Alþýðublaðið - 13.03.1990, Side 2

2
Þriðjudagur 13. mars 1990
MMMIHB
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjórar: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Leturval, Ármúla 36 /
Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Setning og umbrot
Prentun
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
VEXTIR, VIÐHORE
LÍFSAFKOMA
*
Arni Gunnarson alþingismaður ritaði athyglisverða grein hér í
Alþýðublaðið á laugardaginn undir fyrirsögninni, Þörfin á nýju
gildismati. Þar ræðir Árni þann vanda sem stór hópur íslendinga
stendur frammi fyrir sem er að koma sér þaki yfir höfuðið. Fjöld-
inn allur af ungu fólki ræður ekki við afborganir af lánum og
vaxtagreiðslur vegna öflunar húsnæðis og gjaldþrot einstaklinga
er orðið daglegt brauð. Forsendur fyrir almenning að eignast
íbúðarhúsnæði gerbreyttust þegar verðtrygging var tekin upp í
lánaviðskiptum. Þó flestir séu sammála því að verðtryggingin
hafi verið nauðsynleg þá gegnir öðru máli um hina háu raunvexti
sem fylgdu í kjölfarið. Nú er svo komið að venjulegt launafólk hef-
ur ekki fjárhagslegar forsendur til að kaupa sér íbúðarhúsnæði á
almennum markaði. Venjuleg laun hrökkva ekki til að greiða mikl-
ar verðbætur og háa vexti. Margir freistast því til að leggja á sig
taumlausa vinnu sem bitnar svo á öllu fjölskyldulífi og kemur ef
til vill harðast niður á börnunum.
Það er oft talað um að í þessu landi búi tvær þjóðir. Að hluta til
má flokka þær í „þjóðina fyrir verðtryggingu" og „þjóðina eftir
verðtryggingu". Árni Gunnarson kemur inn á þetta í grein sinni
og segir: „Ég hef stundum sagt, að áður en verðtrygging fjár-
skuldbindinga var ákveðin, stal mín kynslóð sparifénu frá gamla
fólkinu. Nú hefur þetta snúist við. Nú hirðum við eignirnar af
unga fólkinu." Nokkuð er til í því, því það fólk sem á sínum tíma
fékk óverðtryggð lán til íbúðaröflunar horfði á lán sín brenna upp
í verðbólgubálinu og verða að engu þegar fram liðu stundir. Þetta
sama fólk hefur því öðru fremur verið með laust fé handa á milli
og hefur nú síðastliðin ár geta ávaxtað það ríkulega meðan kyn-
slóðin sem kemur eftir verðtryggingu þrælar myrkranna milli til
að greiða vextina sína og verðbæturnar. Hér er ekki við viðkom-
andi einstaklinga að sakast heldur hefur „kynslóðin eftir verð-
tryggingu" orðið fórnarlamb ákveðinna efnahagsþróunar sem
skrifast á reikning stjórnmálamannanna fyrst og síðast.
Það hefur verið krafa samtímis að þjóðartekjur skuli aukast ár
frá ári og samasemmerki sett á milli aukinnar neyslu og aukinna
lífsgæða. Það gildismat á gæðum lífsins ber að endurskoða eins
og Árni bendir á. Hann segir m.a. um kröfuna um sífellt meiri
framleiðslu og neyslu. „Þessari stefnu hefur verið fylgt fram án
tillits til þeirra skemmdarverka sem hún hefur haft í för með sér
á náttúruna og móður jörð. Allt er blóðmjólkað og umhverf ið eitr-
að. Fyrir þessa stefnu virðast margir tilbúnir að fórna lífríki jarðar-
innar og stefna í hættu lífi og heilsu jarðarbúa." Fólk virðist loks-
ins vera að átta sig á þessari staðreynd. Neyslukapphlaupið hef-
ur verið áberandi hér á landi, fólk hefur fórnað heilsu og fjöl-
skyldulífi fyrir meiri tekjur, meiri neyslu án þess að hugleiða and-
lega velferð sína og sinna nánustu. Það sem skiptir máli er að
breyta því þjóðfélagi sem við byggjum í þá átt að gera fólki kleift
að komast af með minna, stuðla að því að draga úr neyslukapp-1
hlaupinu og gefa fólki tóm til að hugsa. Það þarf breyttar pólitísk-
ar áherslur, þarf að skapa nýtt efnahagslegt umhverfi.
