Alþýðublaðið - 06.12.1986, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 6. desember 1986
RITSTJQRNARGREIN . . ■ —.........
Valddreifing embættismannavalds
Þjóðfélagsskipan á Norðurlöndum er enn
sem komið er besta dæmið um þróttmikið og
réttlátt þjóðfélag í anda jafnaðarstefnu. Þetta
eru sterk þjóðfélög, lýðræðisleg þjóðfélög.
Þjóðfélög, semeinkennast af jöfnuði og mann-
úð og möguleikum hins almenna manns. Hlut-
verk rlkisvaldsins hefur verið veigamikið í
þessum þjóðfélögum við að jafna tekjuskipt-
inguna og draga úr félagslegu misrétti.
En það sem lýðræðisjafnaðarmenn þurfa
einkum að endurskoða ( hugmyndaarfi sínum,
I Ijósi reynslunnar, er einmitt hlutverk ríkis-
valdsins. Reynslan sýnir að ríkisvaldið getur
ekki nema að takmörkuöu leyti verið upp-
spretta framfara I fátækum þjóðfélögum. Það
er sögulegur misskilningur að fjármagnið eitt
sé uppspretta efnalegrar misskiptingar og
valdbeitingar. Rlkisvaldið sjálft getur einnig
verið uppspretta efnalegs og félagslegs mis-
réttis og ennþá meiri valdbeitingar. Sérstak-
lega er þetta augljóst I hinum fátæku löndum
— útþensla skrifræðis vex oft atvinnulífinu
yfir höfuð og torveldar þannig uppbygg-
ingu félagslegrar þjónustu almennings.
Þessi sjúkdómseinkenni ójafnrar þróunar I
skjóli misbeitingar rlkisvaldsins eru eitt höfuð-
einkenni á þjóðfélagsvandamálum Þriðja
heimsins.
Þeim mun meiri miðstýring þeim mun minna
frumkvæði til framfara frá einstaklingum og
samtökum fólks. Þetta á við um framleiðsluna,
ekki hvað síst I sjávarútvegi og landbúnaði,
sem kallarádreifðarbyggðir. Þettaávið um fé-
lagslegt framtak fólks I minni byggðarlögum.
Af þessu má leiða að forsenda sjálfvakinnar
þróunar I fátækum þjóðfélögum er dreifing
valdsins, með öðrum orðum lýðræðislegir
stjórnarhættir. Það er einmitt þess vegna sem
lýðræðisjafnaðarstefnan er líklegri en komm-
únismi eða kapitalismi til þess að færa mann-
kyninu á okkar tímum frið, frelsi og hagsæld.
Þriðja heimsins, þar sem miðstýring er ein
helsta hindrun sjálfvakinnar og eðlilegrar þró-
unar. Sem lýðræðissinnar hljóta lýðræðisjafn-
aðarmenn að vara við sllkri misbeitingu valds.
Þess vegna eru lýðræðisjafnaðarmenn I vax-
andi mæli talsmenn víðtækrar valddreifingar.
Við bendum á að einokun valds I höndum for-
réttindastéttar embættismanna og stjórn-
málamanna leiðir til
— sjúks þjóðfélags sem einkennist af sí-
þenslu skrifræðis, sem hindrar alla ákvarð-
anatöku.
— víðtækrar fjármálaspillingar, fjárfestingar-
mistaka og forréttinda nýrrar stéttar, sem
beitir ríkisvaldinu til að kúga aðra.
— til ójafnrar þróunar borga og landsbyggðar,
vegna þess að öryggi og forréttindi ríkis-
valdsins laðar til sln vinnuaflið I stórum
stll.
— lífsstíil þjónustustéttanna er oft I engu
samræmi við sögulegar hefðir og efnalega
getu framleiðslukerfis viðkomandi lands.
Menn og málefni
Skortur leiguíbúða er
rót húsnæðisvandans
Enn hamast íhaldsmenn móti leiguíbúðum. Einn þingmanna
þeirra, sem skrifar í Morgunblaðið 27.—29. nóv., gengur þó lengra
en aðrir í ákafa og þvermóðsku. Er helzt á honum að skilja, að bú-
setu- og kaupleiguíbúðir séu ætlaðar Alþýðuflokksfólki eingöngu,
„þeim, sem eru í flokknum", eins og hann kemst að orði.
Það er kunn staðreynd, að sparnaður er tiltölulega lítill fyrstu 20
ár ævinnar og miðast þá helzt við augnabliksþarfir, t.d. bíl og ferða-
lag. Á 3ja áratugnum hneigist hugur ungs fólks að íbúðakaupum,
en tekjur eru enn lágar og útgjöld mikil, m.a. vegna námskostnaðar.
