Tíminn - 25.01.1968, Page 5

FIMMTUDAGUR 25. janúar 1968
TfMINN
Forsetakjör á þessu
ári
Bemedifct Gísiason frá Hof
teigi skriiifar:
,J»að á að kjósa forseita ís-
ienzka rífcisins á þessu ári.
Núverandi fiorseti hefur setið
í 16 ár, og þrem sinnum orðið
sjálfikj'öirinn. Þannig fer þeg
ar menm hefjast í þetta emh-
aetti, innan við eða yfir miðjan
starfsaldur. Þetta ætti að forð
ast, emtoættið er ekki til að
jiggja í þfvi, fyrst það er ekfci
arfs og lifstíðaremibætti, eins
og fconungdómur,. og þá utan
vert eða utangarðs við sög-
una.
Floirsetaembættið þarf að
fylgjia Mæbrigðum sögunnar,
og þarf nýr maður að svara til
ihvers n.ýs tíma, ein sögunnar
hlæbrigði eru það, að tímar
komi og fari, og nýr tími hafi
yfir hinn eldri að bjóða.
Þetta er sagt og þetta er
satt, þrátt fyrir það, að nú-
verandi fiorseti, hefur haldið
embætið með miikilli virðimgu
fyrir þjóðina þessi 16 ár.
En það ar ófært og óhæfa
að þjóðmálamenn í sínuim
ákveðnu hlutverkum, tafci til
þess að stefin.a á það, og fcann
ske vinnia að því, á fcostnað
síns starfs og sinmar ábyrgðar
að hljóta þetta embætti, emib-
ættisins vegma, hárra launa og
virðingar, sem því fylgiir, en
hafa til hvorugs unnið eða
jafavel pólitískir flofctoar í
meira eða mimima þröngum
stakki, heildarlega séð á þjóð
félagsvísu, fari að ráðstafa
emibættinu, að flotoks þörfu'm,
Til sölu og afhendingar nú þegar er stór og nýleg
ljósprentunarvél, ásamt varahlutum. Vélin er t.d.
tilvalin fyrir þann sem vildi skapa sér sjálfstæðan
atvinnurektsur eða fyrir kauptún og bæjarfélög.
Tilboð sendist til afgreiðslu blaðsins fyrir 5. febr.
merkt: „Ljósprentun“.
Vinningsnúmer
í happdrætti styrktarfélagi vangefinna:
58600 — 39006 — 35951.
RAFSUÐUT ÆKI
handhæg og ódýr. Þyngd
18 kg.
Sjóða vir 2,5 — 3, — 3,25
m.m.
RAFSUÐUÞRÁÐUR, góðar
tegundir og úrval.
RAFSUÐUKAPALL
25, 35, 50 Q m- m.
SMYRILL,
Laugsvegi 170, sími 12260.
jafnvel losna við ósækilegia
menn úr fliofcksstarfi með því
að graifa þá i þessu emibætti
til lífstíðar. Um þetta emib-*
ætti verður þjóðin að mynda
sfií'l, heiilbrigðan stíl, er komi
rétt við í hverju viðho.rfi í
rás tí.mams, en sé ekki þá og
þegar galdraleikux, þar sem
sfcrattinn hirðir sá'lina.
Ætti að vera heiðurs-
embætti
Á embættinu á að hvíla virð
ing þjóðfélagsims, og það á
svo að vera, að fjöldi m'anna
vinmi sér inn virðingu þjóð-
félagsi.ns á löngum æviferli í
margskonar störfum og með
margsfconar manndómi, en
slífcir menin eru rétt kjörn.ir
til að halda uppi virðingu þjóð
félagsins í þessu emibætti.
Emibættið á að vera heiðu.rs
emibætti, og er það í eðli sínu,
og það er að breyta eðli þess,
ef hinir og þessir misvirðuleg
ir menin eiga að keppa u.m
það í pólitískum leifc eða jafn
vel ekfci Leik. Þetta verður
þjóðin að gera sér ljóst, ella
er embættið úr sögunni, fyrst
að virfSngu, síðan sem land-
hreif*urn, þwí okfeur dugar
aldursforseti þimgsins til að
staðfesta lög. Ekkert embætti
er viðkvæmara í þessu ef.ni,
en þetta umrætt embæti, og
af einum mistökum getur virð
ingu þess hallað svo, að eigi
réttist síðain. Það á því efcki
að koma til mála að í þetta
embætti veljist menn á starfs
a'ldri og í störfum, þ. e.a.s.
menrn undir 65 til 70 ára að
aldri, og það á ekki ,/áð vera
hægt, að stefma á þéfita émb-
ætti með öðru en afrekum
og viirðimigu á æviferld. Slífca
menn eiguim við að heiðra og
gefa þeiim kost á að lifa í
þjóðrækni og við þökk sinna
samferðamanna.
