Alþýðublaðið - 28.04.1988, Qupperneq 4

4
Fimmtudagur 28. apríl 1988
FRÉTTASKÝRING Q
Haukur Holm skrifar. jfe
Miðlunartillaga sáttasemjara:
LEIÐ VR ÚR SJÁLFHELDU?
Samþykki félagsmenn VR miðlunartillögu sáttasemjara, getur forysta félagsins
haldið höfði og völdum með málamiðlun, án þess að hafa slegið af kröfum
sínum.
VR félagar hafa verið óvenju virkir og ákveðnir í þessu verkfalli, um helgina
kemur í Ijós hvort þeir uppskera laun erfiðisins. A-mynd/Guðlaugur Tryggvi.
Gera má ráð fyrir góöri
þátttöku félaga Verslunar-
mannafélags Reykjavíkur i at-
kvæðagreiðslunni um miðl-
unartillöguna sem sátta-
semjari hefur lagt fram. Svo
virðist sem forvígismenn VR
hafi ekki trúað því sjálfir að
launakröfur þeirra næðu fram
að ganga, ef marka má orð
formanns verkfallsstjórnar.
Hugsanlegt er, að tillaga
sáttasemjara sé leið forystu
VR úr þeirri sjálfheldu sem
hún var komin i, eftir að tvö
samningstilboð höfðu verið
felld og hún setti fram kröfur
sem ólíklegt var að gengiö
yrði aö.
Ríkissáttasemjari lagði
fram miðlunartillögu í deilu
vinnuveitenda og verslunar-
manna i gær, en þá voru liðn-
ir fimm dagar síðan verkfall
verslunarmanna hófst víða
um land. Lögum samkvæmt
hefur innihald hennar ekki
fengist uppgefið.
Þetta er í fjórða sinn sem
ríkissáttasemjari grípur til
þess ráðs að leggja fram
miðlunartillögu í kjaradeilu.
Fyrst var það gert 1982 í
deilu verkalýðsfélaga og
Landsvirkjunar og Vinnu-
veitendasambands íslands.
Næst gerðist það 1986 í
deilu vinnuveitenda og
starfsfólks i veitingahúsum
og loks fyrir rúmu ári siðan I
deilu vinnuveitenda og Sjó-
mannafélags Reykjavikur. í
fyrri tvö skiptin var hún sam-
þykkt, en felld af báðum aðil-
um í þriðju deilunni.
Reglur um afgreiðslu
miðlunartillögu eru nokkuð
flóknar. Miðað við 35% þátt-
töku i atkvæðagreiðslu, þarf
a.m.k. helmingur atkvæða að
vera á móti tillögunni til að
hún verði felld. Taki innan við
35% félagsmanna þátt í at-
kvæðagreiðslunni, þurfa mót-
atkvæði að fjölga um 1% fyr-
ir hvern hundraðshluta sem
upp á 35% vantar. Taki innan
við 20% félagsmanna þátt i
atkvæðagreiðslunni, telst
hún samþykkt, þó svo að
jafnvel allir þeira hafi greitt
atkvæði gegn henni. Hjá
vinnuveitendum er þaó fram-
kvæmdastjórn VSÍ sem af-
stöðu tekur til tillögunnar.
Hálmstrá Magnúsar L.?
Eins og kunnugt er lagði
samninganefnd VR með
Magnús L. Sveinsson í farar-
broddi, samningstilboð í tvi-
gang fyrir félagsmenn sem
jafnóðum höfnuðu þeim.
Fyrstu tvö tilboðin gengu
aðallega út á opnunartima
verslana á laugardögum I
sumar, og í annarri tilrauninni
tókst VR mönnum að knýja
sitt fram. En þá kom babb i
bátinn. Tilboðinu var hafnað
eins og áður sagði, og nú var
krafan sú að lægstu laun
ættu að vera jöfn skattleysis-
mörkum, eða um 42 þúsund
krónur á mánuði miðað við
18 ára aldur. Þetta var erfitt
mál fyrir forystuna, m.a.
vegna þess að búiö var að
semja við þorra launþega um
rúmlega 31 þúsund króna
lágmarkslaun.
I fréttaskýringu rA'tþýðu-
blaðinu s.l. laugardag er haft
eftir verkalýðsleiðtoga einum,
að honum þyki langlundar-
geð félagsmanna VR með
ólíkindum. Forystan hafi siglt
í sjálfumgleði út við sjón-
deildarhring, án þess að
nokkurn tímann hafi komið
til kröftugs mótlætis af hálfu
félagsmanna. Segir hann, að
nú sé hins vegar sýnt að
Magnús L. Sveinsson sigli líf-
róður í land.
