Alþýðublaðið - 03.04.1985, Qupperneq 4

alþýðu-
Miðvikudagur 3. apríl 1985
Útgefandi: Blart h.f.
Stjórnmálaritstjóri og ábm.: Guðmundur Árni Stefánsson.
Kitstjórn: Friðrik Þór Guðmundsson og Sigurður Á. Friðþjófsson.
Skrifstol'a: Helgi Gunntaugsson og Halldóra Jónsdóttir.
Auglýsingar: Eva Guðmundsdóttir.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Ármúla 38, Rvik, 3. hæð.
Sími:81866.
Setning og umbrot: Alprent h.f., Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent, Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn
er 81866
Hækkanir 1983:
Kauptaxtar 48,4%
framfærsla 84,3%
Arið 1983, á fyrsta ári núsitj-
andi ríkisstjórnar, hækkuðu
kauptaxtar um 48,4%, en fram-
færsluvísitalan hins vegar um
84,3%.
Þetta árið hækkuðu meðallaun
launþega fyrir ársverk um 55,9%
(að landbúnaði slepptum), en at-
hygli vekur, að í riti Framkvæmda-
stofnunar ríkisins, „Vinnumarkað-
urinn 1983“, kemur fram, að sam-
kvæmt framtölum eigenda hækk-
uðu reiknuð laun þeirra (utan land-
búnaðar) um 53,3%, eða minna en
hjá launþegum.
Samtals hækkuðu meðallaunin í
landinu fyrir ársverk úr 172 þúsund
krónum árið 1982 í 265 þúsund
krónur árið 1983 eða um 54,1%.
Hækkunin eftir vinnustéttum var
nokkuð misjöfn, en Framkvæmda-
stofnunin skiptir vinnustéttunum í
5 hluta: Eigendur, faglærðir, ófag-
lærðir, skrifstofufólk og sérfræð-
ingar/stjórnendur. Þessi skipting er
annmörkum háð, því t. d. er bænd-
um (eigendur í landbúnaði) skellt
með öðrum eigendum og lækkar
það verulega meðallaun eigenda.
Sömuleiðis verða há meðallaun sjó-
manna (ófaglærðir í fiskveiðum) til
að hækka verulega meðallaun ófag-
lærðra og enn má nefna að í flokkn-
um sérfræðingar og stjórnendur
skera slíkir í opinberri þjónustu og
stjórnsýslu sig verulega úr miðað
við aðra slíka þar sem meðallaun
hinna fyrrnefndu eru mun Iægri.
Alþýðublaðið hefur því umreiknað
nokkrar tölur og fengið út vinnu-
stéttaskiptingu sem kemur fram í
meðfylgjandi töflu.
Á töflunni sést að meðallaunin
voru hæst hjá sérfræðingum og
stjórnendum (utan hins opinbera)
eða 474 þúsund kr. og höfðu hækk-
að um 55,9% frá 1982. Meðallaun
sjómanna voru 432 þúsund kr. og
höfðu hækkað um 61,2% frá 1982.
Meðallaun faglærðra voru 315 þús-
stofustörfum (utan verslunar) voru
278 þúsund kr. og höfðu hækkað
um 52,7%. Meðallaun sérfræðinga
og stjórnenda í opinberri þjónustu
Atvinnustéttir: Ársverk: Hlutfall: Meöallaun
Sérfr/stjórnun A 4.716 4,1% 474 þús. kr.
Sjómenn 3.509 3,1% 432 þús. kr.
Faglærðir 9.892 8,7% 315 þús. kr.
Eigendur A 9.733 8,6% 282 þús. kr.
Alm. skrifst. st 23.359 20,6% 278 þús. kr.
Sérfr/stjórnun B 5.083 4,5% 272 þús. kr.
Ófaglærðir 30.711 34,8% 235 þús. kr.
Skrifst/verslun 9.994 8,8% 227 þús. kr.
Bændur 7.717 6,8% 137 þús. kr.
