Alþýðublaðið - 13.03.1990, Qupperneq 3

Þriðjudagur 13. mars 1990
3
Franskir, fatlaðir
krakkar vilja fá
upplýsingar um
Island — Þú getur
hjálpað!
Alþýðublaðinu hefur borist bréf
frá hópi franskra nemenda sérskóla
fyrir fötluð börn í Bretagne-héraði á
strönd Atlantshafsins.
Börnin hafa fengið það verkefni í
skólanum aö vinna upplýsingar um
eyjar heimsins. í haust verður opn-
uð sýning á verkefninu í menning-
armiðstöð skólans. Sýningin ber
nafnið Milli himins og hafs, — tíu
eyjar, tíu systur.
Nú biðja börnin lesendur Alþýðu-
blaðsins að bregða skjótt við og
senda þeim hvaðeina um ísland, —
um, landafræði, sögu, listir, gróður-
far, dýralíf, frímerki landsins, fólkið
sem byggir landið, tónlist, siðvenjur
og ótal margt annað.
Senda má efnið til: Coopérative
Scolaire, LA PETIT ELEPHANT, Ec-
ole du Centre de Kerpape, BP2126,
56321 LORIENT CEDEX, France.
Myndin sem hér fylgir er af listi-
lega skreyttu umslagi krakkanna.
Það sýnir að án efa má reikna með
fallegri sýningu af eyjum heimsins.
Fundur norrœnu utanríkisráöherranna:
Mikilvægt að
styðja umbæturnar
í A-Evrópu
— Vilja aukin samskipti viö Eystrasaltsríkin
Fundur utanríkisráðherra
Norðurlanda var haldinn í Ábo í
Finnlandi dagana 6. til 7. mars.
Af Islands hálfu sat Jón Baldvin
Hannibalsson, utanríkisráð-
herra fundinn.
Ráðherrar Norðurlandanna fögn-
uðu á fundinum sögulegum breyt-
ingum í Mið- og Austur-Evrópu og
lögðu áherslu á mikilvægi þess að
styðja umbæturnar með pólitískum
og efnahagslegum ráðum. Þá lýstu
þeir jafnframt þeim vilja stnum að
Norðurlönd legðu fram sinn skerf í
þessu skyni.
Ráðherrarnir létu í ljós ánægju
sína með að Eystrasaltsríkin væru
nú að leggja grunn að fulltrúalýð-
ræði, jafnframt því sem þau ykju
samskipti við önnur ríki. Norður-
löndin lýstu sig reiðubúin til að auka
samskipti við Eystrasaltsríkin, sér-
staklega á menningar-, efnahags- og
umhverfisverndarsviðum.
Þá fjölluðu utanríkisráðherrarnir
einnig um jákvæða þróun í innan-
ríkismálum Suður-Afríku og lausn
Nelsons Mandela úr haldi. Hins veg-
ar vildu þeir leggja áherslu á þá
staðreynd að enn væru meginþættir
kynþáttaaðskilnaðar og kúgunar
meirihluta íbúá Suður-Afríku við
lýði. Ráðherrar Norðurlandanna
lýstu því yfir á fundinum að þeir
væntu þess og vonuðust til að
áþreifanleg skref yrðu tekin af hálfu
Suður-afrískra stjórnvalda til af-
náms kynþáttaaöskilnaðar.
FRÉTTIN BAK VIÐ FRÉTTINA
Norður með álverið
Alstjórar utan út heimi gísta nú landið og ræða við iðnað-
arráðherra og aðra valdamenn um byggingu nýs álvers hér-
lendis. í sjónvarpsviðtali við ameríska álstjórann var ekki
annað að heyra en hann ætti von á að samkomulag næðist
um að af framkvæmdum yrði svo fremu að orkuverð væri
viðunandi. Það skipti mestu máli í þessu sambandi og þarf
ekki að koma á óvart. En meðan álstjórar velta einkum fyrir
sér orkuverði er það staðarvalið sem við ræðum öðru frem-
ur og þar sýnist sitt hverjum eftir því á hvaða þúfu hver situr
sem og atkvæðin. Eini landsfjórðungurinn sem ekki heimt-
ar álver til sín eru Vestfiröir og er það með ólíkindum hvaö
þeir eru sljóir þarna fyrir vestan að blanda sér ekki í slaginn.
