Alþýðublaðið - 10.06.1989, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 10. júní 1989
FRÉTTASKÝRING
Stjórnmálaflokkarnir og fólkið:
ALURTAPA
NEMA FLOKKUR
ÓÁKVEÐINNA
Nidurstöður enn einnar skoð-
anakönnunarinnar hafa litið
dagsins Ijós, að þessu sinni hjá
Dagblaðinu Vísi. Vaninn er að
einblína á þá sem (aka ákveðna
afstöðu og þannig séð blasir við
áframhaldandi sókn Sjálfstæðis-
flokksins. Sá flokkur fær sam-
kvæmt könnuninni 47,7% fylgi
og hefur vart séð slíkar tölur frá
því hann mældist með 48-52%
fylgi i fimm könnunum DV og
Hagvangs frá hausti 1983 til sum-
ars 1984. Víst er að Sjálfstæðis-
flokkurinn nærist vel á óvin-
sældum ríkisstjórnarinnar á sinu
60. afmælisári.
Meðal þeirra sem taka afstöðu
fá aðrir flokkar sem hér segir: Al-
þýðuflokkurinn 8,1%. Framsókn-
arflokkurinn 18,8%. Alþýðu-
bandalagið 7,8%. Kvennalistinn
13,3%. Borgaraflokkurinn 1%.
Flokkur mannsins 1%. Stefán
Valgeirsson 0,6%. Þjóðarflokk-
urinn 1,3% og Græningjarnir
0,3%. Samanborið við könnun
DV i mars er það helst Sjálfstæð-
isflokkurinn sem er í sókn, eftir
góða afmælisauglýsingu, en Al-
þýðubandalagið í vörn, eftir
slæma klofningsauglýsingu.
Allir eru að tapa fylgi_______
nema óákweðnir
Hins vegar er málið ekki svona
einfalt. í raun er það flokkur óá-
kveðinna og hundóánægðra sem
er sigurvegarinn í þessari könnun
DV. Flokkur óákveðinna fær
nefnilega 45,2% í könnuninni og
flokkur þeirra sem neita að svara
fær 3,5%, þessir „flokkar" sam-
tals nær helming „atkvæða".
Þessir hópar hafa bætt við sig
samtals nær 5 prósentustigum frá
því i mars og alls nær 13 prósent-
ustigum frá því í september, um
það leyti sem ríkisstjórnin núver-
andi var að komast á laggirnar.
Ef litið er á allt úrtakið í könn-
un DV kemur um leið í ljós að nær
allir flokkar hafa tapað fylgi frá
því í mars. Líka Sjálfstæðisflokk-
urinn, sem fékk 25,8% heildar-
innar í mars, en 24,5% nú. Með
öðrum orðum er fylgistap hjá
Sjálfstæðisflokknum, en mikil
fjölgun óákveðinna leiðir til betri
útkomu en síðast meðal þeirra
sem afstöðu taka.
Þegar einblínt er á þá sem taka
afstöðu er einfaldlega verið að
gefa sér þá forsendu að hinir
myndu kjósa eins. Þetta er í sjálfu
sér eðlileg forsenda, en getur hæg-
lega verið mjög röng. Það hefur
t.d. ítrekað komið fram hversu
vinstri flokkar eiga meiri von í
hinum óákveðnu en hægri
fiokkar.
EflitiðerákannanirDV frá því
í september og svo nú í júní og all-
ur hópurinn tekinn með, virðist
eftirfarandi hafa gerst:
Hær helmingur kjósenda
eru óákveðnir_________________
Óákveðnum og þeim sem ekki
svara hefur fjölgað úr 36% í
48,7%. Með öðrum orðum hefur
Ríkisstjórnin að glata tiltrú fólks. Fólkið leitar að
stöðugleika. Sumir finna hann hjá Sjálfstæðis-
fiokknum. Fleiri finna hann hvergi.
Um helmingur kjósenda virðist óákveðinn i því hverjir eigi að fylla sæti Alþingis.
þessi hópur stækkað um 35,3%
eða rúman þriðjung.
Alþýðuflokkurinn hefur dottið
úr 6,7% i 4,2% og hefur því glatað
37,3% af sínu fylgi frá því strax
eftir að ríkisstjórnin var mynduð.
Framsóknarflokkurinn hefur
dottið úr 14% í 9,7% og hefur því
glatað 30,7% af fylgi sínu frá
sama tíma.
Alþýðubandalagið mældist
með 6,8% fylgi eftir að stjórnin
var mynduð, en mælist nú með
4% og hefur því tapað 41,2% af
fylgi sínu.
Sjálfstæðisflokkurinn mældist
með 17,2% fylgi eftir að stjórnin
hafði verið mynduð en 24,5% nú
og hefur því aukið fylgi sitt um
42,4%.
Kvennalistinn mældist með
16,3% fylgi eftir ríkisstjórnar-
myndunina en með aðeins 6,8%
nú og hafa konurnar því glatað
58,3% af þessu fylgi sinu. Kon-
urnar mældust mest hjá DV með
19,2% fylgi í mars 1988 og er
64,6% af því fylgi nú horfið.
Borgaraflokkurinn mældist
með 1,8% fylgi í september en
0,5% fylgi nú og hefur htinn því
glatað yfir 72% af sínu fylgi — en
glatað nær 90% af fylgi sínu frá
því í september 1987. Flokksbrot-
ið Frjálslyndir hægrimenn mæld-
ust ekki með fylgi hjá DV a 't þessu
sinni.
Aðrir flokkar mældus með
1,3% fylgi samtals í september en
1,7% nú.
