Alþýðublaðið - 04.08.1993, Side 2

Miðvikudagur 4. ágúst 1993
MÞYÐUBLMIIÐ
HVERFISGOTU 8-10 - REYKJAVIK - SIMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 110
Vímuhátíðir
Mesta umferðar - og skemmtanahelgi ársins er liðin án vem-
legra stórslysa eða átaka að mati löggæslu og eftirlitsaðila. Það er
gleðilegt að umferðin hafi gengið vel fyrir sig og greinilegt að
aðhald og fræðsla undanfarinna ára og áratuga hefur skilað ár-
angri í bættri umferðarmenningu. Tillitssemi og skynsemi em
orðnir ríkjandi þættir í akstri á þjóðvegum landsins þótt alltaf
megi gera ráð fyrir að einstaka glanni stofni lífi og limum vegfar-
enda í hættu með dómgreindarlausum akstri.
Það er viðtekin hefð á íslandi að æskublómi landsins þyrpist á
útihátíðir. Það að böm og unglingar helli sig dauðadmkkkin,
neyti fíknilyfja og hagi sér eins og skynlausar skepnur og villidýr
í nokkra daga á útihátíðum ungmennafélaganna um land allt er
talið sjálfsagt á Islandi og þykir vart fréttnæmt. Lögreglumenn og
forráðamenn útihátíða birtast á sjónvarpsskjánum í fréttatímum
og segja tfðum yfirvegað að ölvun hafi verið mikil en ekki kom-
ið til neinna alvarlegra atburða. Þar með hefur stórfenglegum
vímuhátíðum verið bjargað í enn eitt skiptið fyrir horn gagnvart
almenningsálitinu. Sannleikurinn er yfirleitt allt annar en má lesa
úr yfirveguðum svip viðmælendanna þegar þeir gefa skýrslur í
fréttatímum um morðtilraunir og nauðganir á vímuhátíðum.
Sannleikann er að finna í taumlausri dýrkun vímunnar. Hvers
vegna sýna kvikmyndavélar fréttastofanna okkur aldrei sjálfar
vímuhátíðimar og fómardýr þeirra? Þegar bömin og unglingam-
ir veltast organdi um í stundarbijálæði vímunnar, þegar þau berja
hvert annað til óbóta eða staulast um fáklædd, veik og firrt af
vímugjöfunum? Þar er ástandið berskjaldað en ekki á fasmiklum
ásjónum löggæslumanna og foráðamanna vímuhátíða sem vilja
auðvitað halda andlitinu og gefa þá mynd að allt hafi verið undir
góðum aga og skipulagi.
Auðvitað em ekki allar útiskemmtanir stjómlausar vímuhátíðir.
Það er greinarmunur á skemmtun og firringu. En því miður hef-
ur þróun útihátíða um verslunarmannahelgar orðið sú, að á sama
tíma og umferðarmenning hefur stórbatnað, hefur skemmtana-
menningin stórversnað. Drykkja undir lögaldri hefur stóraukist,
dópneyslan verður sífellt meiri og uppgjöf foreldra og almenn-
ings æ meiri með hveiju ári. Vímuhátíðimar em orðnar sjálfsagt
mál; eðlilegt ástand.
Vímuhátíðimar eru ekki haldnar einu sinni á ári um verslunar-
mannahelgi. Þær em haldnar vikulega í miðbæ Reykjavíkur og
stundum oft í viku. Bömin og unglingamir flykkjast í knæpu-
hverfi miðborgarinnar til áfengis - og fíkniefnasvalls. Það er líka
orðið sjálfsagt mál; eðlilegt ástand. Borgaryfirvöld og foreldrar
hafa gefist upp gegn íjöldavímu næturbamanna: Æskusukkið er
orðið að eðlilegu ástandi.