Vinna i álveri ÍSAL, — tónleikar fyrir iönverkafólk i önnum dagsins.
Eyfirðingar berja í borðið
Akureyringar og nágrannar
þeirra við Eyjafjörð eygja nú loks-
ins möguleika á að fá til sín stór-
iðju og segja álmálið vera próf-
stein á það hvort menn vilji efla at-
vinnu og treysta byggð utan höf-
uðborgarsvæðisins. Ekki er annað
að heyra en víðtæk samstaða hafi
náðst fyrir norðan um að krefjast
þess að þar rísi næsta álver. Þó er
til fólk á þessu svæði sem vill ekki
sjá álver fyrst og fremst af ótta við
megun frá slíkri starfsemi. En ál-
sinnar benda á að nútíma meng-
unarvarnir séu mjög fullkomnar
og varla þurfi að kosta minna til
slíkra varna þó álverið verði reist
í Straumsvík.
Krafa Eyfirðinga um næsta ál-
ver fyrir norðan er skiljanleg og
eðlileg. Hefðbundinn iðnaður á
Akureyri hefur átt í vök að verjast
á síðustu árum og engin breyting
til batnaðar er fyrirsjáanleg á
næstunni. Þar blasir því við stöðn-
un og hnignun atvinnuiífsins og
þar með fólksfækkun ef ekkert
verður gert til að snúa vörn í sókn.
Eyjafjörður er eina svæðið fyrir
utan suðvesturhornið sem hefur
möguleika á að taka við álveri án
þess að ókostirnir verði fleiri en
kostirnir. Um Austfirði þarf ekki
að ræða þó sumir Austfirðingar
séu enn með stóriðjuglampa í aug-
um eftir að þeir rugluðust í ríminu
við kísilmálmvitleysuna sem var
aldrei annað en draumarugl
óprúttinna atkvæðaveiðara en
kostaði þjóðina stórfé.
Eyfirðingar berja nú í borðið og
krefjast þess að áíverið verði reist
norður þar. En þar er sýnd veiði
en ekki gefin því valdamiklir hags-
munaaðilar á höfuðborgarsvæð-
inu mega ekki heyra á það minnst
að álverið verði byggt annars stað-
ar en á þeirra svæði. Þessir aðilar
eru úr öllum stjórnmálaflokkum
og njóta stuðnings ýmissa aðila úr
embættismannakerfinu sem hafa
tekið sér víðtæk völd í þessu máli
sem svo mörgum öðrum.
Raunhæfur möguleiki
Meðan rætt var um að nýir aðil-
ar kæmu til liðs við Alusuisse um
stækkun álversins í Straumsvík
var álver fyrir norðan að sjálf-
sögðu ekki til umræðu. En eftir að
bandaríska álfyrirtækið Alumax
ákvað að gerast aðili í Atlantai-
hópnum um að standa fyrir bygg-
ingu 200 þúsund tonna álvers var
Straumsvík úr sögunni sem eini
staðurinn sem kæmi til greina. Nú
er rætt um að Alumax eigi 40% í
nýju álveri en sænska fyrirtækið
Granges 30% og hollenska fyrir-
tækið Hoogovens 30%.
Nú eru því allar leiðir opnar til
að beina álverinu norður. Að vísu
segir iðnaðarráðherra að stað-
setning sé ekki aðalatriðið heldur
hitt að ná samningum um nýtt ál-
ver. Það er rétt hjá ráðherra að
staðsetningin er ekki aðalatriðið,
en engu að síður er það mjög stórt
atriði sem verður að leiða til lykta
sem allra fyrst. Hér er um að ræða
fjárfestingu upp á 55 milljarða
króna og það gefur auga leið að
slíkar framkvæmdir hafa gífurlega
þýðingu fyrir það byggðarlag sem
hreppir hnossið að ógleymdum
beinum og óbeinum tekjum af
rekstrinum í framtíðinni. Það er
því eðlilegt að hver reyni að ota
sínum tota þegar staðarvalið er
annars vegar.