Ríkisstjórnin kastar frá sér
stuðningi
Samhliða þessu blasir við að
ríkisstjórn Steingríms Hermanns-
sonar er að missa nær allt fylgi
sitt, fékk í könnun DV stuðning
hjá aðeins tæpum fjórðungi að-
spurðra. Af heildinni reyndust
18,7% fylgjandi ríkisstjórninni,
60,5% voru á móti henni, en
20,9% voru óákveðnir eða neit-
uðu að svara, sem er meira en
helmingi fámennari hópur en í af-
stöðunni til einstakra flokka.
Það sem virðist því hafa gerst er
að æ fleiri hafna ríkisstjórninni,
en eru um leið ekki reiðubúnir að
kasta sér á hvaða flokk sem er.
12,7% heildarinnar sem valdi áð-
ur einhvern flokkanna hafa nú
Iýst sig óákveðna. 7,3% hafa
ákveðið að veðja á Sjálfstæðis-
flokkinn. Samanlagt fylgi stjórn-
arflokkanna, hinna þriggja stóru,
hefur minnkað úr 27,5% í 17,9%.
En samanlagt fylgi stjórnarand-
stöðunnar og litlu flokkanna hef-
ur líka minnkað, því þrátt fyrir
sókn Sjálfstæðisflokksins blasir
við hraðminnkandi fylgi Kvenna-
Iistans.
í byrjun maí birti Morgunblað-
ið niðurstöður síðustu könnunar '
Félagsvísindastofnunar á fylgi
flokka. Óhætt er að fullyrða að
kannanir FS séu mun traustari en
kannanir DV, þótt kannanir DV
gefi ágæta vísbendingu um stöð-
una. En FS er með stærra úrtak og
framkvæmir sínar kannanir á
lengri tíma og af meiri eftirfylgj-
an. Til að mynda tekst FS að
lokka fram afstöðu hjá fleirum en
í hálfgerðri skyndikönnununt DV
og Skáís. Sem fyrr segir mældust
48,7% hjá DV annað hvort óá-
kveðnir eða að þeir neituðu að
svara og þetta hlutfall var 47,3%
síðast hjá Skáís. í siðustu könnun
FS, sem gerð var í apríllok og maí-
byrjun, reyndist hins vegar heild-
arhlutfall þeirra sem óákveðnir
voru, ætluðu ekki að kjósa eða að
skila auðu og þeirra sem neituðu
að svara alls 28,2%, sem eru tals-
vert betri „skil“ en hjá hinum.
Flokkshollustu fólks eru
takmörk sett
Þegar niðurstöður FS eru born-
ar saman við meðaltalið í niður-
stöðum síðustu kannana DV og
Skáís kemur fram veik vísbending
um að Sjálfstæðisflokkurinn eigi
„aðeins“ um þriðjung af fylgi
þeirra sem ekki taka ákveðna af-
stöðu, Alþýðuflokkurinn allt að
16%, Framsóknarflokkurinn allt
að21%, Kvennalistialltað 11% og
Alþýðubandalag allt að 9%.
Þetta er vísbending sem lesa má út
úr því er FS fylgir betur eftir
spurningum sínum.
Niðurstöður allra þessara
kannana benda til minnkandi
fylgis stjórnarflokkanna, því
verður ekki á móti mælt. Það er
hins vegar varla réttlætanlegt að
tala um áfellisdóm yfir flokkana
sjálfa, þótt ríkisstjórnin hafi
vissulega fengið afar neikvæða
dóma meðal almennings. Hinu
má ekki gleyma að niðurstaðan
nú er vafalaust allt önnur en sú
sem fengist ef kjósendur gengu að
kjörborðinu á næstu vikum.
Fylgi flokka sveiflast enda
mjög eftir atvikum og aðstæðum.
Benda má á fylgisævintýri Al-
þýðuflokksins um í 20-25% fyrri
hluta árs 1985. Benda má á svipað
ævintýri Kvennalistans stóran
hluta úr síðasta ári. Fylgi Fram-
sóknarflokksins hefur alltaf verið
túlkað sem nokkuð stabílt, en
hann hefur undanfarin ár samt
flakkað á milli 10% og 20%.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur lika
tekið stökk upp og niður, allt nið-
ur í 27% og upp í 52%. Borgara-
flokkurinn er síðan kominn úr
11% kosningafylgi niður í nánast
ekki neitt.
Hvar er blessaðan____________
stöðugleikann að finna?
Kannanirnar benda vissulega
til þess að stór hluti kjósenda sé á
leiðinni til hægri. Samanlagt fylgi
vinstri flokkanna þriggja í rikis-
stjórninni hefur minnkað frá því
stjórnin var mynduð um 9,6 pró-
sentustig. Kvennalistinn hefur
minnkað um 9,5 prósentustig.
Óákveðnum hefur fjölgað um
12,7 prósentustig og Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur bætt við sig 7,3
prósentustigum. En örlög Borg-
araflokksins og fylgisleysi Frjáls-
lyndra hægri manna sýna að það
blæs ekki byrlega fyrir hvaða
hægri flokkum sem er. Fólk virð-
ist öllu heldur vera að leita að ein-
hverjum stöðugleika. Hann er
ekki að finna í Borgaraflokkn-
um/Frjálslyndum hægri. Æ fleiri
virðast hafa gefist upp á Kvenna-
listanum. Margir fylgjendur
stjórnarflokkanna eru að gefast
upp á sínum flokkum. Margir
telja sig finna stöðugleikann í
Sjálfstæðisflokknum. Langtum
fleiri finna hann hins vegar hvergi
meðal núverandi samtaka ís-
lenskra stjórnmála.
Friörik Þór
Guðmundsson