Alls: 113.574 100,0% 265 þús. kr.
und kr. og höfðu hækkað um
54,4%. Meðallaun eigenda (utan
landbúnaðar) voru 282 þúsund kr.
og höfðu hækkað um 53,3%. Með-
allaun launþega í almennum skrif-
Vinnumarkaðurinn 1983:
Launamunur
kynja jókst!
Meðallaun karla 1983 á hvert árs-
verk reyndist vera 308 þúsund krón-
ur, en kvenna hins vegar 200 þús-
und krónur og voru meðallaun
karla því 54% hærri þetta árið.
Árið 1982 voru meðallaun karla
fyrir ársverk hins vegar 199 þúsund
krónur, en kvenna 131 þúsund
krónur og var mismunurinn því
51,9%. Samkvæmt þessu hefur því
launamismunur kynja á milli aukist
á þessu þriðja síðasta ári kvenna-
áratugarins.
Þessar upplýsingar koma fram í
opinberum tölum Framkvæmda-
stofnunar ríkisins, nánar tiltekið í
heftinu „Vinnumarkaðurinn 1983“,
en sú ritröð hófst með árinu 1980.
Atvinnuþátttaka karla 15—74
ára lækkaði 1983 úr 88,6% í 87,9%,
en atvinnuþátttaka kvenna hækk-
aði úr 67,6% í 69,3% árið 1983. At-
vinnuþátttaka í þessu tilliti miðast
við að unnið sé meira en 13 vikur á
árinu. Atvinnuþátttaka hér á landi
er mun meiri en í nágrannalöndum
okkar. Samtals var atvinnuþátttak-
an hér á landi 78,7% árið 1983, sem
samsvarandi tölur fyrir Danmörku,
Noreg, Svíþjóð og Finnland eru um
63—69%, en í þeim tölum er að vísu
ekki tekið tillit til atvinnuleysis, sem
var 2—8% í þessum löndum, en
innan við 1% á íslandi.
Launamismunur kynja á milli
var afar misjafn eftir atvinnugrein-
um. Sem dæmi má nefna með hlið-
sjón af meðaltalinu 54%, að mis-
munurinn í fiskveiðum var 113,7%,
í „þjónustu við atvinnurekstur“
82,8%, hjá veitum 85,2% og hjá
varnarliðinu 80,2%. Hins vegar var
launamismunur í landbúnaði
15,5%, 30,9% í fiskvinnslu og 46
—48% í verslunargreinunum.
og stjórnsýslu voru 272 þúsund kr.
og höfðu hækkað um 55,4%. Með-
allaun ófaglærðra (utan sjómanna)
voru 235 þúsund krónur og höfðu
hækkað um 52,3%. Meðallaun
launþega í skrifstofustörfum í
verslunargreinunum (afgreiðsla
fyrst og fremst) voru 227 þúsund kr.
og höfðu hækkað um 56,5%. Með-
allaun bænda (eigendur í landbún-
aði) voru 137 þúsund kr. og höfðu
hækkað um aðeins 35,6%.
Miðað við ársverk voru sérfræð-
ingar og stjórnendur (utan hins op-
inbera) með 4,1% ársverka, sjó-
menn með 3,1%, faglærðir með
8,7%, eigendur (utan landbúnaðar)
með 8,6%, almennt skrifstofufólk
(utan verslunar) með 20,6%, sér-
fræðingar og stjórnendur hins op-
inbera með 4,5%, ófaglærðir (utan
sjómanna) með 34,8%, skrifstofu-
stofu(afgreiðslu)fólk í verslunar-
greinum með 8,8% og bændur með
6,8%.
Meðallaun 1983 hækkuðu eftir
atvinnugreinum mest í tryggingum
eða um 64,4%, í fiskveiðum um
60,7%, í efnaiðnaði um 59,4% og í
heildverslun um 58%, en meðal-
launin hækkuðu minnst í landbún-
aði eða alls um 41%, í menningar-
starfsemi um 43%, í byggingum í
eigin þágu um 44,8% og í götu- og
sorphreinsun um 45,9%.
