Alþýðublaðið - 16.12.1988, Qupperneq 3

3
Föstudagur 16. desember 1988
Jafnaðarmannaflokkar á Norðurlöndum
GEFA ÚT BÓK UM UTAN-
RÍKIS- OG VARNARMÁL
Kjartan Jóhannsson alþingismaður
skráði íslenska kaflann
SAMAK — Samvinnunefnd
verkalýðshreyfingar á Noröur-
löndum hefur gefið út bókar-
kilju um stefnu sósialdemó-
kratíska flokka á Norðurlönd-
um i utanríkis- og varnarmál-
um. Ingvar Carlsson, forsæt-
isráöherra Svíþjóðar ritar for-
mála að bókinni. Kjartan Jó-
hannsson aiþingismaður
skrifar íslenska kaflann i bók-
inni.
Bókin ber nafniö „Utriks-
politik i Norden“ — Stefna
Norðurlanda í utanríkismál-
um — og skrifa forystumenn
í sósíaldemókratískum flokk-
um Noröurlanda kafla um ut-
anríkis- og varnarmál sinna
landa. Kjartan Jóhannsson
alþingismaður skrifar um ís-
land, Sten Anderson utanrík-
isráðherra Svíþjóðar um Sví-
þjóð, Thorvald Stoltenberg
utanríkisráðherra Noregs
skrifar um Noreg, Lasse
Budtz, fyrrum þingmaður
skrifar um Danmörku og All-
an Rosas, laaaprófessor við
háskólann í Abo skrifar kafl-
ann um Finnland.
í inngangi bókarinnar segir
Ingvar Carlsson forsætisráð-
herra m.a. að þótt sósíal-
demókratískir stjórnmála-
flokkar á Norðurlöndum hafi
valið ólíkar leiöir við lausn
vandamála í utanríkis- og
varnarmálum, hafi allir flokk-
arnir leitast við að halda
Norðurlöndum utan við átök
stórveldanna og stuðlað að
því að Norður-Evrópa veröi
svæði lágrar spennu í al-
þjóðamálum. „Þessi stefna
hefur verið árangursrík," seg-
ir Carlsson.
í kaflanum um ísland fjall-
ar Kjartan Jóhannsson al-
þingismaður ítarlega um for-
sendur utanríkis- og varnar-
mála íslands, ræðir reynslu
Islendinga af síðari heims-
styrjöldinni, Keflavíkursamn-
inginn og veru íslands í
NATO. Kjartan ritar einnig um
afvopnunarmál, rekur þorska-
stríð íslendinga og eignarétt
landsins yfir auðlindum hafs-
ins í íslenskri lögsögu, og
fjallar um óleyst vandamál
tengdum utanríkismálum,
ræðir friverslun, Evrópu-
bandalagið og norræna sam-
vinnu.
Tveggja ára
barn leyst
úr prísund
Tveggja ára gamalt barn
læstist inn í ibúð við Snorra-
braut í gær. Móðir barnsins
hafði þurft að bregða sér rétt
út fyrir dyrnar, en láðist taka
lykilinn með. Lögreglunni
tókst ekki að komast inn, en
fimmtán minútum eftir aö
slökkvilið fékk kallið var búið
að leysa barnið úr prisund-
inni.
Barninu varð ekki meint af,
en tók slökkviliðsmanninum
fagnandi þegar hann kom inn
um gluggann, enda eflaust
talið þarna jólasveinninn á
ferð.
Slökkviliösmaðurinn komst inn
um gluggann og fékk bliðar mót-
tökur hjá litla barninu sem laestist
inni. A-mynd/Magnus Reynir.
r
FRETTIR
Svar utanríkisráðherra um varaflugvöll
Yrði algerlega undir
íslenskri stjórn
I svari Jóns Baldvins
Hannibalssonar, utanrikisráö-
herra, við fyrirspurn Geirs H.
