Alþýðublaðið - 07.12.1993, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LEIÐARI & YELFERÐ
Þriðjudagur 7. desember 1993
MÞYflUBMOlD
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Siguröur Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurösson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 140
Fjölskyldan
og manngildið
Málefni fjölskyldunnar hafa mjög verið til umræðu að
undanfömu. Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur blés til
mikillar og velheppnaðrar ráðstefnu um helgina sem bar
yfirskriftina „Er fjölskyldan að leysast upp?“
Mörg merk erindi voru flutt á ráðstefnunni og gagnleg-
ar umræður spunnust af þeim loknum. Það er ánægju-
legt að Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur hafi gengist fyr-
ir jafn þarfri ráðstefnu og þessari því íjölskyldan er
homsteinn allra samfélaga.
Það er einkennandi fyrir íslensk stjómmál að umræða
um fjölskylduna og uppeldismál virðist varla vera til.
Það er einna helst Kvennalistinn sem hefur látið þessi
mál til sín taka. Það framtak hefur gefið Kvennalistan-
um byr í seglin.
Fjölskyldan og uppeldi bama er málefni sem brennur
mjög á öllum almenningi. Þetta er málaflokkur sem fólk
fmnur samsemd með. Uppeldi og velferð bama er því í
hæsta máta málefni sem jafnaðarmenn ættu að gefa
meiri gaum. Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur hefur sýnt
áhugavert frumkvæði með ráðstefnu sinni og full ástæða
til þess að önnur alþýðuflokksfélög svo og Alþýðu-
flokkurinn sem slíkur láti kné fylgja kviði.
Velferðin felst ekki einungis í betra efnahagslífi eða
lægri verðbólgu. Ákveðinnar ofuráherslu hefur gætt hjá
Alþýðuflokknum svo og öðmm flokkum í efnahagsmál-
um þjóðarinnar og atvinnumálum með þeim afleiðing-
um að raunvemleg velferðarmál hafa mætt afgangi.
Þessu verður að breyta.
Uppeldismál, fræðslumál og menningarmál em jafn
mikilvæg í uppbyggingu betra og lífvænlegra samfé-
lags. Það getur ekki verið stefna jafnaðarmanna að sinna
einungis hinum svonefndu „hörðu“ málum. „Mjúku“
málin em jafn mikilvæg.
Enginn stjómmálaflokkur getur skapað fullkomið fjöl-
skyldulíf eða annast uppeldi bama. Það geta foreldram-
ir einir; hlutskipti fjölskyldunnar einnar. Stjómmála-
flokkur getur hins vegar búið ytri skilyrði á þann veg, að
eftirleikur fjölskyldunnar verði einfaldari og auðveldari.
Þannig getur stjómmálaflokkur beitt sér fyrir því að
minnka vinnuálag þjóðarinnar, breytt gildismati og bar-
ist gegn ofneyslu og tækjadýrkun, aukið umsvif dag-
skóla og leikskóla og eflt skólastarf og almenna ffæðslu
skólabama og framhaldsskólanema.
Stjórnmálaflokkur má aldrei missa sjónar á manngild-
inu. Betra og mannúðlegra samfélag byggist fyrst og
fremst á þeim gmnni sem bömunum er búinn. Þess
vegna er ábyrgt uppeldi, menntun, menning og fræðsla
lykilþættir í uppbyggingu velferðarþjóðfélagsins.