Fylgifiskar strætisvímunnar em margir. Dópneyslu og áfengis-
drykkju þarf að íjármagna. Atvinnulaus ungmenni og peninga-
litlir skólakrakkar hafa að sjálfsögðu engin tök á að ijármagna
vímuefnakaupin nema með glæpum og vændissölu. Skyldu yfir-
völd gera sér grein fyrir umsvifum barnavændis á íslandi? Met-
tölur innbrota í Reykjavík um liðna verslunannannahelgi tala
sínu máli. Ofbeldisverkin, hrottafengnar líkamsárásirog morðtil-
raunir í vímufirringu tala einnig sínu máli. Kannski er það bara
spuming um tíma hvenær bamavændið og blóðsúthellingarnar
verða sjálfsagt mál; eðlilegt ástand?
Paf Iborðið
Mál að linni
eftir Rannveigu Guðmundsdóttur
Það sem af er sumri hefur ver-
ið lægð í hinni annars oft hörðu
pólitísku umræðu sem fjölmiðlar
keppast við að bera, misjafnlega
matreidda, inn á heimili lands-
manna. Þó svo að æsifréttastíll
þessarar fjölmiðlaumræðu nái
oft vel tii landans þá er það
gjarnan gagnrýnt manna á með-
al hve lítið sé gert af því að brjóta
málin til mergjar, skoða hvað sé
orsök og afleiðing, hvað sé for-
senda ákvarðana eða langtíma-
markmið aðgerða svo tekin séu
nokkur atriði sem nefnd eru í
slíkri umræðu.
En þó lægð hafi verið um stund-
arsakir í pólitísku umræðunni þá
hefur ekki skort efnivið í umfjöllun
um flokkslegar athafnir og ágrein-
ing og væri að bera í bakkafullan
lækinn að nefna innanflokksmál-
efni Alþýðuflokksins sem þó hafa
nært fjölmiðlana í gúrkutíðinni
undanfamar vikur, einnig misjafn-
lega skilgreind.
I þessum stutta pistli ætla ég
hvorki að fara orðum um stjómmál
né flokksmál, heldur gera að um-
talsefni hvemig umfjöllun konur í
stjómmálum fá. Að því tilefni væri
freistandi fyrir undirritaða að fara
yfir ýmislegt sem skreytt hefur fjöl-
miðlaumíjöllun undangenginna
vikna og snerta persónu undirrit-
aðrar. Ég ætla hins vegar ekki að
falla í þá freistni en læt nægja að
nefna tvö atriði sem ekki fæm á
blað við umljöllun um karla í
stjómmálum en það er „vinkonu-
tal“ og „tengdamömmutal".
Það sem mér finnst þó ósmekk-
legast af öllu sem dregið er inn í
umræðuna um konur í stjómmálum
er umræðan um fót og útlit. Það
hefur oft verið sagt að til að konur
komi til álita í samkeppni við karla
á framboðslistum þá þurfi þær helst
að vera allt í senn huggulegar (helst
fallegar) afbragðsgáfaðar, klæðast
smekklega og bera sig vel, hafa
góða rödd og koma vel fyrir sig
orði. Skortur á einhverju af framan-
hiðdntfni) f fjóliumtm þcg« htn
nwu mMl jafnttigja t íiucri*
p Kvemw&KUn* leokkaíS ftkt
nuinoHit frvo i ufw DV úi n6
antxia fwtrðícga grafalvartegri
iM að þcírri
kn«dðu að AlþýðuWaðíð sÉjor.
ryltur. tirif tktáa*. og {nrir
n f þstð tkiiíi tkúiammr.
Vá er \*B vei þeikl ung hOot
»f ptjtnum tóvcðið d*tó, þcgar
i di*« mjög nð eigtn dugnsði,
9 ktanor mcðal amatr* fram í því
eitir *ð haf* gcngtð álfrek*
tótt þou íþtrtwi afttrð *in* i krók.
krmjt. og »( eiöhegu wg ■jfur-
Ijaafegu Oríi ímasi hins-
pa á txrv«u srtgi, oji losoa eUi ttí
i þegár lt am 4 fúUofrtttivílr luftn-
JVsuogín f»tu« meða! trmn t
! itfl vlðkiHKamii er tí»t upptófe-
i af ftllu þvi «em KftgÍM þeitra at-
0», wm nwistari Þorbcrgur twli-
tu' krukka,
PVhnI kitUaAI þeti* iwtti ftmtirt#-
t,
i.reíti þitiRmanosiw f fíu*.