Haarde, alþingismanns, um
varaflugvöll fyrir millilanda-
flug, kemur fram að Atlants-
hafsbandalagið hefur sam-
þykkt fjárveitingu til að gera
forkönnun á mögulegri stað-
setningu sliks vallar hér á
landi.
í svarinu kemur fram að
Jón Baldvin hefur að undan-
förnu átt viðræður við aðal-
framkvæmdastjóra NATO og
yfirflotaforingja bandalagsins
um þetta mál. Þar hefur eftir-
farandi m.a. komið fram:
Varaflugvöllur af þeirri gerð
sem um er rætt yrði fullkom-
inn millilandaflugvöllur. Ef
varaflugvöllur yrði byggöur
hér á vegum NATO yrði rekst-
ur hans á friðartimum ein-
göngu í höndum íslenskra
flugmálayfirvalda. Völlurinn
yrði eingöngu mannaður ís-
lendingum og algerlega undir
íslenskri stjórn á friðartím-
um. Engin þörf yrði á búsetu
eða varðgæslu varnarliðs-
manna viö völlinn. Varnarliðið
myndi einungis nota vara-
flugvöllinn ef Keflavíkurflug-
völlur lokaðist.
í svarinu segir ennfremur
að þetta mál sé nú í vand-
legri athugun i utanrikisráðu-
neytinu og næst liggi fyrir aö
taka þurfi ákvörðun um hvort
heimiluð verði forkönnun i
samvinnu NATO með svipuð-
um hætti og dönsk stjórn-
völd hafa heimilað að þvi er
Grænland varðar. „Sú ákvörð-
un verður tekin þegar niður-
stöður þessara athugana
liggja fyrir,“ segir í svari utan-
ríkisráðherra á alþingi.
TANNLÆKNAÞJÓNUSTAN UNDIR SNIÁSJÁ
Borgarráð hefur samþykkt
tillögu heilbrigðisráðs borg-
arinnar um að skipuð verði
nefnd til að fjalla um tann-
læknakostnað. Tilefni þess
að heilbrigðisráð beitti sér
fyrir skipun nefndarinnar eru
upplýsingar sem liggja fyrir
um kostnað við skólatann-
lækningar i borginni saman-
borið við kostnað hjá al-
mennum tannlæknum. Þá
hefur Jóhanna Sigurðardóttir
beint tilmælum til fjármála-
ráðherra, að hann láti skatta-
yfirvöld kanna hvort ástæða
sé til að taka skattlagningu
og uppgefnar tekjur tann-
lækna til sérstakrar skoðun-
ar. Einnig hefur Jóhanna vak-
ið athygli heilbrigðisráðherra
á tillögum sem hún hefur
lagt fram á Alþingi um endur-
skipulagningu á tannlækna-
þjónustu, þar sem nú stend-
ur yfir endurskoðun á trygg-
ingalöggjöfinni.
Skúli Johnsen borgarlækn-
ir segir skólatannlækningarn-
ar þjóna u.þ.b. 80% af börn-
um i höfuðborginni. Fyrir þá
þjónustu þarf að borga um
100 milljónir á næsta ári.
Sjúkrasamlagið sem greiðir
útlagðan kostnað við tann-
lækningar 20% barnanna
reiknar með að greiöa aðrar
100 milljónir fyrir þá þjón-
ustu. Inni þeirri upphæö er
reyndar kostnaður við tann-
réttingar, en borgaryfirvöld
telja fulla ástæðu til að
kanna þessi mál frekar. Það
hlýtur nefnilega aö vekja upp'
spurningar að greitt sé jafn-
mikið fyrir tannlækningar
20% barnanna og tannlækn-
ingar 80% þeirra.
„Tannréttingakostnaðurinn
getur ekki verið meiri en einn
fimmti af upphæðinni, „ seg-
irSkúli Johnsen. Getum hef-
ur verið að því leitt að kostn-
aður við tannlækningar full-
orðinni sé færður yfir á börn-
in. Að mati borgarlæknis er
ekki útilokað að slíkt geti átt
sér stað. „Tannlæknar hafa
sagt mér að fólk hafi beðið
þá um að setja kostnað sinn
yfir á barnið."