PfiLLBORÐIÐ: SIGURÐUR fiRNÓRSSON
AÐLÖGUN AÐ
EFTIRSPURN
SIGURÐUR ARNÓRSSON:
„Nýjasta dœmið um það hve
langt í land, íþessu máli, er
nýyfirstaðin verðbreyting
mjólkurvara. - Eða er hún
kannski ekki yfirstaðin - verður
kannski ný tilskipun gefin út á
morgun? - Grundvallarbreyting
á verðlagningu mjólkurvara er
gerð, án nokkurrar kynningar,
án nokkurs samráðs, án nokkurs
snefils afvirðingu fyrir
neytandanum. “
Á síðustu vikum og mánuðum
hafa forystumenn Alþýðuflokksins
unnið að því, með formann flokks-
ins í broddi fylkingar, að opna rifu í
þann múr sem umlukið hefur land-
búnað á Islandi. Mikil vinna hefur
verið lögð í að forða því að hags-
munagæslumenn landbúnaðarkerf-
isins noti aðstöðu sína til að brjóta
milliríkjasamninga og virða að vett-
ugi alþjóðasamþykktir sem Island
er aðili að. Litlu munaði að hags-
munir útflutnings-atvinnuveganna
væru fyrir borð bomir vegna þess-
arar þrákelkni gæslumannanna, og
við lá að orðspor þjóðarinnar skað-
aðist.
Barist við
vindmyllur
Það er ömurlegt að horfa upp á
íslenska bændur innilokaða af slík-
um aðilum, sem virðast neita að
viðurkenna fyrirsjáanlega aukna
samkeppni í landbúnaði og tefja
þannig í reynd þá vinnu sem nú ber
að framkvæma til að gera aðlögun
bænda að innflutningi, og þar með
aukinni samkeppni, þannig úr garði
að stéttin standist áhlaupið með
reisn.
Við getum ýmislegt lært af þeirri
aðlögun sem íslenskur iðnaður
gekk í gegnum á sínum tíma, og því
ætti að vera auðvelt fyrir forystu-
menn bændasamtakanna að nýta
sér þá reynslu sem þar fékkst, til
hagsbóta fyrir sfna umbjóðendur.
En vandamálið er, því miður, að
ýmsir þessir forystumenn beijast
stöðugt við vindmyllur. Af mál-
flutningi þeirra má ráða að þeir eigi
enn val um það hvort samkeppnin
aukist eða ekki. Sem betur fer báru
forystumenn iðnaðarins gæfu til
þess á sínum tíma að viðurkenna
staðreyndir málsins og gátu því ein-
beitt sér að lausn verkefnanna, í
stað þess að neita að horfast í augu
við veruleikann.
Vísbending um að
langt sé í land
Því fyrr sem ljósið rennur upp
fyrir forystu hagsmunagæslu
bænda, því fyrr geta ábyrg öfl ein-
hent sér í að tryggja framtíð ís-
lensku bændastéttarinnar, við
breyttar markaðsaðstæður og í
þeirri vinnu mun Alþýðuflokkurinn
að sjálfsögðu taka þátt af alefli,
þegar ljóst er að aðilar málsins gera
sér grein fyrir því að hagsmunir
framleiðenda og neytenda verða að
fara saman til að árangur náist.
Nýjasta dæmið um það hve langt
í land, í þessu máli, er nýyfirstaðin
verðbreyting mjólkurvara. - Eða er
hún kannski ekki yfirstaðin - verð-
ur kannski ný tilskipun gefin út á
morgun? - Grundvallarbreyting á
verðlagningu mjólkurvara er gerð,
án nokkurrar kynningar, án nokkurs
samráðs, án nokkurs snefils af virð-
ingu fyrir neytandanum.
„Birgðir fitu eru
orðnar vandamál"
Manneldisráð Islands hefur und-
anfarið unnið mjög faglega að því
að koma á framfæri við almenning
staðreyndum varðandi réttar
neysluvenjur og reynt að leiða
þjóðinni fyrir sjónir hver samsetn-
ing matvæla sé heilsusamlegust og í
hve miklu mæli. Þetta hefur Mann-
eldisráð gert yfirlætislaust og
skipulega án þess að nokkurra öfga
gætti í þeirra málflutningi, og á ráð-
ið heiður skilinn fyrir trúverðuga
framsetningu sinna mála.
Stórir hópar íslendinga vita, og
kjósa að lifa samkvæmt því, að
heilsusamlegt fæðuval eykur lífs-
líkur og þeir kjósa því að fara að
leiðbeiningum Manneldisráðs og
taka þátt í að manneldissjónarmið
ráðsins verði að veruleika. Um
þessi manneldissjónarmið hefur Al-
þingi fslendinga áiyktað.