Standi ofan við
áróður
Og embættið hefur þýðingu
fiyrir þjóð og einstaklinga, ef
þetta er stefn.am til að hljóta
það, og erngin önmur. Þá þarf
heldur eigi að málið fcomi í
aliþjóðlegan matsdóm (fcosn-
ingu), því ailtaf yrði það alil-
vel Ijóst, hverjum bæri emb-
ættið, eftir þessari reglu. og
walið stæði ofan við kosninga
bardaga og áróður, en þó á
sameigiml'egit val þjóðarinnar
í sálfari.
Það verður enginrn afreks-
maður nema í samræmi við sál
þjóðarinnar og hún skilji af-
rekin. Menn eru afreksmenn
af því að dæmi þeirma skdlst
og viðurkennist af þjóðarsál-
inmi. Það kjör þarf ekki at-
kvæðaseðla. Og hver þjóð er
því sælli, sem sál hem.nar verð
ur fyllri af viðurkenningum á
sem flestum afreksmönnum.
Slífc kosaimg á að vera í þetta
embætti og öll önnur kosning
er embættinu skaðleg og for
setamum fjötur í störfum og til
veru og mishitt virðing þjóð
arininar af embaettinu.“
Einn maður
sjálfkjörinn
Að lokum segir Benedikt:
„Ég vil benda á það, að í
þetta sinn eigum við sérstak
lega einn mann sjálfkjörinn í
emibæftið eítir þessari reglu
og anda máls, em það er Vil-
hjálmur Þ. Gíslason, fyrr út
varpsstjóri og skólastjóri. Það
þarf ekki að fara mörgum orð
um um það hversu Vilhjiálmuir
hefiu.r stækkað í störfum sínum
á .lamg.ri æv.i, og lætur nú af
starfi, fyrir lagafyrirmæli, við
almienma eftirsj'á þjóðarinnar,
en hefur þó góða heilsu og
starfskrafta. Hefur sta.rf hans
allí verið unnið á andle.ga
grein, og einkennzt á persónu-
lega sókn og sigra, sem virð
imig þjóðarinnar vill launa á
andlegiam þrótt sinn, , einum
rómi. Slíka.n ma.n.n kýs sál
þjóðarinmar einum rómi, og
það eitt er rétt fiorsetakjör.
iPólittíska glínau uim florseta-
kjör ber að fyrirlíta."
Þjóðminjar og
heimilisiðnaður
Bjamfr'íðu'r Eim'aa'sdóttir
skrifar: „Flestar þjóðir hafa
einhver séreinfcemni og hvað
geturn vdð íslendingar bent á.
Helzt mundi ég viljia benda á
heimilisiðniað t. d. heiðarbýla
saum, kúnistbróderí og knipl
og auðvitað fylgir balderim'gin
okka'r þjóðbúningd. Venjuloga
læra litlar stú,lkur heima hjá
sér að merkja með krosssaumi,
gera stafaklút í grófan
straimma með stafrófi og tölu
stöfium, litlu smáblómi í anm
að hornið og stundagliasi í
hitt. Krosssaumur getur orð
ið mik.il list og verið til prýði
— og e.kki þamf marga tíma í
skólum ti'l að læra það.
íslenzkiir uilliarpúðar, saum
aðir með vel tóuðu bandi með
sauðalitum, útfærðir í allskon
ar mynisturgerð, eru oft mjög
skemimtilegdr og ef veJ eru
gerðir sést efcki mismumur á
góðu íslenzku bandi og t. d.
silfurbandi. Hin.s vegair hefur
hér verið vöntum á vörum fyr
ir almennan útsaum, en ís-
lenzkar bonur hafia sýnt, að
þær hafa áhuga á listiðnaði
heiimiilana, því þær lita sjálfar
og afla sér alls konar garns
til að gefia haldið áfiram —
og láta sumar hverjar ekkert
til sparað til þess að koma
upp einhverju með eigin hönd
og hug til að prýða heimilið.
tslenzka ullin og
jurtalitun
Hór hafa verið haldimar sýn
ingar á íslenzkri ull og sýnd
ar mjög fjölbreytiileg juirbaiit-
un. Mér finndist, að alMr þeir
"litir ættu að vera tii, þótt
efcki væri nema í smádokikum.
í þjóðminjasafninu eru lands
lagsmyndir, saumaðar úr sjáJf
um jurtaMtunu.m, og einnig er
mairgt slífct í Thorvaldsem-safn
inu, því feikna stóra safni. Dan
ir hafa gert það safn ódauð-
legt — það steadur ekki ryk-
fallið og bíður eftir næstu kyn
slóð. Þar er stöðug hreyfing
ti'l að ná til fjöldans.
