Alþýðublaðið - 12.11.1991, Blaðsíða 4

Laugardaga 10—17
Sunnudaga 14-17
TMHUSGÖGN
SÍÐUMÚLA 30 SÍMÍ 686822
Verslunin .. HLléMBÆR
MPYDUBIMÐ M' HUÓMBÆJARHÚSINU HVERFISGÖTU 25999
Fréttir í hnotskurn
ORÐTAKASAFN FRA AB: Almenna bókafélagið hf. hefur gefiö
út gagnmerka bók, nýja, aukna og endurskoðaða útgáfu af íslensku
orðtakasafni eftir Halldór Halldórsson prófessor. Þetta er þriðja út-
gáfa bókarinnar. Orðtakasafnið var áður í tveimur bindum, en birtist
nú í einu bindi, 569 bls. að stærð. Þetta er sannarlega öndvegisrit, sem
kemur sér vel fyrir almenning sem og aöra sem lengra eru komnir í
málvísindum. Borið hefur á því að menn hafi fariö rangt með orðtök
í ræðu og riti. Orötakasafniö ætti aö vera viö höndina til að komast hjá
slíku.
ÍSLANDS NÝJA SKÁLD: Einar
Kárason er áberandi í norsku dag-
blöðunum um þessar mundir. í nær
heilsíðu viðtali undir fyrirsögninni
„Islands nye skald" segir frá Hinari og
bókum hans í skemmtilegu viðtali.
Bækur hans eru komnar út í Noregi
og fá lofsamlega dóma. Einar segir
ineðal annars í viðtali í Arbeiderbía-
det að í fyrndinni hafi hann ætlað að
verða atvinnumaður í fótbolta, — en
hætt viö þegar íslendingar töpuðu
2—14 fyrir Dönum! Blaðið segir að
bækur Einars hafi verið keyptar af
næstum þriðja hverjum íslendingi.
SKEMMTILEGU SMABARNABÆKURNAR: Bókaútgáfan
Björk hefur sent frá sér smábarnabækurnar litlu, sem alltaf eru vin-
sælar hjá yngstu borgurunum. Þetta eru Villi hjálpar mömmu,
Panda málar, Þegar Kolur var lítili, Hvar er Glói? og Jól í Betle-
hem. Margar bókanna í þessum flokki hafa komið út hvað eftir annað
á síðustu áratugum, enda vandað efni og útgáfan þannig gerð að það
vefst ekki fyrir neinum að kaupa bækurnar.
VILJA HM OG HÖLLINA í GRAFARVOG: Kitstjóri vikublaðsins
GV í Grafarvogi, Guðmundur Saemundsson, segir í leiðara blaös síns
að lausnin i HM-hallarmálinu sé einfaldlega sú að finna beri húsinu
stað á Grafarvogssvæöinu. Bendir ritstjórinn á Geldinganes sem kjör-
inn stað. Bygging handboltahallar mundi kalla á að þar yrði hafist
handa um almenna uppbyggingu. „Handboltahöll í Geldinganesi yrði
|)ví öllum til gagns, flestum til gleöi og aðeins sárafáum antísportistum
til ama og leiöinda," segir Guðmundur ritstjóri.
EIMSKIP OG UMHVERFIÐ: Eimskipaféiag íslands hf. hefur
ákveðið að gera átak í umhverfismálum. í bæklingi sem félagið hefur
gefiö út er greint frá stefnu þess í umhverfismálum. Hörður Sigur-
gestsson, forstjóri Eimskips, segir í inngangsoröum bæklingsins að
„skammtímasjónarmið í umhverfismálum dugi ekki lengur. Til þurfi
að koma samvinna einstaklinga, fyrirtækja og ríkja til að koma á jafn-
vægi í samskiptum manns og náttúru". Bendir forstjórinn á að gróska
í viöskiptalífi og aukinn hagvöxtur þurfi að fara saman með áherslu á
umhverfisvernd. Þetta er gott framtak hjá Eimskip og vissulega ættu
önnur fyrirtæki, stór og smá, að taka undir með Eimskipafélagsmönn-
um.