Skúli segir lækna þekkja
svipuð dæmi. Þannig er t.d.
ódýrara að fá í einu mikið
magn af lyfi frekar en fá lyf í
smáskömmtum. Því er al-
gengt að fólk biðji lækna um
meira magn í einu. Svipað
kemur oft upp þegar tveir í
sömu fjölskyldu þurfa á
sama lyfinu að halda. Þá er
ódýrara að gefa út einn lyf-
seðil heldur en tvo. Strangt
til tekiö má þetta ekki, en á
nákvæmlega sama hátt er
þetta fyrir hendi hjá tann-
læknum.
„Á meðan ekki er fyrir
hendi fast eftirlitskerfi, þá er
ekki hægt að útiloka þetta,“
segir Skúli.
Síðast liðin 10 ár hefur
borgarlæknir beitt sér fyrir
lagfæringum á fyrirkomulagi
við greiðslu tannlækninga-
kostnaðar. ‘Þetta er auðvitað
ákaflega gallað kerfi og raun-
ar veit ég að hundurinn ligg-
ur grafinn í þeim taxta sem
Tryggingarstofnun ríkisins
semur um.“
Sveitarfélögin greiða um
60% af kostnaðinum við
skólatannlækningarnar. Þau
eiga hins vegar enga aðild að
samningum um taxta. Skúli
hefur á síðustu árum skrifað
bréf til samninganefndarinn-
ar og óskað eftir aðild borg-
arinnar að samningum. Engin
svör hafa fengist.
Fyrir 1974 var í gildi taxta-
samningur milli borgarinnar
og skólatannlækna, en þá
hafði tryggingakerfið engin
afskipti af málum. Þegar
samningurinn gekk í gildi,
sem Tryggingastofnun gerði,
átti borgin ekki annan kost
en gera hliðstæðan samning
við sína skólatannlækna. Að
sögn Skúla fór kostnaður
strax hækkandi. ‘Eftir að
þessi nýi samningur hafði
verið í gildi í 5 ár hafði þessi
kostnaður hjá borginni þre-
faldast á föstu verðlagi."
Borgarlæknir hefur jafn-
framt borið saman fjölda að-
gerða á árunum 1972:73 og
1987:88. „Það er ekki vafamál
að borgin greiðir ekki aðeins
miklu meiri peninga í dag,
heldur greiðir hún miklu
meira fyrir mun færri aógerð-
ir en voru fyrir 1974.“
Jóhanna Sigurðardóttir
hefur síðustu ár oft vakið at-
hygli á að ýmsu sem betur
mætti betur fara varöandi
tannlæknaþjónustuna. Þegar
skýrsla Félagsvísindastofn-
unar var kynnt á dögunum
var haft eftir Jóhönnu að til-
efni væri til að fara ofan í
saumana á þessum málum.
Alþýðublaðið náði ekki tali af
Jóhönnu í gær, en Rannveig
Guómundsdóttir aðstoðar-
maður hennar gat upplýst að
ráðherra hefur sannarlega
ekki látið sitja við orðin tóm:
„Þessi mál heyra náttúr-
lega ekki undir félagsmála-
ráðuneytið," sagði Rannveig,
„en hins vegar er mér kunn-
ugt um að ráðherra hefur
beint þeim tilmælum til fjár-
málaráðherra, að hann láti
skattayfirvöld eða ríkisskatts-
stjóra kanna hvort ástæða sé
til að taka skattlagningu og
uppgefnar tekjur tannlækna
til sérstakrar skoðunar. Einn-
ig hefur ráðherra vakið at-
hygli heilbrigðisráðherra á til-
lögum sínum á Alþingi um
endurskipulagningu á tann-
læknaþjónustu þar sem nú
stendur yfir endurskoðun á
tryggingalöggjöfinni. I þeim
tillögum felst ýmislegt sem
leitt gæti til betri skipulagn-
ingu og lækkunar á tann-
læknakostnaði."