Lífróður Magnúsar fólst í
því, eins og segir í fréttaskýr-
ingunni, að taka upp tungu-
mál grasrótarinnar i félaginu.
Hann sýndi einarða afstöðu
og talaði um að ekki þýddi
lengur að bjóða fólki þessi
smánarlaun. Peningar væru
greinilega til í versluninni,
það sæist best á þeim fram-
kvæmdum sem þar ættu sér
stað. En eins og Ijóst var, var
staðan erfið. Ef svo óllklega
vildi til að kröfurnar næðu
fram, þýddi það, að samn-
ingar við um 40 þúsund laun-
þega sem þegar hafði verið
samið við, fælu í sér sömu
hækkun. Er blaðamaður Al-
þýðublaðsins hitti Magnús L.
á verkfallsvakt VR s.l. föstu-
dag, sagði hann, að það væri
enginn vandi að semja um
einhverja litla upþhæð með
þeim fyrirvara að ef aðrir
semdu betur, fengjust þær
hækkanir einnig.
Vinnuveitendur höfnuðu
þessum kröfum alfarið eins
og við var að búast. Útlitið
var því vægast sagt dökkt.
Það þætti í meira lagi neyðar-
legt ef enn eitt samningstil-
boðið, það þriðja, yrði borið
undir félagsmenn, og
kannski fellt. Þá vaknaróneit-
anlega sú spurning hvort
þessi miðlunartillaga sátta-
semjara sé ekki einmitt hálm-
stráið sem VR forystan þarfn-
aðist. Núna verða félags-
menn að taka afstöðu til
hennar. Verði hún samþykkt,
má segja að forystan hafi
sloppið með skrekkinn. Hún
getur haldið höfði (og völd-
um) og sagt að hún hafi
hvergi gefið eftir í sínum
kröfum, sáttasemjari hafi
komið með tilboðið og fé-
lagsmenn samþykkt.
Ovenju mikil þátttaka og
virkni hefur verió í VR félög-
um í þessu verkfalli og er því
líklegt að jDátttaka i atkvæða-
greiðslunni um miðlunartil-
löguna verði góð. Sennilegt
verður að teljast að „yfir-
borgunaraðallinn" innan fé-
lagsins láti sitt ekki eftir
liggja. Hann er í verkfalli sem
hann ekki vildi og hefur þurft
að sitja heima án launa á
meðan. Líklegt er því að
hann láti sig ekki vanta á
kjörstað til að samþykkja
tillöguna.
Kröfur án alvöru?
En hvaða alvara var að baki
þessum kröfum VR? í sam-
tali við Alþýðublaðið á fyrsta
degi verkfallsins sagði Pétur
A. Maack formaður verkfalls-
stjórnar VR er hann var
spurður að því hvort hann
tryði því að kröfur þeirra
næðust í gegn: „Ég á óskap-
lega erfitt með að sannfæra
sjálfan mig um að 42 þúsund
króna lágmarkslaun náist í
gegn, þar sem við erum sið-
asti launþegahópurinn sem á
eftir að semja, það er búið að
semja við alla aðra við tölu-
vert lægri upphæöir."
Þetta eru óneitanlega ein-
kennileg orð úr munni forvíg-
ismanns verkalýðsfélags á
fyrsta degi verkfalls. Þau
hljóta að staðfesta þá skoð-
un, að með þessum „von-
lausu“ kröfum, var aðeins
verið að tala því máli, sem
talið var að fólkið vildi heyra.
Baktjaldamakk ?
Eins og flestum er kunn-
ugt, eru tengsl Sjálfstæðis-,
flokksins og VR þó nokkur. I
fréttaskýringu þann 15. apríl
s.i. er haft eftir heimildar-
manni blaðsins innan verka-
lýðshreyfingarinnar, að með
tilliti til (haldsáhrifa innan
VR, yrði reynt að „settla"
málin þannig að til verkfalls
kæmi ekki. Sú varð ekki raun-
in, en kannski er sú staða
sem nú er komin upp ein-
hverskonar „settl“. Sagði í
umræddri fréttaskýringu
einnig, að hugsanlegt væri
að reynt yrði að komast að
einhverju samkomulagi á bak
við tjöldin, því staðan væri
slæm hjá báðum aðilum.
í dag verður fundur hjá VR
á Hótel Sögu, þar sem inni-
hald miðlunartillögunnar
verður kynnt, og atkvæða-
greiðsla síðan á morgun.
Verði hún felld, er engin sér-
stök hefð fyrir næsta skrefi.
Málið yrði enn hjá sátta-
semjara, sem síðan tæki
ákvöröun um hvort hann
reyndi enn frekar að sætta
deiluaðila, eða setti málið í
gerðardóm.