Úr því vaxa tekjur með aukinni þjálfun og starfsaldri. Þetta sýna
hagtölur margra landa.
Á þessu byrjunarskeiði er ungu fólki því um megn að fjármagna
íbúð. Þeir sem hefja byggingarframkvæmd, taka gjarnan óhag-
kvæm skammtímalán, neyðast út í yfirvinnu, sem eykur álagið og
streituna, leiðir jafnvel til hjónaskilnaðar. Eigið verkframlag hús-
byggjandans eykst, en það veldur lakari frágangi og göllum, þegar
ekki er fé til að greiða fagmönnum.
Bráðnauðsynlegt er þess vegna að gefa ungu fólki tíma til að
spara. Það verður ekki gert með öðrum hætti en þeim að auka fram-
boð leiguíbúða. Sú stefna hefir verið við lýði í Bandaríkjunum. Ár-
angurinn er sá, að 4/5 fjölskyldna undir 25 ára aldri býr í leiguhús-
næði, og Vj fjölskyldna eru í leiguhúsnæði 25—30 ára að aldri. Loks
á fertugsaldrinum er meirihlutinn kominn í eiginhúsnæði. Þannig
þarf fólk þar vestra yfirleitt ekki að leita á lánamarkaðinn, fyr en
það sjálft hefir talsverð fjárráð.
Hagk væmnina, sem þessu fylgir fyrir einstaklingana og samfélag-
ið, skilja ihaldsmenn ekki eða vilja ekki skilja. Þeirra áhugamál er
að lána ungu fólki nægilegt fé til að eignast ibúð, en þeir skeyta
minna um hitt, hvort fjölskyldan getur haldið íbúð sinni. Þegar
vaxtaókjörin þjarma að heimilunum, bjóða þeir meira lán og lengri
lán, meðan enn er unnt að mjólka ibúðareigandann.
Það er ámælisvert af félagsvísindadeild að leggja fyrir ungt fólk
í könnun spurningu, sem aðeins eitt svar er við: „Hversu þýðingar-
mikið telur þú það almennt vera að fjölskyldan eigi sjálf íbúð þá sem
hún býr í?“ Hver vill ekki eiga þak yfir höfuðið? En vill fólk eiga
íbúð, ef veðskuldin á henni hækkar við hverja afborgun? Vill það
ciga slíka íbúð, ef nægilegt frambð er leiguhúsnæðis á viðunandi
kjörum?
Bæði búsetu- og kaupleiguíbúðir geta gegnt veigamiklu hlutverki
félagslega og efnahagslega. Þeim er veittur allur mögulegur opinber
stuðningur bæði í Skandinavíu og vestan hafs. Það er undarlegt, að
íhaldsmenn hérlendis sem heimta samkeppni og frjálsræði á öllum
sviðum, vilja þvinga fólk til aö velja eitt og aðeins eitt íbúðarform.
Frá menntamálaráðuneytinu
Réttindanám vélavarða
Vakin skal athygli þeirra er hyggjaá vélavarðanám á vor-
önn 1987 að hafa samband við einhvern eftirtalinna
skóla hið fyrsta þvl reynt verður að gefa kost á náminu
þar sem þátttaka verður næg.
Vélskóla íslands, Reykjavík.
Fjölbrautaskójann á Akranesi.
Iðnskólann á ísafirði.
Fjölbrautaskólann á Sauðárkróki.
Gagnfræðaskóla Húsavíkur.
Verkmenntaskóla Austurlands, Neskaupstað.
Fjöibrautaskóla Suðurlands, Selfossi.
Framhaldsskólann í Vestmannaeyjum, og
Fjölbrautaskóla Suðurnesja, Keflavík.
Menntamálaráðuneytiö.
Tœkniskóla Islands færð gjöf:
Upplýsingakerfið ÁLVÍS
— gefandinn er Kerfi hf
Hugbúnaðarfyrirtækið KERFI
hf. hefur ákveðið að færa Tækni-
skóla íslands að gjöf upplýsinga-
kerfið ALVÍS, sem sett verður upp á
tölvu skólans, sem er af gerðinni
IBM System/36. Fyrirhugað er að
nota kerfið við kennslu nemenda á
iðnrekstrarbraut, sem stofnuð var
fyrir ári, og í útgerðardeild skólans.
Auk þess munu aðrir nemendur fá
með þessu aðgang að öflugu tölvu-
vinnslukerfi. Með gjöfinni vill
Kerfi hf. styðja þá viðleitni skólans
að efla tengsl skólanáms og at-
vinnulífs.
