Alþýðublaðið - 28.06.1991, Blaðsíða 7

Föstudagur28. iúní 1991
7
Stokkseyringar uzzandi um sinn hag
Flyst lifibrauðið til Þorlákshafnar?
FRETTASKYRING SÆMUNDUR GUÐVINSSON
leyna því ekki að
þeir óttast að
ákveðið verði að
loka þeirra frysti-
húsi og þeim gefínn
kostur á að sækja
vinnu til Þorláks-
hafnar ellegar éta
það sem úti frýs.
„Auðvitað er
sjáifsagt að setjast
niður og reyna að
leysa þau vandamál
sem eru uppi.
Reyna að finna |
rekstrargrundvöll
fyrir fiskvinnsluna i
þessum byggðar-
lögum héma. En
Stokkseyri, Eyrar-
bakki og Þorláks-____________________________________________________________________
höfn eru mjög sjálf- Atvinna á þessum stöðum byggist fyrst og fremst á útgerð og fiskvinnslu.
stæðar atvinnuein- A-mynd E. Ól.
ingar að undanskil-
inni samnýtingu út-
fremst innbyrðis
hagsmunum
Stokkseyrar og
Þorlákshafnar.
„Með því að
brúin var byggð
lögðust niður hafn-
imar á Eyrarbakka
og Stokkseyri og
menn voru því lfka
að spara peninga.
En ég minni líka
á að við sækjum
ýmsa þjónustu upp
á Selfoss og þar
kemur brúin að
góðum notum.
Þetta hérað er eitt
samfellt atvinnu-
og menningar-
svæði og það allt
nýtur góðs af
brúnni. En varð-
„Tískuorðið í dag er sameining.
Það á að sameina jafnt sveitarfélög
sem fyrirtæki og sameiningin á að
leysa allan vanda.
En við höfum fyrir okkur dæmi um
sjóra og mikla sameiningu sem er
Álafoss en það fyrirtæki er komið út í
eitt stærsta gjaldþrot sem sögur fara
af: Þeir sem vom hugmyndafræðing-
amirað sa'meingu fyrirtækja í Álafoss
em líka hugmyndafræðingamir að
þeirri sameiningu sjávarútvegsfyrir-
tækja sem verið er að boða hér.“
Þetta sagði Grétar Zóphoníasson
sveitarstjóri á Stokkseyri í samtali við
Alþýðublaðið. Svokölluð viljayfirlýs-
ing forsvarsmanna þriggja sjávarút-
vegsfyrirtækja í Þorlákshöfn og á
Stokkseyri um sameiningu fyrirtækj-
anna hefur valdið nokkm fjaðrafoki,
ekki síst á Stokkseyri. Þó forstjóri
Byggðastofnunar r.egi að hér sé að-
eins um viljayfirlýsingu að ræða fer
ekki á milli mála að stefnt er ákveðið
á að loka einu frystihúsi af þremur.
Nú em rekin tvö frystihús í Þorláks-
höfn og eitt á Stokkseyri. Það er mik-
ið hús og glæsilegt en útgerð á
Stokkseyri byggir á hafnaraðstöðu í
Þorlákshöfn. Og Stokkseyringar
gerðarfyrirtækja á höfninni í Þorláks-
höfn,“ sagði Grétar Zóphoníasson.
Bent hefur verið á, að eftir bygg-
ingu brúar yfir Ölfusárósa séu allir
möguleikar opnir til að fólk á þessum
stöðum geti sótt vinnu hvar sem er á
svæðinu. Vegalengdir em það litlar
milli staða. Guðmundur Hermanns-
son sveitarstjóri í Þorlákshöfn mót-
mælir því að brúin þjóni fyrst og
andi þetta mál sem
nú er komið upp þá
get ég fullyrt að það em engar deilur
uppi milli sveitarstjóma staðanna.
Hins vegar er lífsbaráttan hörð og
menn verða að kyngja ýmsu öðm en
því sem þeim Ifkar.“ sagði Guðmund-
ur ennfremur. Hann sagði að menn
mættu ekki gleyma þvi' að með því að
styrkja atvinnulíf á einum stað hefði
það jákvæð áhrif á stóm svæði allt
umhyerfis.
„Ég held að engum hér hafi dottið
í hug að með þvf að fá brúna yfir Ölf-
usárósa væmm við að tapa allri vinnu
hér í plássinu og þyrftum að sækja
hana til Þorlákshafnar. En það læðist
að manni sá gmnur að til þess muni
koma. Það er nú alltaf svo að sá sem
er lítill á jafnan f vök að verjast gagn-
vart þeim stóra. Forsjárhyggja hans
virðist beinast í þá átt að nýta það sem
ætt er af draslinu okkar en við megum
svo sitja uppi með hitt. En við emm
hér með stórt og mikið frystihús sem
er algjörlega verðlaust til annarra
nota. Eg skil ekki þá byggðapólitík
sem hefur heyrst fleygt að leggja
skuli niður fiskvinnslu á Stokkseyri
og aka fólki til vinnu á Þorlákshöfn.
Þá er ekki nóg að öll atvinna sé farin
úr byggðarlaginu heldur em þær fáu
krónur sem við eigum í eignum hér
orðnar mun verðminni.
Það selur enginn hús þar sem engin
atvinna er,“ sagði Grétar Zóphonías-
son sveitarstjóri á Stokkseyri.