iWihfVM gt'fur Ilkffti irt »f>
á »6 hér i W fkwbn »6
fUKM fcmtl rftt aivarleet tH-
tcci ik4pur KvwtdUtam
ktuut tAaftdóttir Hjóntwam
win *itmi befrk yfír þvf *ð AÞ
VdrtaðiA wtw #ð hiw hítwmnt-
i, vtí giftu ug vcl Uunuðu þing-
tin Kvmnahstau* cígí «rOu mcA
*U taroWjóm meó UgiaunakrH*-
, UndMto: rtjwu-ðu maeðruwim
n t*u wppí BtrtðMtt og vinru
ðum hftmkim f f«k) útá Graoda.
0 <* Mu bfíw yfít W*9 Rök-
lar hcntii a þri emfívkiu «#(!■
i*i, »6 þtngtnenn K vcntwIutUivv
n> bcM khukiu kiHwr latxlvitu
«iþi ftuktmur g*»u ckkt Ufctíl «g
iað co Urcytna um títkufíkin Sti
cci r>(S SikJturem «em umtnkkt
<« augfyattig fyrri,
iárt upjrfýMr í grewHWii. að það
tð hennar dfttni síðui en *w ctf
'yrír þingtncuu Kvcunaiirirtu að
til láglaunakveona. jafnvcl þó
r .atftl «ér Iwbkóiamcnntuttar cða
•ðaw viHxktðufit íðturii".
4 M t'J Atrna Oútftddutr
tmxm tchtr að þafl *é bcslu
fcrt að ná rtl láglauitakvcuna
ivítu #ð þtngincwt Kvctitwlivi
luiidi tukusymtigu fytif «tarfs-
mr ttmrnl* og Hampiðjunruf i
wluðtim iríiunr ~ páttiu um
in það tw*ir cf «1 v«l nokkra
,'t. að n*Mum cini þlngmaður
fyifef érpurícgwn
gtkfc háakrAitOi'omuoar aimctttx.
(skjilkgrt og riwmtfcjpt tjíningit. íWiicoo mkoo&to
bá veriku- «ktitórt dagtaftv að>áta að SlTMJE
háfiti fytíttt tkwwfcgum ef* um kv<f1w >fifi w ^ A|þýðubWHð
Itaft sagt ttð iHút «! of vcikgcðj*.
likkcri w íjxt wmu
Htn « aílur & mdti rrti, að hlaðið
brnti i Jwi Jtlkunmt tMðfcytwl uð
þiogovaðurinfi á óviuwícga crfitt
nwð að mytida w.'i akoðaoir al rtgio
rarntnfcik,. M kumt uð skýta
hvmvegna það þykja jaíhan tið
Irtdt i htmt hjtó Alþíngi, ef úr mttnai
iicnttar htýin»ciilhvað Jtcto cHgínn
hcíur ftðut' sítgt út ncðuítrii þann
dagirin, f\f til vi|l akyrtf þctia hvtrv-
vcgna Amw Ólaiwlóttk lliftnwam
ct œvinlcga tsatmnáia rfðaata twðu-
maiuti. jtrfitvel þð Iwnn hrttí Oavfð
Aristókrahnn Bjomuor
Það cr lúnsvegar ákvcðinn skttíi f
pólttfskrt aðfcrð *em wtgir að twsta
ieiðis tíi ttð vckja fyijt' Qðídátt* trt
að hcíja sig upp yftr ha»o, ag vitð-
»»t annar og tnciri c« almctuángur-
ifl» i gjátim. Þrtta var úúiðmyfiiúi
aðfcfð btcrttra fhaW«»anna altt
fratn tf) árrins 1979. þcgar i þvi
v«ð lacyiiBg,
Vjtndaður kteðnaðw - *vo vím-
•ð *é 61 otða þiogmatHulru - et
kjtnrvki cí:n »rtð til þcss, Hrt 4 iandt
líðkuðu ajáifíjHottntt arirtóknnaj
Þerta vtta cinfiitótega atíir *cm
drthvað fyirtiast tncð ttðlUfk ug
krþvfnð Aiþýðobíaðið hrigsh hcfif
om þru*kalcy*i, sctn katm fraffl
Isvi »ð htifi 14ri tílfiotángatTtt
hbnpa með »tg f gðtm- tUmú
þcua cr tangt. AJþýðoWaðið t
hrctnt ckki þrttrat skoðoiwr u
Arma Ólafsdótlir Björtisaon ia
ncitt Waupa með si.g i gtírttr, rwm
cf tál vill raatarfy rftna.