KROKAMENN MOTMÆLA: Landssamband smábátaeigenda
hefur mótmælt ummælum Kristjáns Ragnarssonar, formanns
Landssambands ísl. útvegsmanna, um krókaleyfi til smábáta, þar
sem formaöurinn ásakaði ýmsa aöila í þjóðfélaginu um að vera að
slitna úr samhengi við atvinnulífiö í landinu. „Umma'li lians sjálfs tim
krókaveiðar smábáta benda hinsvegar til að formaðurinn sómi sér vel
í þeim liópi, því það er staöreynd að yrði sett aflamark á alla krókaleyf-
isbáta myndi atvinnuvegur þessi einfaldlega leggjast af með óíyrirsjá-
anlegri byggðaröskun, at vinnuleysi og verðmætasóun." segja smábáta-
menn. Þeir telja tímabært að taka upp þá umræðu hvort ekki rnegi
rekja vandamál íslensks sjávarútvegs til ofríkis LÍÚ við mótun laga um
stjórn fiskveiða.
OPERA EBONY: Bandarískir listamenn, Opera Ebony, eða hin
svarta ópera, söngflokkur frá New York, tekur þátt í flutningi verka Ge-
orge Gerswin, Scott Joplin og Frederick Douglas ásamt Sinfón-
íuhljómsveit Islands í Háskólabíói á fimmtudaginn. Þarna eru á ferð-
inni áskriftartónleikar í grænni tónleikaröð, sem margir munu vera
spenntir að sjá og heyra. Tónleikarnir verða endurfluttir á laugardag-
inn kl. 14.30.
Jólainnkaupin í Newcastle þyrnirí augum
stórkaupmanna, sem eiga þó sjálfir stóra sök á að
fólk hefur ekki efni á að versla heima fyrir
230 milUónin króna í vasa
enskra kaupmanna?
FRÉTTASKÝRING - JÓN BIRGIR PÉTURSSON
íslendingar leita í sívaxandi
mæli til erlendra verslunar-
borga til að kaupa inn. Dagblað-
ið Evening Chronicle í Newcastle
greindi frá því á dögunum að
ferðaskrifstofan Alís í Hafnar-
firði mundi flytja 1.500 inn-
kaupaglaða íslendinga til borg-
arinnar nú fyrir jólin, . og inn-
kaupin eru hafin. Greinilega er
mikill fögnuður yfir þessari
„innrás“ Islendinga í borgina.
Blaðið segir að íslendingarnir
sem til borgarinnar koma muni
skilja eftir 2,25 milljónir sterlings-
punda í verslunum borgarinnar.
Þetta er raunar mun hærri tala en
stórkaupmenn gátu sér til um á dög-
unum og var hafnað sem réttri af
ýmsum aðilum, meðal annars Helga
Jóhannssyni í Samvinnuferðum,
sem taldi út í hött að hver einstak-
lingur eyddi að jafnaöi 100 þúsund
krónum í innkaupum sínum í slíkum
ferðum. Sé þetta hinsvegar rétt virð-
ast lslendingar margir hverjir búa
við ótrúlega góð efni.
Eeröaskrifstofur og flugfélög
hvetja þessa dagana mjög til inn-
kaupaferöa. Fargjöld til næstu landa
eru ódýrari en nokkru sinni og lítill
vandi að fylla flugvélarnar. 1 gangi
er harðvítug samkeppni tveggja
breskra borga, Newcastle og
Glasgow, sem báðar vilja fá Islend-
inga í heimsókn meö krítarkortin
sín. Ennfremur eru fjölmargir sem
fara yfir á meginland Evrópu til jóla-
verslunar i ár, til Amsterdam og
Lúxemborgar, og fara þá yfir til
Þýskalands til að njóta sem allra
bestra kjara.
I enska blaðinu eru viðtöl við ís-
lendinga sem lofsyngja mjög enskt
verðlag og nefna sem dæmi hátt
verð heima á Fróni á Levis-galla-
buxum og skóm, sem kosti mun
minna í Englandi. íslendingarnir
láta vel af Newcastle og íbúum borg-
arinnar. Blaðið segir frá þvi, greini-
lega með nokkrum spenningi, að
framundan séu vqnandi reglulegar
samgöngur milli Reykjavíkur og
Newcastle „fyrir hina eyðsluglöðu
gesti".