Nú hefur fimm manna nefndin
ákveðið að gjörbylta verðlagningu
mjólkurvara. Að sögn talsmanna
hagsmunagæslunnar er þessi breyt-
ing nauðsynleg vegna þess að
„birgðir fitu eru orðnar vandamál".
Það eina sem virðist skipta niáli er
að hagsmunagæslan geti afsett af-
urðimar með hámarks nýtingu, því
í einni tilskipuninni kemur fram að
heildartekjur framleiðendanna
breytist ekkert. Neytendur skulu
leiddir, með verðbreytingu, til að
kaupa mjólkurvörur eins og hags-
munagæslunni þóknast, þrátt fyrir
að sú staðreynd liggi ljós fyrir að
aukin fituneysla eykur tíðni hjarta-
áfalla og annarra alvarlegra sjúk-
dóma, og þar með álagið á heil-
brigðiskerfinu sem er nóg fyrir.
Líhlsvirðing
við neytendur
En hér er ekki öll sagan sögð, því
sama dag og þessar tilskipanir um
verðbyltingu mjólkurvara dynja á
þjóðinni auglýsir „íslenskur mjólk-
uriðnaður" umræddar vörur undir
textanum: „VELDU ÞAÐ SEM ER
BEST - FYRIR ÞIG. NÆST ÞEG-
AR ÞÚ OPNAR ÍSSKÁPINN
SKALTU HAFA ÞAÐ í HUGA
AÐ RÉTT FÆÐUVAL SKIPTIR
SKÖPUM FYRIR ANDLEGA OG
LÍKAMLEGA VELLÍÐAN". Lít-
ilsvirðingin sem tryggum við-
skiptavinum þessara afurða er hér
sýnd, er með ólíkindum, allt fer í
handaskolum og enn á ný hefur
hagsmunagæslan skaðað ímynd
bænda gagnvart þjóðinni.
Kínverjar reistu sér múr á þeim
tímum þegar þeir voru þess full-
vissir að þekking þeiira væri um
flest betri og meiri en nágranna-
þjóðanna. Múrinn gerði það síðar
að verkum að þeir komust ekki að
því, fyrr en of seint, að þeir höfðu
um sumt dregist aftur úr þessum
sömu nágrannaþjóðum. Eitt helsta
vandamál íslenskra bænda er hið
sama. Múrinn sem umlykur þá hef-
ur rofið tengslin við viðskiptavini
þeirra, og upplýsingar á milli fram-
leiðenda og neytenda brenglast
þegar þær þurfa að fara margar
ferðir yfir múrinn og þar að auki í
gegnum lagskipta hagsmunagæsl-
una.
Bændur og neytendur verða að
sameinast í því að ijúfa múrinn og
koma á nútímalegum viðskiptahátt-
um öllum til hagsbóta. Fyrirsjáan-
legar breytingar á viðskiptaum-
hverfi bænda eru óumflýjanlegar
og því ekki til setunnar boðið að
bregðast við þeim staðreyndum. fs-
lenskur iðnaður gekk í gegnum
þetta skeið og í dag er hvatt til að
kaupa á innlendum iðnvarningi
undir kjörorðinu ÍSLENSKT, JÁ
TAKK. Þetta er gerlegt þar sem
margar íslenskar iðnaðarvörur
standast nú fyllilega samanburð við
innfluttar. Hið sama getur gerst
með íslenskar landbúnaðarafurðir,
hætti menn að stinga höfðinu í
sandinn.
Kínveijar sneru vandamálinu sér
í hag, erlendir ferðamenn flykkjast
að múmum til þess eins og berja
hann augum og hann er í dag vin-
sælasti ferðamannastaður landsins,
og gefur auk þess af sér verulegar
gjaldeyristekjur.
Höfundur er vara-þingmaður Al-
þýðuflokksins á Norðurlandi Eystra
og hefur yfirumsjón á landsvísu með
kosningabaráttu Alþýðuflokksins
vegna sveitarstjórnarkosninganna
1994.