Blaðið tekur scnwagt utviir þ
sfcoðun þmgmatafttnv að hdn s
4g«tega þnnkoð, jafnvd t*fþn»k
oð,
Ntðurgmctektr soutr
í tettgxiíim við þrtta nví cf til vi!
*kým j*S gremju Oattu, *cm rtafa
afþvf ftð Hftkstóiar Aiþýðuhlaðsin
suiðhscfðu, að fcfin og aðrir þiflg
ractifi Kvcflnalistans Itcíðu test*
ikjðls f ijaMbððwm Kvcnað. af þ*
þctm hcfði þðri *rt of þrtsogr ttstði,
dragttn i öðtom tínkkuui.
Nö vcröva að brttóa öfitm á *
Jter var tskki átt vtö Iwmt eifif
Rjmnar cr iHskifjanicgi livcrsvcgfi
hdn teltM að itt sé- vtð sig; eiostv
l'jóð vrti i þifigrnaöttrtfla Úka fuil
an skSip af nlbAyn* mtrtsum.
Ko hér hafa Kbfestnlar það s6 ú
mjlivivHa, að þcir rtu emsog aðti
Itájtívtirtefcir tMJkar riagbíaðamt
cfekcrt afijtað co bcrgmáiið flr rfjép
um þfóðartóiartnn*. 0% það vcrð
w að scgjari dn»>g er. nð iaustei
feftnratn i kaffthdsum miðfcorgai
innar lcKkli f ijtte að Hððin cr
þcssom cfttttm emsng öðrnoí aígw
tega i sama máií ng Aiþjfhihiaðtó
lin ef tii víll etltéri iciðinm aoð
sfeýtður tnwtktlnmgar.
Það kaon nrtnitega tei að ve«
að f þaiw öma « nú^t Svdm «>j
(teorgfct fotwafrúar lipíaði fyrst j
(tucciskðnum im i hin fotnu w
iáas furseu þá hafi umhöðirttar m
t'foið falltð ötdungj* hxfttega fivttr
að ððnt- fte *vo, þá « IjÓM nð cftí
að kwm (hinar oiðttrgretódu sftsttr
chfhtUt Alþjftgi* Itafa ritð hcrtoa
hcntýniíega þrftari mcð þcim h*fli
«ð júcr dragíir wm áðnr liðoðu*
ftjtUsar ttrn fjóil ug dah þingtnanrw
ittt tfeonir od nokiuð að þsí cr nim
tak varftar,
Cfi rtfi.W'S tnargir vita, þá cyk*
nimnHli kúi« «cm hltiöafi af satfM
Qórða vefeíi, og ekkí orö ttm þaf
mcír,
Ódeymonteg mtí
Tií þttgnwðttrimi víiengií þctta
cr ftiosvtgar núrmtaa ntái að fi
ftvilhalls nJcnn tíl »ð sketa tir þcsst
mcö vivíttóategum tt«shnip«n.