Arið 1983 fjölgaði starfandi ís-
lendingum (miðað við 13 vikur eða
meir á árinu) úr 128.485 í 130.956
eða um 1,9%, en ársverkum fjölg-
aði hins vegar um 2,1%. Þróunin
var afar misjöfn eftir atvinnugrein-
um, þannig fjölgaði ársverkum í
þjónustu um 6%, í fiskvinnslu um
5,2%, í verslunargreinum um 3,7%
og um 3% í veitum og viðskiptum,
en ársverkum fækkaði hins vegar í
landbúnaði um 3,5%, í samgöngum
um 2% og í iðnaði um 1,2%.
Fækkun ársverka í iðnaði kemur
fyrst og fremst til vegna fækkunar
ársverka í ál- og járnblendiiðnaði
um 9,7% og í mál- og skipasmíði
um 4,3%. Ársverkin í „byggingum í
eiginþágu" urðu 1983 alls 310 en
voru árið áður 409 og var samdrátt-
ur ársverka því 24,2%. I trygginga-
starfsemi, þar sem meðallaunin
hækkuðu mest, drógust ársverkin
saman um 11%.
í ritinu „Vinnumarkaðurinn
1983“, sem Karl Björnsson hag-
fræðingur hefur tekið saman, kem-
ur fram hvað meðallaunin varðar,
að „eigendur" séu þeir taldir sem
skila launaframtali, þar sem launin
eru reiknuð en ekki „raunverulega
greidd laun eins og hjá hinum stétt-
unum fjórum sem eru launþegar.
Reiknuð laun eigenda sýna ekki
raunverulegar tekjur þeirra sem ein-
staklinga, þar sem í rekstrinum get-
ur mismunurinn á heildartekjum
og heildargjöldum að meðtöldum
reiknuðum launum verið jákvæður
eða neikvæður". Samkvæmt þess-
ari formúlu, sem gefin er upp til
skatts, eru meðallaun eigenda (utan
landbúnaðar) sem áður segir 282
þúsund krónur eða 2,2% yfir lands-
meðaltali og 20% hærri en meðal-
laun ófaglærðs verkafólks. Hins
vegar eru í hópi eigenda svokallaðir
eigendur í flutningastarfsemi, sem
eru að mestum hluta vörubílstjórar
og aðrir bílstjórar sem eiga bíla sína
sjálfir en hafa lág meðallaun. Að
þeim slepptum og bændunum
hækka meðallaun annarra eigenda
úr 282 þús. kr. í 299 þús. kr.
Raunar má nefna fleiri fyrirvara
þegar samanburður er ge'ður.
Þannig má nefna að flokkurinn
„skrifstofustörf“ er sjálfsagt of-
reiknaður í ársverkum, þar sem t. d.
hjá veitum, Pósti og síma og í pen-
ingastofnunum, eru engir flokkaðir
undir „sérfræðinga og stjórnend-
ur“, heldur öllum dembt undir
„skrifstofustörf" eða annað og því
eru þar saman forstjórar og banka-
stjórar með riturum og afgreiðslu-
fólki. Má reikna með því að ef
flokkun þessi yrði leiðrétt kæmi
það til hækkunar meðallauna hjá
sérfræðingum og stjórnendum, en
til lækkunar hjá almennu skrif-
stofufólki.
Framh. á bls. 2
MOLAR
Guðfinnsismi
í nýjasta hefti Vesturlands, sem
vestfirskir íhaldsmenn gefa út,
opinberast enn einu sinni ótti
íhaldsmanna við stefnu Alþýðu-
flokksins í skattamálum. íhalds-
menn eru sem sé að pissa á sig
vegna hugmynda um að leggja á
eignarskattsauka á stóreignafyrir-
tæki og stóreignamenn.
