Tíminn - 08.05.1968, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 8. maí 1968.
TÍMINN
g
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Frainikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur f Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — f
lausasölu kr. 7.00 eiint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Fordæmi Norðmanna
I blöðum Sjálfstæðisflokksins gætir nú mjög þess
áróðurs, að íslendingar eigi að læra af reynslu Norð-
manna í sambandi við fjárfestingu útlendinga, aðild að
Fríverzlunarbandalaginu o.s.frv. Það, sem sé óhætt fyrir
Norðmenn, hljóti einnig að vera óhætt fyrir íslendinga.
Það, sem Norðmenn stefna nú markvisst að, er full
aðild að Efnahagsbandalagi Evrópu. Þeir hafa nýlega
sótt um aðild að því í annað sinn. Með þessari umsókn
sinni, hafa þeir áréttað, að þeir séu reiðubúnir til að
ganga undir ákvæði Rómarsamningsins varðandi fjár-
flutninga milli landa, gagnkvæm atvinnurekstrarréttindi,
gagnkvæm atvinnuréttindi o.s.frv. í samræmi við þessa
fyrirætlun, eru Norðmenn nú að breyta allri afstöðu
sinni til fjárfestingar og atvinnurekstrar útlendinga í
Noregi.
í framhaldi af áðurnefndri röðsemdaleiðslu Mbl. er
því ekki óeðlilegt, að menn spyrji: Getum við ekki fylgt
fordæmi Norðmanna í þessu eins og öðru? Er hér nokkur
munur á aðstöðu okkar og Norðmanna?
Það er rétt, að Norðmenn eru smáþjóð samkvæmt
alþjóðlegum mælikvarða. Þeir eru þó nær tuttugu sinn-
um fjölmennari en við og mörgum sinnum það ríkari
en við. Þetta veldur því, að aðstaða okkar og þeirra er
að fáu leyti sambærileg.
Einn af ritstjórum Mbl. skýrði nýlega frá því að
Bjarni Benediktsson forsætisráðherra hafi í viðtali við
nokkra samstarfsmenn sína látið í ljós mikinn ótta í sam-
bandi við aðild íslands að Efnahagsbandalagi Evröpu.
Hann hafi talið hana hættulega fyrir fullveldi íslands. í
framhaldi af þessu hafi spunnizt nokkur orðaskipti, er
lauk á þann veg, þegar umræður hitnuðu, að forsætis-
ráðherra reis úr sæti og fór með hið fræga kvæðisbrot
eftir Steingrím Thorsteinsson:
Aldrei, aldrei bindi þig bönd
nema bláfjötur Ægis við klettótta strönd.
Skýringin á ótta Bjarna við það, sem Norðmenn
óttast ekki, er vafalaust sú, hve mikill er stærðar- og
aðstöðumunur okkar og þeirra á allan hátt.
Þeirri sérstöðu, sem fæð okkar skapar, megum við
aldrei gleyma. Af henni leiðir það, að við megum ekki
ætla okkur allt og leyfa okkur allt, sem tuttugu sinnum
stærri þjóðir og þaðan af stærri þjóðir telja sér fært
og hættulaust. Það er hárrétt hjá Bjarna Benediktssyni,
að þá verður fullveldinu hætt.
Þess vegna megum við ekki standa í þeirri trú, að
allt, sem eigi við í Noregi, eigi einnig við hér. Það er
sjálfsagt að fylgjast vel með norskri reynslu, en þó því
aðeins að hún sé metin og vegin með fullri hliðsjón
hinnar algeru sérstöðu hins íslenzka þjóðfélags í hverju
einstöku tilfelli.
Opinberu búin
Eins og skýrt var frá í blaðinu í gær, er nú verið að
leggja niður ríkisbúið á Bessastöðum. Reynslan hefur
orðið yfirleitt sú hérlendis, að reksturinn hefur gengið
mun verr á ríkisbúunum en einkabúunum. Söm var
reynslan, þegar Alþýðuflokkurinn í Hafnarfirði ætlaði
að láta bæjarfélagið hefja stórbúskap í Krýsuvík, sem
átti að sanna lélegan búrekstur bænda. Langt er síðan
nokkuð hefur frétzt af þeim búskap.