Það sem skiptir hvað mestu máli til að vinda ofan af þeirri vinnu-
þrælkun sem víða á sér stað, er að gera almenningi kleift að eign-
ast íbúðarhúsnæði án þess að leggjast út, vinna nánast allan
vökutíma sinn. Ástandið nú er þannig að ungt fólk almennt ræð-
ur ekki við það að kaupa sér íbúð á almennum markaði samfara
því að eiga börn og ala þau upp. Margir foreldrar standa frammi
fyrir þeim valkosti að sleppa uppeldinu eða sleppa íbúðinni.
Hvorugt er góður kostur. Það skiptir því afar miklu hverra kosta
er völ í húsnæðismálum. Alþýðuflokkurinn hefur barist fyrir
breyttu og betra húsnæðiskerfi og ber þar kaupleiguna hæst.
Fólki verður að bjóðast húsnæðiskostir á viðunandi kjörum,
hvort heldur er um kaup eða leigu að ræða.
ÖNNIIR SJONARMID
ÞAÐ varð víst uppi fótur og fit á
Vestfjörðum fyrir skömmu þegar
halda átti þar fund um framtíðar-
uppbyggingu atvinnumála. Júlíus
Sólnes, ráðherra umhverfismála,
mætti á fundinn, enda hefur Júlíus
m.a. það hlutverk að stjórna þessari
framtíðaruppbyggingu. Nema hvað.
Vestfirðingar stóðu á öndinni eftir
ræðu ráðherrans, að því er þeir sjálf-
ir segja. Vissu þeir ekkert hvaðan á
þá stóð veðrið og töldu sem ráðherr-
ann vissi greinilega ekkert um hvað
hann væri að tala. í framhaldinu
vógu þeir hart að ráðherranum. Frá
þessu var greint í fjölmiðlum og virt-
ist hlutur ráðherrans samkvæmt
þeim frásögum vissulega klénn.
Guttormur Einarsson, Borgara-
flokksmaður, var þessu þó ekki sam-
mála og ritaði hann grein sem m.a.
hefur birst í Bæjarins besta sem gef-
ið er út á ísafirði, hvar áðurnefndur
fundur fór fram. Guttormur ber blak
af formanni sínum og segir m.a.:
„Þegar pallborðsumræður
hófust vildi það óhapp til að Ól-
afur Kristjánsson bækjarstjóri
hafði einhverra hluta vegna mis-
skilið tilgang fundarins og hóf
mál sitt á hvatskeytislegum um-
mælum í garð ráðherra og ríkis-
stjórnar samkvæmt forskrift
pólitískra kappræðufunda, í
stað þess að fylgja fordæmi ann-
arra fundarmanna um málefna-
legar og faglegar umræður /.../
Eftir að útskýrt hafði verið fyrir
honum hver tilgangurinn væri
með þessum fundi var svo að sjá
sem hann hefði áttað sig og fór
fundurinn fram eftir það eins og
til var stofnað."
Guttormur víkur síðan að þætti
fjölmiðla í málinu og segir það tóm-
an uppspuna að komið hafi fram á
fundinum kaldar kveðjur í garð rik-
isstjórnarinnar eins og látið hafi ver-
ið að liggja í fjölmiðlum. Einkum og
sér í lagi víkur Guttormur að frétta-
manni Ríkisútvarpsins í þessu sam-
bancii og segir m.a.:
„í hádegisfréttum Ríkisút-
varpsins daginn eftir flutti Finn-
bogi Hermannsson fréttamaður
á Vestfjörðum pistil af fundinum
sem fyrst og fremst reyndist
vera spuni utan um ræðu Ólafs
Kristjánssonar og misskilning
hans á tilgangi fundarins. Um-
búnaður fréttarinnar í inngangi
og innskotum var frásögn Finn-
boga af fundinum. Meginuppi-
staðan í þeirri frásögn var lævíst
orðaval og háð í garð aðkomu-
manna og mátti greina pólitísk-
ar skoðanir hans sjálfs í allri frá-
sögninni, sem var bersýnilega
til þess ætluð að koma höggi á
Júlíus Sólnes og rikisstjórnina.
