Alþýðublaðið - 04.01.1990, Page 3

Fimmtudagur 4. jan. 1990
3
FRETTASKÝRING
Selur Sambandið
Samvinnubankann?
Fyrirhuguö kaup Landsbankans á Samvinnubankanum
hafa nú verið í farvatninu um nokkurn tíma. Mikill styrr hef-
ur staðið um verðlagningu bankans og sýnist sitt hverjum.
í haust náðu forsvarsmenn Sambandsins, sem á 52% Sam-
vinnubankans, og bankastjórar Landsbankans samkomu-
lagi um söluverð á eignarhlut SÍS í bankanum að upphæð
um kr. 828 milljónir. Bankaráð Landsbankans gat hins vegar
ekki fellt sig við þær verðhugmyndir sem þar lágu til grund-
vallar og hafa nú gert Sambandinu gagntilboð sem er um
200 milljónum krónum lægra.
Þetta mál hefur dregiö dilk á eft-
ir sér. Mikil uppstokkun hefur átt
sér stað í bankaráði Landsbankans
og Kjartan P. Kjartansson, sem
hefur verið framkvæmdastjóri
Sambandsins í tuttugu ár, hefur
látið af störfum og ber við m.a.
óánægju með framgang mála
vegna sölu Samvinnubankans.
Sjálfstæðismenn sáu ekki ástæðu
til að skipa Pétur Sigurðsson frá-
farandi formann bankaráðs
Landsbankans í stjórn hans áfram
enda hafði hann verið hlynntur
því samkomulagi sem gert var í
haust.
Tilboð Landsbankans nú í eign-
arhlut Sambandsins í Samvinnu-
bankanum hljóðar upp á 605 millj-
ónir. Stjórn Sambandsins mun
funda á föstudaginn þar sem hún
mun væntanlega taka afstöðu til
þess tilboðs. Staða Sambandsins
hefur verið mjög erfið að undan-
förnu og á það því væntanlega
ekki margra kosta völ og ólíklegt
að aðrir og betri kaupendur að
Samvinnubankanum finnist en
Landsbankinn. Auk þess er Lands-
bankinn viðskiptabanki Sam-
bandsins og skuldar það bankari-
um stórar upphæðir.
Pólitískar hræringar________
Á bak við sameiningar- og sölu-
Deilur um hvaö er
,,rétt verd“ fyrir
bankann. Afstada
manna mótast fyrst
og fremst af
pólitískum viöhorf-
um. Fundur stjórn-
ar Sambandsins á
föstudaginn.
mál bankanna má greina mjög
ákveðnar pólitískar hræringar.
Framsóknarflokkurinn vill vita-
skuld Sambandinu vel á meðan
flestum sjálfstæðismönnum finnst
það nánast drottinssvik að gera
eitthvað það sem reynist sam-
vinnuhreyfingunni til hagsbóta.
Þá spinnst inni í málið verðið sem
fékkst fyrir Útvegsbankann og
það notað sem viðmiðun til að
meta hvort söluverð hans var of
lágt eða hvort verið sé að greiða of
hátt verð fyrir Samvinnubankann.
Þeir sem harðast gagnrýndu
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
fyrir að söluverð Útvegsbankans
hafi verið allt of lágt munu óspart
nota söluverð Samvinnubankans
til að réttlæta gagnrýni sína sjái
þeir þess nokkurn kost. Á sama
hátt hafa ýmsir sjálfstæðismenn
notað verðið sem fékkst fyrir Út-
vegsbankann til að halda því fram
að kaupverð Samvinnubankans sé
allt of hátt. Virðist sem öll umræða
um þessi mál mótist að meira eða
minna leyti af þeirri pólitísku af-
stöðu sem menn til málsins taka.
Fleygur Sverris
Afstaða Sverris Hermannssonar
vegna kaupa Landsbankans á
Samvinnubankanum hefureflaust
komið mörgum gömlum flokks-
bræðrum hansspánskt fyrir sjónir.