*85*sæs?a: .*
ERLENT YFIRLIT
Kröfur Israels um landvinninga
hindra viðræður við Arabaríkin
SÍÐASTLIÐINN fiimimjtudag
mintiituiSit stijómienidur ísraelis-
rtíikis 20 ár,a aifimiælis ríkisinis
með stórikoistlieigri bensýniinigu í
Jerúsalem. Þessi hiersýininig var
hattidin, þrátt áynir einróma mót
nnaeli Orygglisráðs Sameiinuðu
þjlóðanima, oig miikliar tittraundr
viilmaiþjóða fsraiete a3 táalidabaiki,
eins og Bandaríikijiaimainna, tifl.
þess að flá ísraelsstjióm til að
baatta vi® hersýninguin.a. Af
hállfu íisraeisstjómar virðist
hensýningin fyrst og fremst
hafia veríð haldin ,tl að árétta
þamm ásetming hennar að iinn-
Idima Jems,alem að futtlu og ölu
í f sraiettisrM.
Á auttcalþdngi Sajneinuðu þjóð-
ainna, seim halidið war síðastl.
sumar, var nær einróma sam-
þyklkt að sttcora á fsraettisstjlóm
að aðhafast ettaki neitt sem
breytti stöllu Jerúsalem. Á
þinginu var sú sttcoðun mjög
rílkjanidi, að Jerúsalem ætti að
vera afl'þjióðlleg borg söikum þess
hwe ■mijlö'g húin er tengd þrem-
ur trúarbrögðum. Þessi áslbor-
un hefur fsraelsstjóm haft að
enigu firemur en áðumefnda
ásikoruin Öryggisráðsdns á dlög-
uinium.
VÍÐA um hédim hefiur þessi
framlboma ísraessstjómar verið
mjlöig 'gagmrýnd. Mönnum er
Ijóst, að meðan ísraeflisstjiónn
gerír þanniig tifflkalll til Jerú-
sattœm, verður ekki neitt úr
sammiinigaviðnæðiuim mittfld ísnaels
oig Arabarílkjanna, hettidiur muni
fljainidisttcapuirinin vaxa. Aifiledðinig-
in af ólhreyttri steflniu ísnaels-
stjórmor í Jerúsalem getur ettdki
orðifð önnur en ný stynjöld.
Nonslka bttiaðið Afiteinposten
túilttcar vafialiauist viðhorf miargra
þeirra, sem eru hlynnitir ísrael,
þegar það sagði á laugardaginn
var:
— fisraettismenm haga sér á
afimiættisánimu eins og þeir ótt-
ist eiklki neima fjiandmenn. Þvi
máiður er fmaimlkomia þeiirra ednn
ig einis og þeir þunfi ettflki ieng
ur á niednmi alþjóðlegri samúð
að hattda. Það er vel skittjiamiLegt,
að þeir vdttji ettflki liáta him her-
telknu sivæði af hendi fiyrr en
þeir hafia fengið landamiæri sín
tiryggð. Em þeir verða eiinnig
að sttciflja, að Sameinuðu þjóð-
inniar geta ettflki faflllázt á land-
vimmimga þeirra, og að þeir
bæði sttcemma máílstað sdnin og
æsa upp arabiislku „haulkana“
með yfirlýsdingum, sem fara í
gagnistæða átt.
íisraelismiemm ©eta eldkd treyst
þvf, að tímámn sé þeim hliðholil-
ur og þeir myndiu stynlqjia bæði
stöðu siina og vimaþjóða skiima
— þó einttcum Bamdaríikj amma —
ef þeir tækju imeir.a tilit títt
aflm'anningsáttiltsiims í heimimum,
eins og það birtist á vettvamgi
Sameinuðu þjóðanma. —
ÞAÐ ER ótvírætt, að það
strandar nú mest á stjóm ísra-
ete að saminingar hefjast eikiki
miiflJi þeinra og Araba. Hdmn 22.
móvemíber síðasti.. máðist fult
samfeomulag í Öryggisráðinu
fiyrír miMigöngu Breta um að
heimila U Thant, framifevœmda-
stjióra S. Þ„ að skiipa sérstafcan
fullltrúa, er ynmi að því að
Gunnar V. Jarring
fcoma é viðræðum milli ísraeiLs
oig Aralbariíkjanma. U Thant fól
Gumnar V. Jarrinig, sendiherra
Svía í Móslkiviu, að annaist þetta
miálamiiðfliunarstaiiif. Jiarring hef
ur síðan fierðazt fram og aifitur
miilLld höfuðborga viðlkiomandi
rílkja, án þess að náðst hafi
samfeomul'ag um viðræður.