Þennan fréttaflutning rökstuddi
hann jafnframt með villandi um-
mælum um málflutning fundar-
manna, snyrtilega innpökkuð-
um í þá játningu að hann hefði
verið málefnalegur og vandað-
ur.“
Svo skrifar Guttormur og eru þá
aðeins tvær spurningar eftir. Veitt-
ust Vestfirðingar að ríkisstjórninni
eða gerðu þeir það ekki? Og skildi
Ólafur Kristjánsson fundarefnið eða
skildi hann það ekki?
OG hér er lítið framhald frá síðasta
laugardegi. Þar greindum við frá
deilu þeirra Stefáns Jóns Hafsteins,
forstöðumanns rásar 2 og dr. Hann-
esar Hólmsteins Gissurarsonar. Við
sögðum þar frá því að Stefán vill
ekki kaupa pistla dr. Hannesar, svo
lengi sem sá síðarnefndi flytur pistla
í aðrar útvarpsstöðvar um keimlík
efni. Við þetta vill Hannes ekki una
og svarar fyrir sig í kjaliaragrein í
DV í gær. Hannes skrifar:
„Nú vildi Stefán Jón Hafstein
hins vegar meina mér að vera
með fastan þátt í Ríkisútvarpinu
vegna þess að ég starfaði líka
fyrir einkastöð. Hluti lands-
manna á með öðrum orðum ekki
að njóta fullra réttinda í Ríkisút-
varpinu. Það á aðeins að vera út-
varp sumra landsmanna. Nokk-
ur kaldhæðni var síðan fólgin í
kröfu Stefáns Jóns um það, að ég
seldi Ríkisútvarpinu einu út-
varpsefni. Ekki varð lítill hvellur
um árið, þegar Stöð tvö samdi
við Handknattleikssamband ís-
lands um einkarétt á sýningum á
leikjum. Höfðu forráðamenn
Rikisútvarpsins mörg orð um
þetta „hneyksli". Ekki ætla ég að
vísu að líkja morgunpistlum
mínum við hinn sívinsæla hand-
knattleik. En ég sé ekki betur en
reglan, sem Ríkiútvarpið gagn-
rýndi þá, sé hin sama og Ríkisút-
varpið beitir nú — að setja selj-
anda efnis það skilyrði að hann
selji kaupandanum einum og
öðrum ekki. Munurinn er aðeins
sá að mínum dómi, að einkaaðili
má beita reglunni, en Ríkisút-
varpið ekki.“
Nú er komið að Stefáni Jóni að
svara. Er þetta rétt hjá dr. Hannesi?
Eru ekki allir jafnir fyrir þeirri
ágætu stofnun Ríkisútvarpinu?
DAGATAL
Af handboltamönnum innan
vallar og utan
Nú er handboltinn búinn í bili og
Ijóst að margir anda léttar. Þjóðin
hefur setið, hálf eða öll, fyrir fram-
an sjónvörpin sín og fylgst með
hverri niðuriægingunni af annarri
undanfarnar tvær vikur. Hjá ís-
lensku leikmönnunum hafa hver
byrjendamistökin rekið önnur,
þeir hafa gloprað knettinum í
hendur andstæðinganna oftar en
tölu verður á komið, skotið úr
vondum færum oftar en góðu hófi
gegnir, markverðirnir voru einatt
úti að aka og svona má lengi telja.
í það minnsta ef marka má íþrótta-
síður dagblaðanna. Lengi vel
gerðu menn sér þó vonir um að
Eyjólfur færi að hressast, gripið
var til þess ráðs að fá forsætisráð-
herrann í sjónvarpið til að þjappa
þjóðinni saman eins og í Englandi
í síðari heimsstyrjöldinni þegar
Churchill þusaði um samtakamátt-
inn við landa sína. Allt kom fyrir
ekki. Forsætisráðherrann gat ekk-
ert gert, hafði bara áhyggjur, hann
varð að segja það.