____STEFÁN SNÆVARR ] |
FANGAR SÖGUNIS
llm óþarflega sterka söguvitund
Einhvern tímann á sautjándu
öld lögðu Svíar undir sig Jamta-
land og Herjudal sem verið hafði
norskt iand frá aldaöðli. Þrem öld-
um síðar spurði Pólverji nokkur
norskan sagnfræðing hvort þetta
ylli ekki spennu í samskiptum Noj-
ara og Svía. Norðmaðurinn gapti
náttúrulega af undrun því þótt
Austmenn séu margir hverjir þjóð-
ernissinnaðir þá eru þeir löngu
hættir að gera sér rellu út af
Jamtalandi og Herjudal.
Fortid milli eyrnanna
En í Austur-Evrópu og víða ann-
ars staðar hefur fortíðin tekið sér
bólfestu i taugakerfum manna.
Hvers vegna skyldu serbar t.a.m.
ekki una Aibönum í Kosovohéraði
sjálfræðis? Einfaldlega vegna þess
að Kosovo er vagga serbneskrar
menningar þótt fáir serbar búi þar
núorðið. Og á völlum Kosovo beið
Lazar fursti ósigur fyrir Hund-
Tyrkjanum árið 1389 og misstu þá
serbar sjálfstæði sitt í hendur sona
hálfmánans.
Hví vilja króatar ekki veita „sín-
um“ serbum rétt til að ráða eigin
málum? Því veldur að Serbaland í
Króatíu er líka heiiög grund króöt-
um. drottnar Króatíu voru krýndir
í borginni Knin sem nú er að
mestu byggð serbum. Og hvers
vegna vilja Israelsmenn heist ekki
láta Vesturbakkann af hendi? Því
er til að svara að liann er hjarta
Gyðingalands hins forna, þar riðu
Davíð. Sál og Salomon urn héruð.
Og ekki vantar að Jerúsalem sé
heilög. ekki aðeins í augum gyð-
inga heldur einnig araba og krist-
inna manna.
Ein helsta ástæðan fyrir hatri
margra araba á Vesturlandabúum
er sú staðreynd að arabarnir hafa
ekki enn gleymt krossferðunum.
Aröbum er enn í muna sú tíð er
veldi þeirra náði frá Pýrenafjöllum
í vestri til Hindúkush í austri. Þeim
finnst sem vestrænir menn hafi
rænt þá einhverju og skilja ekki að
án evró-amerískrar tækni væri
olían enn undir sandi og þeir sjálf-
ir bláfátækir hirðingjar. Þeim væri
nær að beina hatri sínu að trú-
bræðrum sínum Tyrkjunum sem
drápu allt í dróma í löndum araba.
En best er náttúriega að gleyma
fortíðinni og hata engan heldur
„carpe diem", grípa daginn í dag
og nýta til góðra verka.
Fortið:
Martröð eða hvati
En erum við Vesturlandabúar
frjálsir úr viðjum sögunnar? Öld-
ungis ekki. Fjöldi Bandaríkja-
manna á erfitt með að skilja nauð-
syn þess að takmarka vopnasölu
til einstaklinga. Skýringin er sú að
einhvern tímann í fortíðinni varð
hver maður að bera vopn til að
verjast indjánum, Bretum og stiga-
mönnum. „Fortíðin hvílir sem
mara á hugum þeirra er iifa," sagði
Karl Marx með meira en litlum
rétti. Bandaríkjamenn hafa notað
ein tuttugu ár til að losa sig við
Víetnammartröðina. Þeir urðu að
sýna að þeir gætu sigrað í styrjöld
til að endurheimta sjálfstraustið.
Og andskoti þeirra í Golfstríðinu,
títtnefndur Saddam, trúði því að
hann væri Saladín endurborinn
og myndi því sigra Ameríku. Án
fortíðarfjötra ekkert Golfstríð!
Víetnamstríðið gerði Banda-
ríkjamenn að „söguþjóð", að þjóð
sem er undirlögð vélum þátíðar.
Portúgalar eru löngu orðnir vanir
þeim vélum. Þeir geta ekki fyrir-
gefið sjálfum sér að hafa misst
heimsveldi sitt og gráta þá tíð er
Lissabon var ríkasta borg veraldar.
Afleiöingin er allsherjar minni-
máttarkennd, doði og framtaks-
leysi sem tefur allar framfarir í
Portúgal.
Liðin tíð getur líka orkað á þjóð-
ir með óbeinum hætti. Svíar eru
að jafnaði borginmannlegri en ná-
grannar þeirra Norðmenn. Ástæð-
an er líklega sú að Svíþjóð var
einu sinni stórveldi sem næstum
lagði Rússland undir sig. Norð-
menn hafa af engu slíku aö státa
þótt Noregur Hákons gamla hafi
verið svæðisstórveldi. Nojarar
þjást af minnimáttarkennd sem
rekja má til þess að Danir og Svíar
stjórnuðu þeim og íslendingar
skrifuðu um þá. Makalaust sjálfs-
traust þeirra síðast nefndu á sér þá
skýringu að einhvern tímann á
miðöldum skópu fáeinar hræður á
hrollköldu skerinu einhverja
merkustu ritmenningu allra tíma.
Og ekki spillir fyrir að landinn get-
ur eignað sér drjúgan þátt í upp-
götvun Ameríku hvað sem Aust-
menn kunna um þau mál að
halda.
Lokaorð
Friedrich Nietszche varaði
menn á sínum tíma við því að vera
of uppteknir af sögunni. Söguvit-
und getur lamað lífsvilja manna,
dregið úr framtakssemi þeirra.
Og norski sagnfræöingurinn,
sem hitti Pólverjann, sagði að við
þurfum að læra aö gleyma, við
höfum alltof gott minni.