Alþýðublaðið - 08.02.1985, Blaðsíða 4

i ~“ Útgefandi: Blart h.f. Stjórnmálaritstjóri og ábm.: Guðmundur Árni Stefánsson. Ritstjórn: Friðrik Þór Guðmundsson og Sigurður Á. Friðþjófsson. Skrifstofa: Helgi Gunnlaugsson og Haildóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Eva Guðmundsdóttir. Ritstjórn og auglýsingar eru aö Ármúla 38, Rvik, 3. hæö. Sími:81866.
1 alþýðu- Áskriftarsíminn
B n FT» m er 81866
Föstudagur 8. febrúar 1985 Setning og umbrot: Alprent h.f., Ármúla 38. Prentun: Blaöaprent, Síðumúla 12.
TIL UMHUGSUNAR
Auglýst eftir málefnalegri umræðu
Það hefur verið ansi fróðlegt að
fylgjast með viðbrögðum manna
og málgagna annarra flokka við
málflutningi og velgengni Al-
þýðuflokksins frá því umskiptin
miklu urðu á flokksþinginu í nóv-
ember. Má segja að talsverðar
málefnalegar áherslubreytingar
hafi orðið hjá flokknum og nýir
menn teknir til við forystuna. Al-
þýðuflokkurinn upplifir nú um
þessar mundir endurreisn sem
aðrir flokkar eru grænir af öfund
út af. Þeir hafa brugðist ókvæða
við margir hverjir hinna pólitísku
andstæðinga.
Ætla mætti að nú hefði mönn-
um og málgögnum annarra
flokka gefist rúm til að ígrunda
vel stefnu flokksins og væru til-
búnir til að gagnrýna hana á mál-
efnalegum grundvelli — í rök-
rænni og heilbrigðri umræðu. En
það lítur út fyrir að það megi bíða
lengi eftir sltkri gagnrýni og um-
ræðu, sem þó er guðvelkomin og
sjálfsögð. Á hinn bóginn hafa
menn og málgögn annarra flokka
verið iðin við að senda frá sér fúk-
yrði og níðskrif um Alþýðuflokk-
inn, en þó einkum um formann
flokksins, Jón Baldvin Hanni-
balsson, og hans nánustu sam-
starfsmenn. Skrif þessi hafa borið
vitni öfund höfunda og fúlt inn-
ræti og dæma sig sjálf að mestu
leyti.
Fremstir í þessum flokki hafa
verið Þjóðviljamenn, sem grípa
hvert tækifæri sem gefst til að
ráðast með persónulegum fúkyrð-
um á einstaka alþýðuflokksmenn.
Aðrir eru þó ekki langt undan.
Viðkvæðið er yfirleitt hið sama,
formaðurinn er kallaður hroka-
gikkur og vaxandi fylgi flokksins
líkt við blöðru eða bólu sem kem-
ur til með að springa þegar fram
líða stundir. „Karlinn sprengir
nótina á útmánuðum" var haft
eftir þingflokksformanni Banda-
lags jafnaðarmanna er hann sá
fylgisaukningu Alþýðuflokksins í
skoðanakönnunum. „Jón er góð-
ur auglýsingamaður" sagði vara-
formaður Alþýðubandalagsins og
aðrir viðruðu svipað andlegt
ójafnvægi.
Um þessar mundir hefur for-
maður Alþýðuflokksins ásamt
öðrum þingmönnum og stuðn-
ingsmönnum flokksins haldið yf-
ir 60 fundi um land allt undir yfir-
skriftinni „Hverjir eiga ísland?“.
Á fundum þessum og við önnur
tækifæri hefur stefna Alþýðu-
flokksins verið rækilega kynnt. Á
Alþingi hafa stjórnmálamenn
getað hlustað á stefnu flokksins
og þeir ásamt blaðamönnum hafa
getað lesið sér til um stefnuna í
Alþýðublaðinu upp á hvern ein-
asta dag. Stefnan er skýr og liggur
ljós fyrir. Alþýðuflokksmenn eru
reiðubúnir til málefnalegrar um-
ræðu og til að hlusta á hverja
sanngjarna gagnrýnisrödd. Það
bólar bara ekkert á þeim. Það
heyrast bara fúkyrði og lélegir
brandarar eru látnir flakka. Hafa
þessir menn virkilega ekkert að
segja um róttæka stefnu Alþýðu-
flokksins í skattamálum, í hús-
næðismálum, í kerfismálum, í at-
vinnumálum, í kjaramálum o. s.
frv.? Hvað segir þetta fólk um til-
lögu alþýðuflokksmanna um stig-
hækkandi eignarskatt? Tillöguna
um þjóðareign á landi? Tillöguna
um að greiðslubyrði taki mið af
launaþróun? Um yfirtöku ríkis-
sjóðs á Seðlabanka-musterinu?