V«kfr*ötngurinn Stóngrtmut
ItcnnwuHaofl. sem «t«ng ftesiun
w kunougt er hvwki kratí nc kow
<>(5 þvi cins Wutiaus og hxp a al
töldu myndi í tilfelli karlsins ein-
göngu gefa honum „karakter". í
samræmi við þá ímynd sem hér
hefur verið dregin fram skýtur sí-
fellt upp umræðu um klæðaburð al-
þingiskvenna, þannig hafa þær
konur sem gegnt hafa embætti for-
seta Alþingis ekki farið varhluta af
þeirri umræðu og vinsælt er í
tengslum við dagpeningaumræðu
að skjóta inn setningum um að
þessi eða hin hafi nú ef til vill haft
tækifæri til að kaupa sér dragt eða
blússu.
Auðvitað eru slík skrif á svo lágu
plani að fólk með virðingu fyrir
sjálfu sér lætur þau sem vind um
eyru þjóta. En þegar pólitísk um-
fjöllun um stjómmálaftokk er farin
að snúast urn tískufatnað, útlit og
holdafar og sú umfjöllun er í mínu
málgagni þá verð ég að andmæla.
Nú í tvígang hefur það gerst að í
Rökstólum Alþýðublaðsins hefur
verið fjallað um þingmenn kvenna-
listans. Ég ætla ekki að vera með
afskipti af því hvaða skoðun menn
hafa á því fyrir hvað einstakir þing-
menn eða þingmannahópar annarra
flokka standa, eða til hvaða hópa
þeir höfða. Það eru hinar almennu
og eili'fu vangaveltur. En þegar það
er orðið meginmál hvaða fata-
smekkur kvenkyns þingmanna birt-
ist á Sýn, að þar fari frarn tískusýn-
ing á vönduðum fötum, að hópar
kvenna séu kenndir við Gucci eða
St.Laurent þá er það ekki góðlátlegt
grín. Það er móðgandi umfjöllun,
móðgandi fyrir konurnar sem í hlut
eiga og móðgandi fyrir okkur allar
hinar. Hvenær myndi það gerast að
gerð væri úttekt á stjómmálaflokki
og aðalumræðuefnið væri merkið á
jakkafötum karlanna eða útlit þeirra
eða matarlyst?
Það er einnig til umhugsunar að
þegar það hentar þá fer fram snörp
umræða um að laun þingmanna séu
orðin of lág, að það skapi hættu á
þvt' að hæfir einstaklingar fáist ekki
til setu á Alþingi. En þegar á að
koma höggi á konur sem sitja á Al-
þingi þá leyfa menn sér að nota orð-
in „hámenntuð, vel launuð og vel
gift“, sett fram í afar neikvæðri
merkingu.
Þó ég sé í hópi þeirra kvenna sem
ákveðið hafa að starfa innan stjóm-
málaflokka þá vil ég virða sjónar-
mið þeirra sem vilja staífa á
kvennavettvangi. Umíjöllun á borð
við þá sem ég hef vitnað hér í er
niðrandi fyrir konur í stjómmálum,
hvar í flokki sem þær starfa.
Er ekki mál að linni?
Rannveig Guðmundsdóttir er varafor-
maður Alþýðuflokksins - Jafnaðar-
mannafiokks íslands, þingmaður flokks-
ins í Reykjaneskjördæmi og formaður
þingflokks hans.
finnáll 4. ágúst
Atburðir dagsins
1578 Portúgalskonungur drepinn ásamt hirð sinni.
1914 Fyrri heimsstyrjöldin færist nú öll í aukana.
1940 ítalir ráðast inn í Afríkuríkið Breska Sómalíuland.
1955 Bedið eftir Godot eftir Samuel Becketl fær misjafna dóma.
1975 Robert Plant söngvari Led Zeppelin slasast í umferðarslysi.
1987 Auglýsingar birtast í fyrsta skipti á baki spœnskra nautabana.
1990 Breskur seðlafölsunarhringur brotinn á bak aftur.
1990 2.000 fagna 90 ára afmæli bresku drottningarmóðurinnar.
1990 írak kemur upp níu manna leppstjóm í Kúwait.
Afmœlisdagar
Percy Bysshe Shelley - 1792 Breskur skáldjöfur.
Sir Osbert Lancaster - 1908 Breskur rithöfundur og listamaður.