En með því að leggja blessun sina
yfir kauptilboðið frá því í haust
sundraði hann hinum óformlega
meirihluta fulltrúa ríkisstjórnar-
ílokkanna í bankaráðinu, þar sem
fulltrúi Framsóknarflokksins vildi
ganga að því tilboði en fulltrúar
Alþýðuflokks og Alþýðubanda-
lags ekki. Með því móti styrkti
Sverrir stöðu sína innan bankans
og telur sig sjálfsagt eiga inni prik
hjá framsóknarmönnum.
Sölumál bankanna eru í senn
pólitísk og viðskiptalegs eðlis. Þau
er pólitísk að því marki aö upp-
stokkun i bankakerfinu og sam-
eining í stærri og færri banka er
pólitískt markmið sem margir
hafa haldið á lofti en Jón Sigurðs-
son haft forgöngu um. Söluverö
einstaka banka ætti hins vegar að
lúta viðskiptalegum lögmálum.
Engu að síður er auðvelt að þyrla
upp pólitisku moldviðri í málum
Fellst stjörn Sambandsins a kauptilboö Landsbankans i hlut þess i
Samvinnubankanum?
sem þessum og halda því fram aö
greitt hafi veriö allt of hátt eöa of
lágt verð fyrir einstaka banka.
Ólíklegt veröur að teljast að ís-
landsbanki hefði orðið til ef að-
standendur hans hefðu þurft að
greiða fyrir hann það verð sem
ýmsir töldu „rétt verð." Á sama
hátt má spyrja hversu skynsam-
legt það er af Landsbankanum,
þrátt fyrir að hann hafi ákveðiö
haustak á Sambandinu, að pína
verðið á Samvinnubankanum svo
niður að það grafi verulega undan
einum af sínum stærsta viðskipta-
vini, Sambandinu.
TRYGGVI
HARÐARSON
FRÉTTASKÝBING
Hver eignast meirihlutann?
Eftir miklar sviptingar í málefnum Stöövar 2 síöustu dag-
ana fyrir áramót er staöa mála um margt enn óljósari en
fyrr. Svo virðist sem fyrrverandi aðaleigendum hafi lánast
aö bjarga sér fyrir horn og tryggja stöðu sína innan fyrir-
tækisins a.m.k. í nánustu framtíð. Þetta er þó alls ekki jafn
Ijóst og virðist við fyrstu sýn. Staða Jóns Ottars og félaga
er vægast sagt hæpin. Hópurinn sem stofnaði Stöð 2 á ekki
lengur meirihluta. Svo mikið er víst, en á hinn bóginn er
þess að gæta að samningar þeir sem undirritaðir voru á
gamiársdag eru fullir af fyrirvörum og skilyrðum sem þurfa
að uppfyllast áður en endanleg niðurstaða þessa máls
kemur í Ijós.
Kaup Verslunarbankans á ríf-
lega 60% hlut í Stöð 2, sem ákveð-
in voru á gamlársdag, eru ekki
framtíðarlausn heldur eins konar
neyðarráðstöfun til bráðabirgða.
Samkomulagiö sem gert var á
gamlársdag felur jafnframt i sér
ráðningarsamning við fyrri aðal-
eigendur til þriggja ára. Til að
þessi samningur öðlist gildi þurfa
þeir þó væntanlega fyrst að standa
við hlutafjárloforð sín upp á 150
milljónir.
Jafnframt var ákveðið að ganga
að riftunarkröfu Páls G. Jónssonar
í Pólaris sem keypti hlut í Stöð 2 í
fyrra. Þetta má setja í samhengi
viö þau yfirlýstu áform að útvega
100 fnilljón króna hlutafé til við-
bótar þeim 405 milljónum sem
teljast hlutafé íslenska sjónvarps-
félagsins eftir samningana á gaml-
ársdag. Takist þetta er 155 millj-
óna eign gömlu aðaleigendanna
þó ekki nema innan við þriðjung-
ur af heildarhlutafé.