Af hálfu Arabarílkjanna hef-
ur þvi verið yfiiríýst, að þau
séu fiús tii að hefija vdðræður,
ef fsraellisistjióm lýsd sig fyrir-
fram samiþykka öflllium atriðum
í áðumefindri áflylbtun Öry'ggds-
réðsins frá 22. nóvemíber í
fiyrra. í þessari ályktun var tefe-
ið firam, að ísraett hæri að draga
her simn buntu af hinum her-
teíkmu swæðum, en jaflnhliða
yrði landamæri ríikjanna tryggð
og árásum á þau aflstýrt. ísraels
stjióm 'hefur alidred viljiað lýsa
sig fiuilttlkamilega samþýJdka þess
ari álylktun og staifar það af
þvi, að liiún ætlar sér ekki að
skila öttilu hinu herteikn'a flamdi
áf'tur. Svar hennar hefur því
verið það, að hiún geti fallizt á
áðunnefndia ályfctun Öryggis-
ráðsins sem umræðuigrundivöttl,
en það teflja Arabarílkin of
sfcammt gengið, enda geti falizt
í þwí, að ísrael geti haidið ein-
hverju af hinu hertekna landi.
Uppíhaifil'e'ga settu Araibarífeim
það slkittiyrði, að fsraeismenn
yrðu á brett með lier sine af
hertettcniu svæðunum áður en
vá'ðræður hæfust. Frá þessu
hafia þau faUið, en hins vegar
yrðu ísraeiismienin að gefa þá
yfiriýsiingu áður en viðræður
byrjuðu, að þeir ætflnðu að fara
á brott með ber sinn.
UM SIKEHÐ v.ar álitið, að
ettdci væri útilokað, að hægt
væri að flá Jórdan til viðræðin-
ann.a við ísrael, þótt önnur
Arab'arífein tættcju ekká þátt i
þeim. Jórdam er það Áraba-
rílki, sem hlLotið hefur mest
tjión af stiyrjlöttid'inini síðaistl. suui
ar, þar sem ísrael hefur her-
numið frjósömuistu héruð þess.
Þessar vondr um sérsamninga
ísraeflis og Jórdans brugðust
hiins vegar tffl fullttis, þegar
íisraeilsmenin getrðu innrás inn í
Jórdan 20. marz síðastíl. og
réðust á Karamieh, þar sem
þeir tödidiu, að þjálfun sikæru-
fldiða fiæri firam. Bftir þetta var
útiilofkað fyrir stjónn Jórd.ans
að hef jia sérs'amninga við ísrael.
MEÐAN landivinndngalcröfur
ísraels stand'a þannig í vegi
þess, að viðræður þedrra og
Araibarílkjanna geti hafizt, beld
u.r vigbúniaður beggj.a aðifla
áfram af futtlu kappi. Árás
ísraelsmainma á Karameh ledddi
það t. d. í lij'ós, að jórdanski
herinm var mú milklu betur váð-
búinn en 1 sumar og veitti
m.Mu snarpari mótstöðu en
reilkn.að hafði veríð með.
Egiyptalaind er að mestu búið að
bæta ®ér tjlón á herbúnaði, sem
það varð fyrir í styrjiöldinni
síðastl. sumar. aðaliiega með því
að fá betri og^fiuttitoominari vopn
frá Rússum. Á hiinuim her.tefeinu
svæðum fer skæruiliðastarfis'emi
mjög í vöxt.
Óneitanlega hefur ísrael
s'amt sterkari he:maðarleg.a
stöðu en Arabaríkin eins og
er. En margt bendiir til, að það
verði ekílri LengL Því lenigur,
sem ísraett heldur herte'knum
svæðum og þó eimfeum Jerúsal-
em, því meira magn.ast hatur
Araba. Með Laindvinninig.afcröf-
um síinurn eru ísraelsmenn að
leiika sér að eld'i, sem ©kki er
víst, að þedr veirði affltaf miemm
tffl að ráða vdð. Þess vegn.a er
hörmulegt, að þeir sfeuli ebki
fara að ráðum SameLnuiðu þjóð-
ainna, falla frá landvinninga-
stefiminind og reyna að semja
um 'æm’duð lan'damæri meðan
tími er tffl. Þ. Þ.