í grein í blaðinu, sem Einar K.
Guðfinnsson ritar, er reynt að
blekkja fólk með því að segja sem
svo að um aukinn skatt á „al-
menning“ sé að ræða. Og þá tekið
undir blekkingar sjálfs formanns
íhaldsflokksins, Þorsteins stól-
lausa Pálssonar, þegar sá talaði
drúgt um „venjulega" fjölskyldu í
skattadæmi sínu. Virðist ljóst að
„almenningur" og „venjulegt
fólk“ er að mati Einars og Þor-
steins stóreignamenn eins og þeir
sjálfir. Þeim virðist um megn að
geta á nokkurn hátt hugsað sér að
hinir efnaðri í þjóðfélaginu —
t. d. vinir þeirra sem eru að byggja
yfir sig ellihallir — færi fórnir, svo
hægt sé að draga úr skattheimtu
einmitt á hinum efnaminni, t. d.
með afnámi tekjuskatts á tekjum
undir 400 þúsund kr. Þetta eru
menn sem búa í allt öðrum heimi
en hið raunverulega „venjulega
fólk“, sem nú er að kikna undir
hatrammri árás vina þeirra í ríkis-
stjórninni á kjör þess og afkomu.
• '
Dýrafræði á
Keflavíkurflugvelli:
Eftirfarandi frásögn rákumst við
á í Víkurfréttum:
„Hlægilegt atvik átti sér stað á
Keflavíkurflugvelli fyrir
skömmu. Tilkynning barst um að
mörgæs, — já, að mörgæs væri
við eitt flugskýlið. Nú, það var allt
sett á fullt og haft samband við
myndatökumann Sjónvarps og
hann beðinn að koma og mynda
gripinn.
Forvitnir íslendingar hópuðust
að flugskýlinu til að sjá undrið,
sem ekki er alla jafna að sjá nema
á suðurskautinu, en ekki á eyju í
Norður-Atlantshafi. Þar var einn
sem var vel að sér í fuglafræði
(þótt ekki hafi þurft mikið til) og
upplýsti hann forvitna áhorfend-
ur um að hér væri skarfur á ferð
en ekki mörgæs.
Hvernig skarfurinn hafði bor-
ist þangað er aftur á móti ekki vit-
að, en alla vega þurfti ekki að
flytja hann til suðurskautsins“
•
Umdeild bygging
Keflavíkurflugvöllur tilheyrir
Miðneshreppi og sveitarstjórn
hreppsins telur að úthlutun bygg-
ingarleyfa á flugvellinum og
annað varðandi byggingar á
svæðinu, tilheyri byggingarnefnd
hreppsins. Samband sveitarfélaga
á Suðurnesjum er á sama máli en
hinsvegar er utanríkisráðuneytið
annarrar skoðunar. Telur það að
sveitarfélögunum sé þetta óvið-
komandi og byggingar á flugvall-
arsvæðinu heyri undir varnar-
máladeild. Sveitarfélögin segja
hinsvegar að byggingar þarna séu
undir sama ráðuneyti og aðrar
byggingar í landinu, þ.e.a.s. fjár-
málaráðuneytinu.
Málið snýst m. a. um greiðslu
byggingaleyfisgjalda og af-
greiðslu bygginganefnda á mál-
efnum nýju flugstöðvarinnar, sem
er í Miðneslandi. í viðtali við
Jón K. Ólafsson, sveitarstjóra
Miðneshrepps, í Víkur-fréttum,
segir hann að hreppurinn krefjist
byggingaleyfisgjalda af þessari
byggingu eins og öðrum bygging-
um í sveitarfélaginu. Munu þeir
tilbúnir að sýna fyllstu hörku í
þessu máli og tilbúnir að fara með
það í málsókn, ef með þarf. Jón
sagði einnig að málið snérist um
að sama stjórnsýsluskipulag gildi
þarna sem og annars staðar í sveit-
arfélaginu, því annað sé óeðlilegt.