Meirihlutinn verður
seldur aftur___________________
Það er yfirlýst af hálfu bankans
aö hlutabréf hans séu til sölu og
heita má alveg vonlaust að Jón
Óttar Ragnarsson og félagar hans
eigi nokkurn minnsta möguleika
til að ná aftur meirihlutaeign í fé-
laginu. Samkvæmt heimildum Al-
jjýðublaðsins er af hálfu Eignar-
haldsfélags Verslunarbankans
ekki stefnt að því að efna til opin-
bers hlutafjárútboös, heldur er
meiningin að selja sem mest og
sen\fyrst. Þetta þýðir í raun að sá
mötjuleiki er enn opinn aö ein-
Jón Óttar Ragnarsson og
félagar töpudu slagnum um
meirihlutann í Stöd 2. Ad
ödru leyti shýrdust línur ekki
ad rádi vid samningana á
gamlársdag. Þessir
samningar eru uppfullir af
skilyrdum og fyrirvörum.
hver þeirra fyrirtækja sem fyrir jól
stóðu í samningaviðræðum kaupi
hlut Verslunarbankans.
Því má ekki gleyma að Eignar-
haldsfélag Verslunarbankans þarf
ekki lengur að spyrja neinn leyfis
í samningaviðræðum um sölu
hlutabréfa. Að þessu leyti hefur
staðan gjörbreyst frá því fyrir ára-
mót, þegar bankinn átti einungis
kröfu á hendur Stöð 2.
Haidlítill
ráðningarsamningur
Tveir möguleikar standa |)á opn-
ir til að stofnendur Stöðvar 2 geti
áfram haldiö völdum, eða a.m.k.
áhrifum. Annar er sá að þeim tak-
ist að ná inn „velviljuðum" hlut-
höfum til að kaupa hlut fyrir
a.m.k. hátt í 100 milijónir króna,
hinn er sá að halda dauöahaldi í
ráöningarsamninginn. Hvorugur
kosturinn viröist líklegur þannig
að útlitið er ekki tiltakanlega bjart
fyrir stofnendur stöðvarinnar.
Að því er ráöningarsamningn-
um viðkemur, gæti hann sem best
reynst haldlítill. Gildi hans fer
einkum eftir afstöðu meirihluta-
eigenda, hverjir sem þeir kunna
að verða í framtíðinni. Þannig
gæti t.d. formleg staða sjónvarps-
stjóra orðið áhrifalítil ef yfir hann
væri settur starfandi stjórnarfor-
maður, sem í krafti meirihluta-
valds í stjórn fyrirtækisins tæki all-
ar raunverulegar ákvarðanir. Trú-
lega ætti Jón Óttar Ragnarsson
erfitt með að sætta sig við slíka
stöðu mála.
Stjórnmálamenn hafa áhuga
Tilraun Jóns Óttars Ragnarsson-
ar á síðustu stundu til að fá ríkis-
ábyrgð fyrir 400 milljóna erlendu
láni vakti mikla athygli. Sú staö-
reynd að málið var rætt í ríkis-
stjórninni og komst svo langt að
ráðherrar báru þau boð til baka að
til greina kæmi að leggja málið
fyrir Alþingi síðar í vetur, sannar
hins vegar þaö sem raunar var vit-
að áður aö í þeim herbúðum ríkir
áhugi fyrir að koma í veg fyrir aö
Stöð 2 komist endanlega í hendur
stóráhrifamanna í Sjálfstæðis-
flokknum.
Af þessum sökum er ekki unnt
aö útiloka þann möguleika að frá
æðstu stöðum verði á einhvern
hátt reynt aö hafa áhrif á fram-
vindu málsins, t.d. þannig að Stöð
2 yrði gerð að almenningshlutafé-
lagi.
Flest jafn óljóst og fyrr
Að öllu samanlögðu hefur staða
mála ekki skýrst við hina sögu-
legu samninga á gamlársdag. Ef til
vill er hægt aö tala um gálgafrest
fyrir stofnendur Stöðvar 2. Það er
þó hæpið, því það sem óneitan-
lega hefur gerst, er það að meiri-
hlutaeign í íslenska sjónvarpsfé-
laginu er ekki lengur í höndum
stofnendanna. Þeim slag töpuðu
stofnendurnir og hvað sem í skerst
verður að teljast afar ólíklegt að
þeir eignist aftur meirihluta í fé-
laginu.