Alþýðublaðið - 20.02.1988, Síða 21

Laugardagur 20. febrúar 1988
21
LEIKLIST
Eyvindur Erlendsson
skrifar
„Égþekkiþig-
þú ekki mig“.
„Hið sanna er ekki hversdagslegt. Það er alla jafna nokkuð hátíðlegt. Það stafar af því einfaldleika en ekki hversdagsleika," skrifar Eyvindur
m.a. í tilefni danslistar.
gott að kunna taumhaldið
Undir þessu nafni sýnir ís-
lenski dansflokkurinn, sem
enn er hluti af Þjóðleikhús-
inu, nokkur sérstæö en þó
samstæö dansatriði eftir tvo
hollenska meistara, viö tón-
list eftir valinkunna nútíma-
höfunda, einn hollenskan og
þrjá bandaríska.
Eftir slíka sýningu er ýmsu
aö fagna og þá auðvitað fyrst
og fremst þvi aö íslenska
þjóöin skuli hafa efni á aö
reka listdansskóla jafn fyrir-
ferðarmikinn og raun ber
vitni og jafnframt aö sá skóli
skuli fæöa af sér dansflokk
þann sem í leikhúsinu starfar
aö staðaldri. Kannski á mað-
ur einnig aö fagna því að
þessi flokkur skuli hafa
sjálfstraust og efni til að losa
sig viö svo fullveöja leiöbein-
anda sem Nanna Olafsdóttir
er og ráöa annan viðstööu-
laust. Hér er sem sagt orðið
úrval af balletmeisturum!
Það er meira en margur getur
státaö af, þótt ríkur þykist.
Hverjum og einum er vork-
Eins
unn þótt hann hiki viö aö
trúa því aö íslenskur ballett
sé kominn svo langt sem
þetta virðist benda til aö ráö-
endur dansflokksins trúi á.
Sá uggur læöist að hvort
ekki sé aö endurtaka sig
sama sagan og þegar menn
þóttust hafa efni á að losa
sig við Gunnar R. Hansen úr
leikhúsi og segja: „Nú get
ég“. Hann þótti of hagvirkur,
ef ég rnan rétt og lítið fjör í
kringum hann. Hinsvegar eru
sýningar Gunnars þær sem
maður man. Og þaö voru þær
sem settu svip sinn á næstu
ár. Svo fór aö koma tóma-
hljóö.
Gunnar Hansen var maður
klassískunnar, enda þótt
hann fengist ekki síöur viö
nútímaverk þeirrar tfðar.
Hann var ekki „effektamað-
ur“, þaö var fátt um mikil-
fengleg áhrifameðul hjá hon-
um, hinsvegar mikiö af sterk-
um sannindum. Það var
vegna þess að hann nam list
sína ekki af yfirborði verka
annarra manna, ekki af
myndablöðum, ekki af yfir-
litsferðum erlendis og ekki af
kynnum viö frægðarmenn.
Hann kunni skil á og skoðaði
alla ævi, einnig eftir að hann
hætti að starfa f leikhúsinu,
sjálfan grunn listanna —
allra, þau lögmál lífs og birt-
ingarmáta krafta þess sem
fæða af sér, — meðal annars;
dansinn. Misskilji nú enginn
þegar ég segi „sannindi". Þá
er ekki átt við eitthvað sem
er „alveg eins og lífið", það
er að segja; eftirhermu á
sviði af því sem fólk getur
séð allt i kringum sig, hjón
rlfast, ungt fólk er baldið,
sveitamaðurinn veit ekki fót-
um sínum forráð í borgarys,
stríð fara illa með menn
o.s.frv. Nei, hið sanna er ekki
hversdagslegt. Það er alla
jafna nokkuð hátíðlegt. Það
stafar af því einfaldleika en
ekki hversdagsleika.
Sönn li'stviðleitni á í vök að
verjast í okkar nútíma vegna
óheyrilegs fyrirgangs annarra
hluta, þannig að oft freistast
menn til að leita hávaða-
samra áhrifa fremur en sann-
inda. Maður fagnar því, þess
vegna þegar pafnis og Klói
eftir Nönnu Ólafsdóttur kom
upp, að þessi mjúka, tæra og
sterka klassfska hugsun
hafði haldið innreið sína í (s-
lenska ballettinn, til þess að
Ijá dugnaði fólksins og þraut-
seigju við að vera til, ein-
hvern tilgang. Og nú, svo
skömmu eftir, telur þetta fólk
sig hafa efni á að „skipta höf-
undinum út“. Þetta hlýtur þá
að vera asskoti státinn flokk-
ur. Maður fer jafnvel að efast
um að hann þurfi á þeirri
samúð, jafnvel vorkunn, sem
hann hefur notið meðal þjóð-
arinnar, að halda. Guð láti
gott á vita.
