Alþýðublaðið - 08.07.1989, Blaðsíða 3

Laugardagur 8. júlí 1989
3
FRÉTTASKÝRING
Bræðralag kóka
kóla pg ríkisins
Þórður Friðjónsson, stjórnarformaður framkvœmdasjóðs, var sölumaðurinn og
kaupandinn var Vífilfell þar sem skrifstofu- og fjármálastjóri er bróðir hans, Lýður.
Drykkjarvörufyrirtœkið keypti fallít u/larvörufyrirtœki til að losna undan skattgreiðsl-
um.
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar og
stjórnarformaður Framkvæmdasjóðs íslands, stóð í önd-
vegi við sölu framkvæmdasjóðs á gamla Álafossi hf. til
verksmiðjunnar Vífilfelis hf. (Kók) í því skyni að síðar-
nefnda fyrirtækið hefði af því skattalega hagræðingu og
til að minnka fjárhagslegt áfall hins gjaldþrota ullarfyrir-
tækis. Vífilfell var fyrir siðustu áramót i óða önn að kaupa
fallit fyrirtæki og er mönnum í fersku minni er fyrirtækið
keypti „Farg hf.“ pappirsfyrirtæki sem stofnað var upp úr
andláti Nútimans. En í þessu tilfelli var sölumaðurinn opin-
beri starfsmaðurinn Þórður Friðjónsson og einn fulltrúi
kaupenda var bróðir hans hjá Kók, Lýður Árni Friðjónsson.
Um síðustu áramót tóku gildi
lög, þar sem þrengdur var sá
möguleiki að fyrirtæki með væn-
an hagnað gætu keypt gjaldþrota
fyrirtæki í því skyni að minnka og
helst komast hjá skattgreiðslum.
Lögin voru þrengd að því leyti að
þetta yrði aðeins mögulegt ef um
fyrirtæki í sömu atvinnugrein
væri að ræða.
Að sameinast um_______________
lægri skatta__________________
Rétt fyrir áramótin nýttu mörg
fyrirtæki sér þennan möguleika
áður en það yrði of seint.
Meðal annars keypti Vífilfell
Farg hf., tilbúið pappírsfyrirtæki
sem til varð utan um tap Nútím-
ans, Akra hf. og gamla Álafoss
hf.
Og fleiri fyrirtæki tóku undir
sig stökk. í sumum tilfellum mjög
stórt stökk. Ægir hf. á Grenivík
var sameinað Holræsahreinsun-
,inni í Reykjavík undir nafni þess
síðarnefnda, Pólarskip á
Hvammstanga var sameinað Raf-
hönnun í Reykjavík, Gylfaútgerð-
in á Patreksfirði var sameinuð
Svölunni á Höfn í Hornafirði,
Klakkur hf. sameinaðist lyfjafyr-
irtækinu Pharmaco, Dímon á
Hellu var sameinað Hoitabúinu,
Heimilið hf. var sameinað Val-
húsgögnum, ísbrek hf. var sam-
einað Vatnsrúmum hf. og þannig
mætti áfram telja.
Megintilgangurinn var að sam-
eina hagnað eins aðila og
tap/gjaldþrot annars aðila til að
komast hjá því að borga svo og
svo mikla skatta. Það skal ítrekað
að á engan veg er um lögbrot að
ræða, heldur gat í skattalöggjöf-
inni, sem út af fyrir sig er eðlilegt
að aðilar nýti sér. Til þess hafa
fyrirtækin fullkomið leyfi, þótt
nú sé búið að þrengja það.
Fallít fyrirtæki_____________
á sprengverði________________
í tilfelli Vífilfells og gamla Ála-
foss var hins vegar um að ræða
siðferðislega spurningu sem
vandsvarað er. Hvorki tókst að
ná í Þórð né bróður hans Lýð
Árna hjá Vífilfelli og engar upp-
lýsingar fengust um það hvort
Þórður hefði vikið af fundi þegar
stjórn framkvæmdasjóðs ákvað
að selja drykkjarvörufyrirtækinu
ullarfyrirtækið sáluga.
Hinar rekstrarlegu staðreyndir
liggja hins vegar fyrir. Fyrirtæki
sem hafa verið rekin með tapi í
gegnum árin, samkvæmt skatt-
skýrslum, geta yfirfært tapið milli
ára með verðbreytingarstuðli. Það
bætist þá ofan á tap sem hægt er
að safna upp með árunum. Ef fyr-
irtækið hagnast einhvern tímann
þá ,,dekkar“ tapið þennan hagn-
að, svoleiðis að f yrirtæki hafa get-
að keypt önnur fyrirtæki á vissum
forsendum ' þannig að keyptar
skuldir eru vel innan við „út-
gjöld“ vegna skattgreiðslna.
Þetta hefur ekki verið mikið
stundað í gegnum árin, af þeirri
einföldu ástæðu að fá fyrirtæki
hafa skilað svo drjúgum hagnaði
að ástæða væri til að kaupa skuld-
ir til að draga úr skattgreiðslum.
Að kaupa fallít fyrirtæki á
sprengverði til að losna undan svo
og svo miklum tekju- og eignar-
skatti í ríkissjóð.
Tapið keypt með tapi____________
í tilfelli bæði kaupenda og selj-
enda er um ágætis hagræðingu að
ræða, en ekki fyrir sameiginlegan
sjóð landsmanna, ríkissjóð. í til-
felli gamla Álafoss fékk fyrirtæk-
ið verð sem það annars hefði ekki
fengið og í tilfelli Vifilfells lækk-
uðu skattgreiðslur til muna.
Samkvæmt heimildum AI-
þýðublaðsins voru þau boð Iátin
út ganga að gamli Álafoss væri til
sölu, þ.e. skuldir fyrirtækisins, en
ekkert útboð eða annað slíkt átti
sér stað. Vífilfell var hins vegar
eitt af nokkrum fyrirtækjum sem
buðu í skuldirnar og bauð best.
Næstbesta „tilboðið" barst frá ís-
lenskum markaði hf. Þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir tókst ekki að fá
uppgefið kaupverð.
Það sem máli skiptir hins vegar
er að ríkið, undir hatti fram-
kvæmdasjóðs, „seldi“ eign og
tapaði með sölunni umtalsverð-
um skatttekjum. Hið ágætasta
fyrirkoinulag fyrir framkvæmda-
sjóð og Vífilfell, en öllu síðra fyrir
skattborgarana.
FRIÐRIK ÞÓR '
GUÐMUNDSSON