Framh. á bls. 2
Aíli Dam, formaður Jafnaðarmannaflokks Fœreyja:
Kveðjur til
íslenskra
iafnaðarmanna
Pn vÁni qí taA at oonoaet p*fníshíioc\/nnHí» IsfnaAarmanna- V£6ril bSLV í fvrirnimi. F.n hani
,Ég vóni, at tað fer at gangast
væl hjá íslendska javnaðar-
flokkinum til komandi val og
fari eg at bera flokkinum tær
bestu heilsur,“ sagði Atli Dam,
formaður Jafnaðarmanna-
flokksins í Færeyjum á fundi í
Þórshöfn í lok síðasta mánaðar,
þegar Jón Baldvin Hannibals-
son heimsótti eyjarnar.
í tíðindablaðinu Sosialurin var
greint frá stjórnmálafundinum 29.
janúar síðastliðinn, þar sem Jón
Baldvin, Atli og Vilhelm Johannes-
sen landsstýrismaður höfðu fram-
sögu.
Atli Dam sagði að staðan í Fær-
eyjum fyrir Lögþingsvalið hafi ver-
ið og sé að mörgu leyti svipuð og
staðan á íslandi. Jafnaðarmenn
hefðu farið út í kosningarnar upp á
að koma til framkvæmda áþreifan-
legum lausnum gagnvart erfiðum
efnahagsvanda. Jafnaðarmanna-
flokkurinn hefði sýnt fram á hversu
óréttlát skiptingin á þjóðarverð-
mætunum væri orðin eftir stjórn
borgaraaflanna, þar sem hallinn og
ábyrgðin hefðu verið þjóðnýtt, en
hagnaðurinn færður til einkaeign-
ar.
Jafnaðarmannaflokkurinn kom
sem kunnugt er vel út úr kosningun-
um og er nú leiðandi í nýrri lands-
stjórn. Atli Dam sagði að stjórnar-
myndunarviðræðurnar hefðu verið
erfiðar eins og kosningabaráttan,
en með mikilli og fórnfúsri vinnu
jafnaðarmanna hefði tekist að
vinna góðan sigur. Hann hefði aldr-
ei trúað því að svo margt fólk myndi
koma til að vinna fyrir flokkinn
sem raun bar vitni.
Atli sagði að margir jafnaðar-
menn hefðu verið mótfallnir sam-
starfi við Fólkaflokkinn, meðan
náungar eins og ÓIi Breckmann
væru þar í fyrirrúmi. En hann teldi
að þrátt fyrir allt yrði hægt að við-
hafa réttláta og pósitíva pólitík,
þrátt fyrir aðild Fólkaflokksins og
Sambandsflokksins. Enda hefði
Jafnaðarmannaflokkurinn fengið í
fjögurra flokka samstjórninni mik-
ilvægustu málaflokkana.
Atli sagði að málelm sjavarut-
vegsins væru erfið og vandinn stór.
En í Færeyjum væri þó nóg að gera
og miklar breytingar framundan.
Síðar sagði hann að erlendu skuld-
irnar væru orðnar 62% af þjóðar-
framleiðslunni og stefndi hærra án
aðgerða. Fyrri stjórnir hefðu
„longu bundið samfelagið við hond
og fót“. Fyrrum Lögmaður, Pauli
Ellefsen, hefði sagt í nýársræðu að
hans stjórn hefði „stýrt svo skila-
gott“, en staðreyndin væri allt önn-
ur og nú væri svo sannarlega þörf á
árangursríkum lausnum, sem Jafn-
aðarmannaflokkurinn hefði sett
fram.
SDSialurin
Takkaöi javnaöar-
fólki
Annars greiddi Atli D*m
frá s*mgon(fUJ»mráfling-
unura nú eflir legtings-
velið og segði. at hesar
samráðingar hevdu verið
drúgvar og strævnar.
Hann takkaði annars
fyri tað stóra arbeiði. sum
javnaðarfólk gjerdu
tryggja flokkinum eitt
gott vaJúrslit.