Stíga dansinn fast
Hlff Svavarsdóttir virðist
einörð kona, vel menntuð í
sinni grein og flínk. Vonandi
farsælist henni þetta starf.
Þessi fyrsta sýning, undir
hennar „supervison" ber vitni
fastri hönd. Traustir aðilar,
greinilegt „people of
achivement", eru ráðnir, víða
að úr heiminum, til verksins
og hvert viðvik þessa fólks er
rösklegt, akkúrat og sigur-
stranglegt, — töff og kúl.
Áhrifin af sýningunni ekki
ósvipuð og af galvaskri her-
sveit, marsérandi undir lúðr-
um og fánum á stað í háska
sem hún ætlar að gefa skít í.
Það eru hressileg áhrif. Þetta
mun enda vera andi nútím-
ans: Menn vita ekki glöggt út
i hvað þeir eru að marséra né
hverju til dýröar en bera engu
að síður makkann fákumlfkir
og stíga dansinn fast. „Það
dugir ekki annað en ofbjóöa
keppinautunum, enda þótt
aukin umsetning hafi engan
annan tilgang. Annars verður
maður undir", sagði Ólafur
Laufdal.
Hver veit nema þetta sé
sýning sem sæta liðið — the
jet set — muni gera að sinni
og sækja. Það væri nokkur
sigur. Það bráðvantar efni
sem það lið nennir að sitja
undir en getur þó treyst að
sé menningarlegt og náttúr-
lega — nútímalegt.
Allt er þarna vel gert. Enda
þótt höfundarnir séu ekki
menn aldraðiren handbragð
meistarans á öllu. Ekkert til-
raunakennt fát eða velkingar
í vafa. Fullkominn frágangur í
hverju spori, vissa og öryggi.
Hreinleiki og reisn f stll.
Samræmi með öllum þáttum;
tónlist, myndum, sporum,
hrynjandi, Ijósum, búningum
og persónugervingum. Sýn-
ingin er afrek.
Stíga á bak og...
Einhverra hluta vegna
kviknaði þó ekki hinn sanni
fögnuður í hjartanu við þessa
sýningu, þrátt fyrir alla þá
sigra sem í henni virðast
unnir. Má vera að það sé ein-
staklingsbundið og vegna
þess að undirritaður er farinn
að hafa andúð á afreka- og
frægðardellu landa sinna —
hún er svo yfirtak barnaleg.
Þá kemur í hugann sýning
sem Magnús Pálsson bjó til
og setti á svið í Félagsstofn-
un stúdenta. Sú var ekki ólíkt
byggð. Það er að segja; tón-
list sett saman úr stefjabrot-
um, undarlegum hljóðum og
hrynjandi, orðræðum (úr has-
arblöðum), hjónajagi og dýr-
legum myndum og litum eftir
Kristinn Harðarson. Allt var
þetta listilega fléttað hvað
innan í annað og ofan á flaut
svo lítill tvíleikur aldraðra
hjóna, hálfgerðra trúða með
prjónana sína, sem ræddust
við og skiptust á dýrlegum
ræðum úr Rómeo og Júlfu
Shakespears, sem eru
mússfk út af fyrir sig. Varla
var hægt að segja að þar
væru afrek unnin af neinu
tagi en þessi sýning vakti
hinn ofarnefnda og langþráða
fögnuð í hjarta. Fólk sótti
hana ekki, trúlega vegna
þess að þar var ekki von á
metaregni. Og missti af
nokkru.
Það er ekki siður í pistlum
þessum að gefa nánar eink-
unnir einstökum þátttakend-
um í sýningum, vegna þess
að hér þarf að verja pappírn-
um undir önnur og altækari
efni, enda aðrir til þess að
gefa einkunnir. Þó verður í
þessu tilefni að nefna
Katrínu Hall og Jóhannes
Pálsson. Fyrir utan þann ein-
stæða þokka sem þessir
tveir dansarar eru gæddir þá
hafa þau einnig til að bera
nokkuð sem of fáum er gefið
en ræður þó úrslitum um það
hvort dans tekst eða ekki.
Það er að vilji þeirra er ætið
brotinu úr augnabliki á undan
sporinu. Þetta er það smá-
ræði sem skapar flug dans-
ins. En sé viljinn einungis
samferða hreyfingunni, að
ekki sé nú talaö um; á eftir,
þá verður til röð á erfiðum
sporum en ekki dans. En
þetta vita dansarar nú sjálf-
sagt og ég veit Ifka að það er
annað að vita það en geta
það. Samt, — sé það ekki
getað þá er dansarinn enn að
leysa þraut en ekki að dansa.
Kannski er þetta nú raunar
meginhemillinn f öllum fs-
lenskum listum: Við erum sf-
fellt að stritast við að leysa
erfiðar þautir, oftast fengnar í
pakka frá útlandinu, í stað
þess að stíga á bak skáld-
fáknum og þeysa.
En auðvitað er þá eins gott
að kunna taumhaldið.