega fasisma með því að
fordæma árásir á bókabúðina,
áður en borgaryfirvöMin létu
til sín taka.
Helzta umræðuefni manna á
meðal hér 'í bæ era skattarnir,
því að nú er sá tími, er skatit-
greiðendur fá endursent hluta
af gjöldum sínum. Menn
greiða skatta jafnóðum af laun
um sínum og fylla út skýrzlu
í ársibyrjun og fá endursent,
hafi þeir greitt of mikið. Ráða
menn hve manga ómaga þeir

Frá Baltimore.
teija fram til skatts. Því fœrri
ómaga því meiri skattur. Marg
ir gefa upp færri é framfæri
sínu en þeir hafa, og eiga
þannig töluvert fé inni hjá
sfcattayfirvöldiunum við hin ár
legu uppgjör. Bandaríkjamað-
urinn hefur engu minni and-
úð á sköttium en á hvers kon-
ar heftiun einstiakUngsins frá
hendi hins opimbera. Nýlega
var til dæmis felld tillaga í
þinginu hér í MarMandi um
árlega bifreiðaskoðun, þrátt
fyrir öll biffreiðaslysin. Affcur
verða menn að láta skoða ef
þeir selja bíl. Flestir láta bif-
reiðasölurnar annast um bíia-
skoðunina, meú því að láta
■gömlu bílana í skiftuim fyrir
nýja. Eikki þýðir að minmast
á sjúkrasamlag við kianann, ef
það þýðir hæfckaða skatita.
Hann hendir á, að menn geti
femgið fría læknishjálp hjá
„Klinifcunum“ ef þeir eigi
enga aura.
Þó að bviti Bandarikjamað-
urinn virðist erki kapitalisti og
svertingjahatari, er hann svar-
inn fjiandmaður fasismans og
lítur á stríðið í Asín ýmist
sem Qcviksyndi, sem stjórnin
hafi álpast út í, eða sem einka
stríð Bandaríkjaforseta tll að
forða eifnahagsöngþveiti. Hið
síðarnefnda Itou vera sfcoðun
þeirra, sem bera hita og þunga
stríðsins: hermannanna á víg-
stöðunum. INÚ nýlega mynd-
uðu námsmenn við John Hop-
Mns hástoólann svonefnda
vinstri fylkingu tál að mót-
mœla stríðinu í Víet-Nam og
herfcvaðningu. Er milkið um
mótmælagöngur hér gegn alls
kyns böM, sem þjáir þessji
ágætmþjóð.
siá
□
Kynþáttavandamállð eins og ólæknandl sjúkdómur.

J