Góðum lisitiamönnum er leyft
að gera eftirMkin.gar þair —
og fjöldamargar myndir það
an hafa verið útfærðar í úr-
valsmynstur, jafnvel í kross
saum — og sum Mstaverkin fá
enn meira Mf við það að vera
sett í ull með sku.ggabreytin.g
um.
Hollur er heimafengin baggi
— vandaður spuni má ekki
fialla niður með þjóðinni. Gáf
aðir unglingar þurfa að hafa
vandasöm viðfiangsefni að fást
við. Hannyrðir og útskurður
er á við margskonar lærdóm
og kunniátta í þeim greinum
er mikil auðlegð — sem alltaf
alla ævina er hægt að grípa
til.“

5

Iðnaður á Austurlandi
f áramótagrein í Austra, blaði
Framsóknarmanna á Austur.
landi. er m.a. rætt um aðstöðu
iðnaðar á Austurlandi um þess
ar niundir á þessa leið:
„Allur iðnaður á Austurlandi
liefur átt mjög erfitt uppdrátt-
ar sem fyrr. Rándýrt, takmark
að og jafnvel ótryggt rafmagn
díselstöðvanna gerir allan orku
frekari iðnað óhugsandi og er
vitanlega ölluni iðnrekstri hinn
versti fjötur um fót. Þar við
bætist nú orðið, nær alger úti
lokun á þeim möguleika að fá
stofnlán til uppbyggingar í iðn
aði. Allsendis ófullnægjandi
fjármögnun þeirra iðnfyrir-
tækja, er hér hafa starfað að
undanförnu, hefur ásamt með
öðru valdið mörgum þeirra gíf
urlegum erfiðleikum á nýliðnu
ári".
Tugmillióna tap
í þessu ársyfirliti Austra er
m.a. rætt um rafmagnsmál
fjórðungsins og segir m.a.:
„Ekki verður komizt hjá því
að nefna framkvæmdir Raf-
niagnsveitna ríkisins, sem auka
af kappi díselstöðvakerfi sitt,
s_em nú er orðið mjög öflugt.
Á ’ þessu ári munar mestu um
viðbótina í Neskaupstað. Orka
til daglegra nota er því orðin
næg um sinn. En rekstrartap-
ið á veitusvæði Austurlands
kvað nema tugum milISóna,
þrátt fyrir hátt orkuverð".
Einnig er á það bent, að
orkufrekur iðnaður sé útilok-
aður á Austurlandi vegna dísel
stöðvakerfisins, því að orku-
verðið sé of hátt til þess, og
vegna þess og allra aðstæðna
annarra sé fyrsta og stærsta
framfaramál Austfirðinga virkj
un fallvatna og sagt, að fram
kvæmdastjóri Rafmagnsveitna
ríkisins hafi nú tekið afstöðu
með virkjun LagarfosSj og hafi
það komið fram í minnihluta-
áliti svonefndrar Laxárnefndar.
Sé vonandi að þessi liðsauki
nægi til þess að koma í veg
fyrir kotungslegar framkvæmd
ir í raforkumálum Austurlands.
Þá er og á það minnt, að vinstri
stjórnin hafi verið búin að á-
kveða virkjun Smyrlabjargaár
i Hornafirði og kaupa vélar til
hennar en .,viðreisnar‘'-stjórn
in hefur látið þær vélar liggja
síðan, og hafi forstjóri Raf-
magnsveitnanna nú eindregið
lagt til að þær verði teknar
fram og látnar snúast.
Skipbrot raforku-
,íviSreisnarinnar,,
Þessar upplýsingar eru ! arla
athyglisvcrðar .einkum það
tvennt, að „tugmilljóna halli“
sé á rekstri díselstöðvanna,
þrátt fyrir hátt orkuverð, og
að framkvæmdastjóri Rafveitna
ríkisins leggi nú eindregið til
stórar vatnsvirkjanir á þessu
svæði. Vinstri stjórnin vann
sem kunnugt er að stórhuga
rafvæðingu alls landsins sam-
kvæmt fastri áætlun. sem gerði
svo til eingöngu ráð fyrir stór-
um vatnsorkuverum. Grímsá
var fyrsti áfanginn og lokið.
Virkjun Smyrlabjargaár komin
á framkvæmdastig. Lagarfoss
þriðji megináfangi átti að
koma á eftir. Eitt fyrsta verk
„viðreisnar“-stjórnarinnar var
að sundra rafvæðingaráætlun-
inni, hætta við Smyrlabjarga-
virkjun og koma upp díselstöðv
um í kaupstöðum og kauptún-
Framhald á bls. 15.