En nú tekur við umræðu- og end-
urskoðunartímabilið. Fréttaflutn-
ingnum er alls ekki lokið. Menn
byrja að velta fyrir sér hverjir af
leikmönnunum muni leika áfram
með landsliðinu, hvort þjálfarinn
verði áfram, hvort formaður HSÍ
verði áfram og hver yfirlýsingin
rekur aðra. Ég veit ekki hvað gerð-
ist segir grátklökkur leikmaður,
þetta verður skoðað segir ákveð-
inn stjórnarmaður í Handknatt-
leikssambandinu, þjálfarinn brást
segir annar, hann var óöruggur,
hann hefði átt að hætta fyrir löngu
bætir einhver við. Logandi Ijósi
leita menn að skýringum á því að
strákarnir okkar skuli ekki hafa
staðið sig betur. Lykilmenn brugð-
ust er ein skýringin, innáskipting-
arnar brugðust er önnur, vara-
mennirnir sýndu ekki sitt rétta
andlit, undirbúningurinn var of lít-
ill segir þjálfarinn, undirbúningur-
inn var of mikill, leikmennirnir-
voru þreyttir sögðu spekingarnir í
sjónvarpinu. Ef menn finna ekki
skýringuna í nútíðinni ieita menn
hennar í fortíðinni, fara allt aftur
til ársins 1986 ef ekki vill betur en
enda svo alltaf á því að berja sér á
brjóst, íslendingar eiga nægan
efnivið, ekki má leggja árar í bát,
framtíðin er björt og menn horfa
upp á við og blik kemur í augun.
Og svo má alltaf vitna í höfðatölu-
samanburðardæmið þegar mönn-
um finnst barlómurinn, geðvonsk-
an og svartsýnin keyra um þver-
bak aftur.
Og svo kemur það upp úr dúrn-
um að það var ekki einasta að leik-
mennirnir brygðust hver í kapp
við annan. Stjórn Handknattleiks-
sambandsins hafði heldur ekki
unnið sína heimavinnu. Þeir
höfðu sett liðinu það markmið að
vinna sér sæti á næstu Ólympíu-
leikum og í næstu heimsmeistara-
keppni en þegar til átti að taka
vissi forystan alls ekki hversu góð-
ur árangurinn þyrfti að vera til að
það sæti væri tryggt. í raun var
það víst nóg fyrir okkur að vinna
Kúbu, þá var sætið tryggt. Það
hefði því verið rétt að taka máiinu
létt eftir þann leik, fagna ærlega
að íslenskum sið með drykkju-
skap og fjöldasöng. Restin mátti
missa sín samkvæmt því sem nýj-
ustu fregnir herma. Leikmennirn-
ir hefðu getað komið rólegir til
leiks, gert sitt besta og aðeins bet-
ur, en alltaf gengið glaðir af velli
því tilskyldum árangri hefði verið
náð.
Um leið hefði mátt spara ótal síð-
ur í blöðum, mikinn tíma í sjón-
varpi, kostnað við prentun og
vinnu fjölda manna sem voru við
það að fara á taugum hér heima
eða út í Tékkóslóvakíu, ýmist í
beinni útsendingu eða ekki. Nærri
má um það geta að öll íslenska
þjóðin hefði verið betur stödd and-
lega nú en hún er, ef handknatt-
leiksforystan hefði gengið úr
skugga um það hvernig fyrir-
komulagið er í raun og veru í
Heimsmeistarakeppnum í hand-
bolta. Svo ekki sé nú minnst á það
að æskilegra er að sama forysta
hafi hlutina á hreinu þegar hún
heldur sjálf þessa keppni eftir að-
eins fimm ár. Það verður þó að
vísu, svo ekki sé hallað réttu máli,
að teljast líklegt að okkar menn í
handboltaheiminum eigi góða
möguleika á að ná að skilja þessar
reglur áður en að þeirri keppni
kemur, ekki síst ef menn einbeita
sér og leggja rækt við verkefnið.
Stjórn HSI hefur sýnt og sannað
áður að ekkert er ómögulegt.