— Eg havi ongantið
trúð. at tað vóru eo nógv
fólk, sum ao virkin ar-
beiddu fyri flokkin. og tað
freðir meg. Atli Dam iegði
serligan dent á tað framúr
góðe úrslitið, sum flokk-
urin fekk i Suðurstreym-
Hann segði eisini, at
floksleiðslan var greið
yvir, at tað var ein nasa-
djerv steða at taka at úti-
hýsa fólkaflokltinum frá
eini meguligari aam-
gongu, ti henda ateðu-
takan avmarkaði megu-
leikamar at akipa fyri eini
samgongu. — Men tað
hevur Jú verið eitt av
fremstu ynskjunum hjá
nógvum av okkara velj-
arum, at javnaðarflokk-
urin átti einki at hava við
fólkaflokkin at gera so-
leingj hann hýsti sllkum
elementum sum Óla
Breckmann. Tað ynski
hava vit so fylgt og haldi
eg sjálvur, at vit hav
meguleikan at reka ein
rættvísan og positivan
politikk fyriuttan baeði
fólkaflokkin og sambands-
Atli Dam segði eisini, at
bóast heilir fýra flokkar
eru um at sldpa lands-
stýri. so hevur javnaðar-
Ðokkurin fingið megin-
sum hann fór til val uppá,
við I samgonguskjalið. —
Sjáivandi hava vit ikki
fingið alt, og tað vil so
altið vera i einum sam-
arbeiði við aðrar flokkar.
Fiskivinnan
Hann nevndi slðani. at
flokkurin hevur álikið SJPT
at umsita fiskivinnuna,
sum er eitt alórt og
trupult málseld.
— Her er nógv at gera, tí
her mugu fremjast stórar
broytingar. Hann visti
siðani á, at tað er ikld
nokk bert at hækka
skatt og toll fyri at fáa bú-
skapin aftur á rsettkjel.
Neyðugt er at fáa skil á
aftur alt samfelagið.
Slðani nevndi hann
Menningarstovuna. sum
nú verður sett á stovn.
Hon skal hava tíl uppgávu
at samskipa uppgávumar
hjá Menningar- og Id-
naðargrunninum og
annars ráðgeva I ymsum
Jón Ðaidvin Han
- Vit vaenta
okkum nógv av Menn-
ingarstovuni, legði hann
aftrat.
Dapurt útlit
Atli Dam kom siðani
greiðingina frá Ráðgev-
andi nevndini viðvikjandi
Feroyum og segði, at
vátuði alt tað, sum javn-
aðarflokkurin hevur fert
fram i valstriðnum um
vánaligu búskaparligu
steðu landains. M.a. at út-
lánsskuldin ar uppá 62%
av sjálvari tjóðerúrtekuni.
og at hon fer at vaksa til
72% 1 hesum árinum, og at
vandi er fyri, at hon gerst
80 UI90% tá avtomar.
Hetta ger tað sera tor-
fert hjá verandi sam-
gongu at fremja sldla-
góðar nýilegur, tl undan-
fama samgonga hevur
longu bundið samfelagið
við hond og fót.
— Fyrrverandi leg-
maður, PAULl Ellefsen
segði i slni nýggjársreðu,
at nýggja landsstýrið fekk
tað laett, ti undanfama
stýrið hevði stýrt so skila-
gott. Nú siggja vit, at Uð
verður beint tverturlmóti.
Og tl er Uð ao sanniliga
brúk fyri konstruktivum
loysnum, sum javnaðar-
flokkurin hevur sett fram
endaði Atli Dam.
prioritera Menningarstov-
una aera hegt. og Idnaðar-
ráðgevin er longu settur
til at fyrireika hana.
Hhnn viati á, at Idnað-
argrunnurin hevur keypt
gomlu byggimiðsUðina 1
Havn og er aetlanin at
samskipa virkæmi hjá
grunnunum og Men-
ingaratovuni undir aama
tald. Helini verða so eisini
framsýningarsuð fyri
feroyskar idnaðarverur.
Almannamál
Vilhelm
Undaatýriamaður. hevði
eisini orðið á fundinum.
Hann aegði. at Uð uttan
iva var ávia ónegd millum
javnaðarfólk. at flokkurin
frá saer i landaatýrinum.
men til hetU var at siga.
at flokkurin kortini hevði
fingið undirUku fyri
sinum sjónarmiðjum á
hesum ekinum, og at ein
almannapolitikkur. sum
javnaðarflokkurin kann
góðtaka. verður framdur.
umsitur hetU málseki I
landsstýrinum.
— Nú hava vit bert sitið
i 10 dagar og haldi eg
sjálvur. at vit longu hava
Gngið nakað av skafti. Vit
segði vlðari, at ein !óg má
gerast fyri aling og hav-
búnað, soleiðis at eisini
Feröslan
Javnaðarflokkurin um-
sitir eisini lógarmál. Her
œtlar Vilhelm Johanne-
sen. sum umsitur hetU
málseki at fara til verka
beinanvegin.
— Tað er mln »tlan, at
hava eina lóg Idára at
leggja fyri tingið 6. febru-
ar, sum eru broytingar 1
ferðslulógini soleiðis at vlt
kunnu steðga teimum
óhugnaligu óhappunum i
ferðsluni endaði Vilhelm
a^sýðsililiwHil
HVERJIR EIGA
ÍSLAND?