Það hefur jafnan verið svo að
mörgum hefur þótt iengra að fara
frá Reykjavík til Akureyrar en öf-
ugt. Skriffinnar í Reykjavík rata
margir betur um götur erlendra
stórborga en þjóðvegi landsins.
Allir staðir utan Reykjavíkursvæð-
isins eru útkjálkar í þeirra augum
og baggi á þjóðinni sem byggir
höfuðborgina. Byggðarstefna er
eitthvað sem á heima í sérstakri
stofnun í Reykjavík þar sem menn
geta dundið sér við endalausar
skýrslugerðir svo lengi sem lítið
verður úr framkvæmdum. Og ef
ekki vill betur til þá er reynt að af-
skrifa stórframkvæmdir á Norður-
landi með þeim rökum að alltaf
megi búast við að hafís loki öllum
siglingarleiðum þar um slóðir. En
á sama hátt má auðvitað færa að
því rök að óvariegt sé að hrúga
virkjunum á eldgosasvæði sunn-
anlands.
Átök í aösigi
Það fer ekki milli mála að átök
eru í aðsigi og raunar hafin um
staðsetningu álversins sem fullvíst
má telja að verði reist. Sveitar-
stjórnarkosningar eru á næsta leiti
og álversmálið mun spila þar inní
bæði sunnaniands og norðan. Iðn-
aðarráðherra segir að staðsetning
verði að ráðast með samningum
milli aðila. Þar af leiðir að ríkis-
stjórnin hefur enga ákvörðun tek-
ið í málinu. Hópur þingmanna
Sjálfstæðisflokksins hefur óskað
eftir upplýsingum um hug ríkis-
stjórnarinnar í málinu, en þaðan
hafa ekki skýr svör borist af skilj-
anlegum ástæðum þar sem
ákvörðun liggur ekki fyrir. Friðrik
Sophusson fer fyrir þessum þing-
mannahópi Sjálfstæðisfiokksins
en hann má ekki heyra á það
minnst að álverið verði reist fyrir
norðan. Á Akureyri eru sjálfstæð-
ismenn hins vegar gallharðir á því
að álbræðslan skuli til Eyjafjarðar
og því Ijóst að í þeim flokki sem
öðrum eru uppi misjafnar skoðan-
ir um staðarvalið.
Búast má við að ríkisstjórnin
ætli sér að halda báðum mögu-
leikum opnum fram yfir sveitar-
stjórnarkosningar með tilvísun til
þess að hinir erlendu aðilar hafi
ekki gert upp hug sinn. Það er hins
vegar ekki vafi á að fólk úr öllum
flokkum jafnt sunnan heiða sem
norðan mun krefjast skýrra svara
áður en gengið verður að kjör-
borðinu. I þetta sinn ætla Eyfirð-
ingar ekki að gefa neitt eftir, enda
engin ástæða til. Ekki verður kom-
ist hjá bræðravígum innan flokk-
anna hver sem endanleg niður-
staða verður með staðsetningu ál-
versins. Verði þetta ekki komið á
hreint fyrir kosningarnar í vor fer
ekki milli mála að hart verður bar-
ist í þingkosningunum að ári og
ekki útséð hvaða afleiðingar það
kann að hafa í för með sér fyrir
stjórnmálaflokkana. Enn hefur
enginn flokkur lýst því yfir að ál-
ver skuli rísa í Straumsvík eða við
Eyjafjörð. Enda hvergi samstaða
um málið.
Hér er um svo stórt hagsmuna-
mál að ræða, ekki síst fyrir Eyfirð-
inga, að það kann að riðla allri
flokkaskipan fyrir norðan og kalla
á nýtt afl í pólitíkinni. Það verður
því fróðlegt að fylgjast með fram-
vindu mála næstu mánuði. En við
skulum bara vona að samningar
þeir sem eru í bígerð um nýtt álver
verði betur úr garði gerðir en
samningarnir við Svisslendinga
þegar álverið við Straumsvík var
ákveðið.