Stórkaupmenn hafa haldið fram,
að stöðva þurfi innkaupaferðir ís-
lendinga, eöa setja gjöld á slíka
verslun. En er það ekki nærtækast
að þeir skoöi sinn eigin verslunar-
máta? Um þaö atriði blandast vænt-
anlega engum hugur, að vissulega
væri það betra í alla staði að hægt
væri að leyfa sér að kaupa vöruna í
sinni heimabyggð. I málflutningi
sínum benda kaupmenn aðallega á
ýmis ytri skilyröi íslenskrar verslun-
ar, skatta og álögur, sem þeir telja úr
hófi fram, og komi í veg fyrir eðli-
lega samkeppni þeirra við erlenda
kollega.
Þetta er auðvitað ekki mergurinn
málsins. Það skiptir ekki meginrr.áli
varðandi endanlegt verð hvort stór-
kaupmenn þurfa að borga sérstakan
skatt af verslunar- og skrifstofuhús-
næði eða ekki. Kaupmenn í öllum
löndum greiða ótal skatta og skyld-
ur, ekkert síður en íslenskir starfs-
bræður þeirra.
Kaupmenn verða að hætta álagn-
ingarokrinu, sem viðgengst furðan-
lega hér á landi. Það er mergurinn
málsins. Einkum er hér átt við fatn-
að, raftæki og heimilisvöru ýmis-
konar. Álagningin er hreinlega
geggjuð, og virðast heildsalar eink-
um ganga á undan með vont for-
dæmi, smásalar eru almennt mun
prúðari í álagningu sinni. Ovíða
mun það tíðast að álagningarpró-
senta heildsala sé mun hærri en
smásala. Hér á landi hefur þetta
æxlast mjög í þessa átt. Dæmi eru
um hrikalega álagningu, einkum á
vefnaðarvöru, en líka á algengum
matvælum, allt aö 90%. Allir sjá að
hér hafa heildsalar seilst of langt eft-
ir fljótteknum gróða.
Séu utanferðir landans eitthvert
vandamál, flestir telja það reyndar
af hinu góða að menn geti hleypt
heimdraganum. þá eru það íslensk-
ir kaupmenn sem geta fækkaö þess-
um utanferðum, að minnsta kosti
verslunartúrunum, sem íslendingar
eru að verða frægir fyrir í útlandinu.
Það gera kaupmenn með því að
leggja sanngjarnlega á vöruna og
taka ekki nema það sem þeim ber
fyrir ómak sitt. Fullyrða má að á því
er gróflega mikill misbrestur, enda
þótt undantekningar séu nokkrar.
Islenskir neytendur munu áfram
hér eftir sem hingað til kaupa sem
mest á erlendri grund, meðan heild-
salar hafa ekki komið sér niður á
jörðina í álagningu sinni.
Húsfyllir hjú
FUJ í Rósinni
Almennur viljifyrir auknu samstaifi
Alþýðuflokksfélaganna í Reykjavík
Húsfyllir var í Rósinni þegar
Félag ungra jafnadarmanna í
Reykjavík stód þar fyrir fundi sl.
fimmtudag um samstarf Alþýóu-
flokksfélaganna í borginni.
Frummælendur voru Gudmund-
ur Einarsson, aðstoóarmaður
iðnaðarráðherra, og Margrét
Björnsdóttir, endurmenntunar-
stjóri Háskóla íslands.
Líflegar umræður spunnust uin
hvernig samstarfi hinna einstöku
Alþýöuflokksfélaga skyldi háttað og
hvort ástæöa væri til skipulags-
breytinga. Eins ræddu menn og
konur stjórnmálin almennt. Sér-
stakir gestir fundarins voru nernar í
stjórnmálafræðum við Menntaskól-
ann við Sund.
Steindór Karvelsson, formaöur
FUJ, sagðist vera mjög ánægður
með fundinn. Fundarsókn hefði ver-
ið mjög góð og umræður líflegar.
Fram hefði komið mjög eindreginn
vilji fyrir nánara samstarfi milli
flokksfélaganna í Reykjavik og taldi
Steindór það af hinu góða.
Vinningstölur
laugardaginn
TÍY^)(21
T24Ú28r
VINNINGAR FJOLDI VINNINGSHAFA UPPHÆO A HVERN VINNINGSHAFA
1. 5al5 1 2.689.437
2.451* íf 4 116.822
3. 4al5 122 6.607
4. 3a!5 3.609 521
Heildarvinningsupphæö þessa viku: 5.843.068
UPPLYSINGAR SlMSVARl 91 -681511 .JKKJ. NA 991002