Upplýsingakerfið ALVÍS er yfir-
gripsmikið bókhalds- og vörukerfi.
Það er nú í notkun á yfir 80 tölvum
í landinu, og nota það nú talsvert á
annað hundrað fyrirtæki úr öllum
atvinnugreinum. Kerfið mætir
flestum upplýsingaþörfum fyrir-
tækja í dag, og gerir allar upplýs-
ingar, sem fyrirtæki þurfa að nota,
mjög aðgengilegar. Eitt af sérkenn-
um kerfanna er, að endurnýjun og
efling þeirra er stöðluð, þannig að
notendur geta gerst áskrifendur að
nýjungum og endurbótum. Kerfin
verða þannig aldrei úrelt. Tækni-
skólinn mun í framtíðinni fá allar
nýjungar, og munu nemendur því
hafa aðgang að tölvuvinnslu eins og
hún er í fyrirtækjum á hverjum
tíma.
KERFI hf. hóf núverandi starf-
semi sína fyrir þremur árum, og
höfðu stofnendur þá margra ára
reynslu af hugbúnaðargerð fyrir
fyrirtæki úr ólíkum atvinnugrein-
um. Eitt af fyrstu verkefnum fyrir-
tækisins var þróun ALVÍS kerfis-
ins. Við gerð þess var haft að aðal-
markmiði að þróa alíslenskan hug-
Fulbright-
stofnunin
Á næsta ári verða liðin 30 ár síð-
an Fulbrightstofnunin varð til á ís-
landi, en síðan 1957 hafa yfir 350 ís-
lendingar og yfir 75 Bandaríkja-
menn fengið styrki frá íslensku Ful-
brightstofnuninni, til framhalds-
náms, rannsókna, starfsfræðslu og
kennslustarfa. í tilefni af 30 ára
starfsafmælinu á næsta ári hefur
verið ákveðið að bjóða upp á náms-
styrki til æðri háskólanáms í beinni
samvinnu við einstaklinga og
einkafyrirtæki.
Þeim fyrirtækjum sem leggja
þannig fram fé tií sérstakra náms-
styrkja, sem bæru nafn gefenda,
munu einnig eiga þess kost að til-
greina sérstaklega námssvið, sem
þeir vilja styrkja.
búnað fyrir íslenskar aðstæður og
nýta nýjustu tækni til þess. Sérþörf-
um einstakra atvinnugreina og fyr-
irtækja hefur verið mætt með hlið-
sjón af heildarsamræmi í kerfinu.
Þetta samræmi milli allra þátta
kerfisins hefur stuðlað að vinnu-
sparnaði hjá mörgum fyrirtækjum.
Með ALVÍS munu nemendur
Tækniskólans fá tækifæri til að
kynnast tölvunotkun í mismunandi
atvinnugreinum á íslandi.
Kvenfélag
Alþýðuflokksins
í Reykjavík
Jólafundur miðvikudaginn 10. des. kl. 20 að Hallveigar-
stöðum v/Túngötu.
Konur fjölmennið og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.
Alþýðuflokksfélag Hafnarfjarðar
Aðalfundur
Aðalfundur félagsins verður haldinn mánudaginn 8.
des. n. k. kl. 20.30 í Dvergshúsinu.
Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundastörf.
2. Stjórnmálsviðhorfið í upphafi kosningabaráttu,
framsögumaður, Kjartan Jóhannsson.
3. Önnur mál.
Stjómin.
Rafmagnsiðnfræðingur
Rafmagnsveita Reykjavíkur óskar eftir aö ráða raf-
magnsiðnfræðing til eftirlitsstarfa (veitueftirlit) I
innlagnadeild fyrirtækisins.
Nánari upplýsingar veitir starfsmannastjóri I
sfma 686222.
Umsóknarfrestur er til 15. desember n.k.

RAFMAGNS
VEITA
REYK,JAVÍKUR
t
Útför föður okkar, tengdaföður og afa
Emils Jónssonar fyrrum ráðherra
fer fram frá Hafnarfjarðarkirkju
þriðjudaginn 9. desember kl. 13.30.
Ragnar Emilsson,
Vilborg Emilsdóttir, Frederick John Bonyai
Jón Emilsson, Arnþrúður Jóhannsdóttir
Sigurður G. Emilsson, Guðfinna Björgvinsdóttir
Sighvatur Birgir Emilsson, Anna Einarsdóttir
Guðrún Emilsdóttir, Sigurður I. Sigurðsson.
Barnabörn og barnabarnabörn