Atli Dam á politiskum fundi i Havn:
Vóni at íslendski
j avnaðarf lokkurin
fer at klára seg væl
— Eg vóni. at uð fer at
gangast væl hjá Islendska
javnaðarflokkinum til
komandi val og fari eg at
bera flolddnum taer bestu
N'akað soleiðis segði for-
maður javnaðarfloksins,
Atli Dam t hann tók orðið
á javnaðarfundi á Hotel
Hafnia mánakvaldið
og bar eina beilsu til for-
mannin I lslendaka javn-
aðarflokkinum Jón Ðald*
vin Hannibalason, sum
eiainl var á fundinum.
Hann belt reðu beint
Atli Dam tók annars
við, at Jón Baidvin slepti
og seðgi. at steðan 1 Fsr-
oyum fyri legtingsvalið I
mangar mátar er sUðuni 1
lslandi llk. - Yit fóru tíl
val uppá at fremja kon-
kretar loysnir fyri at beu
um búskaparligu steðu
landains. HetU skilji eg.
at lalendsld javnaðar-
flokkurin nú eisini far at
reka valatrið uppá. Tað
haldiegergott.
Atii Dam vlstí á. at
feroysld javnaðarflokk-
urin júat hevur vist á,
hvussu órattvls umfor-
deilingin av samfelags-
viröum hevur verið sein-
astu árini undir borgar-
ligum stýri. har hallið og
ábyrgdin eru vorðin natio-
naliserað, meðan vinning-
urin er vorðin privatiser-
MOLAR
Djörf Carmen
Næstkomandi sunnudag er síð-
asta sýning á íslensku uppfærsl-
unni á óperu Bizet um tóbaks-
stúlkuna Carmen. Ópera þessi
hefur lengi notið mikilla vin-
sælda, enda saga sígaunastúlk-
unnar, sem gat heillað hvaða karl-
mann sem var upp úr skónum,
bæði dramatísk, léttúðug og
skemmtileg. Þeim, sem misst hafa
af þessari uppfærslu er bent á að
á myndbandaleigum er hægt af fá
kvikmyndaútgáfu spánska leik-
st jóráns Sora. Sú uppfærsla er þó
af dálitið öðrum toga en hefð-
bundnar túlkanir á sögunni, því
flytjendur eru dan’sarar en ekki
söngvarar og tónlistin er flutt af
gitarleikurum en ekki stórri
hljómsveit. Nú hefur annar leik-
stjóri tekið sig til og fært óperuna
í kivkmyndabúning. Það er ítalski
leikstjórinn Fransesco Rosi.
Carmen leikur ung óþekkt stúlka,
sem er af grískum og púertórí-
könskum uppruna. Að sögn er
hún mjög djörf í framkomu sinni
á hvíta tjaldinu og svo tælandi að
auðskilið er að Don Jose hafi fall-
ið í duftið fyrir henni og verið til-
búinn að fórna öllu. Don Jose er
afturámóti leikinn af engum öðr-
um en Placido Domingo. Óperu-
unnendur eiga því von á konfekt-
mola í sellófani einhverntímann á
næstu árum.
Frumleiki í nafngiftum
í Víðförla, tímariti sem útgáfan
Skálholt er skrifuð fyrir, er hug-
leiðing eftir starfsmenn Hagstof-
unnar, þær Soffíu Ingadóttur og
Jóhönnu Björnsdóttur. Þær stöli-
ur hafa að gamni sínu kafað í
gamlar kirkjubækur og rekist þar
á mörg sérkennileg mannanöfn.
Dæmin sem þær koma með, sýna
svo ekki verður um villst, að hug-
myndaflug forfeðra okkar, hefur
verið með ólíkindum þegar skýra
átti börn. Furðunöfnin virðast þó
frekar einangruð við viss byggða-
lög en önnur. Einkum virðist
frumleikinn hafa verið mikil á
Snæfellsnesi, Vestfjörðum og
Barðastrandasýslu. Frá Snæfells-
nesi eru þessi nöfn: Björnósk,
Grómundur, Guðgils og Klóing.
Þau Gríshildur, Hyppolyte og
Pelagónía voru skráð á Vestfjörð-
um. Og í Barðastrandasýslu eru
þau Bjarnaþórey, Hjálmhlíf,
Óljóna og Gerilíus fædd. Ekki eru
þó öll nöfnin jafn norræn og
Gríshildur og Bjarnaþórey, því
nokkuð algengt hefur verið að
skýra börn eftir söguþekktum
mönnum af erlendu bergi. Þannig
má nefna að þeir Sókrates,
Napóleon, Kató, Ibsen og Glad-
stone, eru allir fæddir á íslandi og
hafa alið allan sinn aldur á Fróni.