David Russell Lange - 1942 NýSjálenskur og forsætisráðherra.
Málsháttur dagsins
„Ekkert er svo vel gert, að ekki verði að þvífundið."
Málsháttasöfn Hallgrims Schevings. Boðsrit Bessastaðaskóla 1843 og 1847.
4. ágúst 1875 -
Sögumaður deyr
Þau hörmulegu tíðindi voru tilkynnt í
Kaupmannahöfn í dag að látinn væri Hans
Christian Andersen, sögumaðurinn mikli
sem frægur er um gjörvalia heimsbyggð
fyrir sögur sínar og ævintýri. H.C. Ander-
sen var sjötugur að aldri þegar hann lést.
Fyrsta ævintýrabók hans kom út árið 1853
og varð metsölubók um allan heim. H.C.
Andersen skrifaði hinar tímalausu sögur
sínar ekki til að uppfylla óskhyggju lesanda.
Markmið hans var að skilja frekar við les-
enduma vitrari hcldur en ánægðari.
filþýðublaðið 4. ágúst 1957
Rónarnir í Reykjavík...
„ÞAÐ er ekki hægt að komast öðruvísi að orði en að flækingur ölvaðra
drykkjusjúklinga í miðbænum sé hreinasta plága, góðum mönnum til ar-
mæðu og skapraunar. Sömu drykkjusjúklingamir eru sí og æ reikandi og
þvaðrandi fram og aftur um götumar, vaðandi inn á veitingahús og skrif-
stofur erindisleysu eða verra en það. Hér eiga hlut að máli sjúklingar, sem
eiga að fá viðeigandi iæknishjálp og umönnun, rétt eins og þeir, sem verða
fyrir slysum, ellegar aðrir geðsjúklingar."
Fegurst íslenskra kvenna...
„FULLTRÚI íslands á heimsfegurðarsamkeppninni í Kalifomíu, Bryndfs
Schram, er komin heitrt. Verður ekki í efa dregið að hún hefur verið góður
fulltrúi Islenzku kvenþjóðarinnar þar. Menn hafa misjafnar skoðanir á feg-
urðarsamkeppni yftrieitt, telja víst sumir, að vel megi án slíks vera með
öllu, þó fjölmennt sé jafnan í Tivoli, er fegurðardísimar sýna sig, og ef til
vill sæki þangað ekki síður þeir, er sitthvað hafa út á fegurðarsamkeppni að
setja. En för fagurrar stúlku á slíka alþjóðlega keppni, sem hér um ræðir, er
þó alltaf góð landkynning, og þá er það, sem oftar, að andlega atgervið má
sín meira en útlitið. Eins er óþarfi að láta sér sjást yfir þann heiður, sem
listamaðurinn ungi vann landi sínu með skreytingu sinni á vagni íslenzka
fulltrúans."
Dýrtíðin ofboðsleg...
„MEÐAL þátttukenda í vinabæjarmóúnu, er staðið hefur yfir á Akranesi
undanfarið, var Tage Apeil, ritstjóri
Vastervik f Svíþjóð, en það biað er mál-
gagn jafnaðarmanna þar í bæ. Hitti Al-
þýðublaðið Apell sem snöggvast að máli
í gær. Tage Apell hefur aldrei komið til
Islands áður, en eftir viku dvöl hér segir
hann að íslendingar séu sérstaklega vin-
gjamlegt fólk, landið sé fagurt en dýrtíð-
in ofboðsleg. Hins vegar kvaðst Apell
hafa fengið vitneskju um það, að kaup
væri einnig mjög hátt í landinu og kaup-
mátturinn því ekki eins lítiil og unnt væri
hægt að láta sér detta í hug af hinu
geysiháa verði.“
Alþýðublaðið Sunnudagur 4. ágúst 1957
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn - Ritstjóri: Helgi
Sæmundsson - Auglýsingastjóri: Emilta Samú-
elsdóttir—Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson -
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og Loftur
Guðmundsson
e. manna a Þjeðhállðinni i f vfum p
% ttn! ti ViJ «f Kð kfa :r4