Alþýðublaðið - 04.05.1994, Síða 7

Miðvikudagur 4. maí 1994
SAMGÖNGUR
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7
Férðast tíl foráðar
Samgöngusýningin „Reykjavík við stýrið“ opnuð í Geysishúsinu
Einn af fyrstu strœtisvögnum Reykjavíkur.
í GEYSISHÚSINU við
Aðalstræti hefur verið opn-
uð sýningin þar sem saga
vélknúinna farartækja í
Reykjavík á landi, sjó og í
lofti rakin í ljósmyndum,
skjölum, líkönum og
smærri hlutum. Einnig
verður efnt til útisýninga
og uppákoma á Ingólfstorgi
og nærliggjandi plássum í
sumar.
Samgöngusýningin nefnist
„Reykjavík við stýrið" og þar
er minnt á þrenn tíniamót í
samgöngum sem urðu á 15
ára tímabili. Nú em liðin 90
ár síðan fyrsti bíllinn kom til
landsins, Cudell-bifreið
Thomsen konsúls, árgerð
1901, sem hann flutti til
Reykjavíkur 20. júní árið
1904. Þá em 80 ár liðin st'ðan
Eimskipafélag fslands var
stofnað í Reykjavík hinn 17.
júní 1914 og á árinu verða 75
ár liðin síðan fyrst var flogið
á íslandi. Það var þegar
Avro-vél Flugfélags Islands
var flogið í Vatnsmýrinni 3.
september árið 1919.
Dagskrá verður í gangi um
helgar í samvinnu við þá íjöl-
mörgu aðila sem unnið hafa
að undirbúningi sýningarinn-
ar og tengjast samgöngum í
borginni og verður lögð
áhersla á tiltekna þætti eftir
mánuðum:
1 maí verður áhersla á sögu
og fróðleik, fyrirlestra, göng-
ur, heimsóknir á söfn, í sam-
göngufyrirtæki og á staði í
borginni sem tengjast sam-
göngum.
Júní verður helgaður bflum
og samgöngum á landi, lil
dæmis verður rútuhelgi,
strætóhelgi, helgi einkabfls-
ins, fombflahelgi og svo
framvegis. Þann 20. júnf
verður þess minnst að 90 ár
em liðin síðan bfll Thomsens
kom til Reykjavíkur.
I júlí verður svo lögð
áhersla á skip og samgöngur
á sjó, hafnardagar, skip skoð-
uð, skemmtisiglingar og
fleira í þeim dúr. I ágúst
verður áhersla lögð á flugvél-
ar og samgöngur í lofti, til
dæmis flugdagar, útsýnisflug
og margt fleira.
Sýningunni lýkur laugar-
daginn 3. september en þann
dag fyrir réttum 75 ámm hóf
flugvél sig fyrst til lofts hér á
landi.
Nokkur
ártölúr
samgöngu-
sögunni
Til að kynna sýninguna
hefur verið gefíð út ritið
„Reykjavík við stýrið“. Þetta
er hið fróðlegasta rit og með-
al efnis í því em stiklur úr
samgöngusögunni:
1855 Fyrsta gufuskipið
kemur til landsins frá Dan-
mörku.
1858 Áætlunarferðir hefj-
ast með gufuskipum sex
sinnurn á ári.
1866 Sameinaða gufufé-
lagið stofnað í Danmörku og
hefur það þegar reglulegar
ferðir lil íslands.
1872 Tilskipun um póst-
mál, póstmeistari skipaður í
Reykjavík, fyrstu frímerkin
gefin út og póstferðir hafnar.
Ferðirnar em famar átta sinn-
um á ári, á hestum.
1875 Vegalög sett á Al-
þingi með árlegu framlagi úr
rikissjóði.
1878 Fyrsti vitinn á íslandi
reistur á Reykjanesi. - Til-
raunir gerðar með siglingu til
landsins að vetrarlagi.
1882 Elliðaámar brúaðar.
1883 Smíðað stórt og
sterklegt skip til íslandssigl-
inga. Skipið nefnist „Laura“
og reynist vel.
1891 Ölfusá bníuð við Sel-
foss. Lukkaðist vel.
1895-6 Þjórsá brúuð. -
Vegur lagður austur fyrir fjall
um Hellisheiði.
1898 Kerruvegur lagður til
Hafnarfjarðar.
1900 Póstflutningar með
hestvagni heQast austur fyrir
fjall.
1903 Alþingi íslendinga
samþykkir að veita Ditlev
Thomsen, konsúl og kaup-
manni, 2000 króna styrk til
kaupa á mótorvagni í til-
raunaskyni.
1904 Fyrsta bifreiðin kem-
ur til Islands 20. júní. Það er
Ditlev Thomsen sem flytur
inn bfl af Cudell gerð, 6-7
hestöfl, líklega af árgerð
1901. Bfllinn reynist ekki vel
enda fátt um vegi og hann er
seldur úr landi.
1906 Ritsími lagður frá
Leirvik á Hjaltlandi um Fær-
eyjar, Seyðisijörð og Akur-
eyri til Reykjavikur.
1907 Ýmsar samgöngu-
bætur framkvæmdar vegna
heimsóknar Friðriks 8. kon-
ungs.
1912 Vegagerð lokið til
Keflavíkur.
1913 Bflar taka að koma til
landsins, bæði Ford og Over-
land, og bflaöld hefst fyrir al-
vöm. - Bifreiðafélag Reykja-
víkur stofnað um tvö átta-
mannaför. - Hafnargerð í
Reykjavík hefst og jámbraut
lögð frá Öskjuhlíð niður að
Reykjavíkurhöfn vegna
gijótflutninga til hafnarinnar.
1914 Eimskipafélag ís-
lands stofnað 17.janúarmeð
víðtækri og almennri hluta-
ijársöfnun hér á landi og
meðal íslendinga í Vestur-
heimi. Siglingar komast þar
með í hendur Islendinga. Til-
koma Einskipafélagsins
verður meðal annars til þess
að ýta á eftir sérstökum fána
fyrir Island.
1915 Fyrstu skip Eim-
skipafélagsins, „Gullfoss" og
„Goðafoss", skip sem vom
smíðuð í Danmörku, koma til
landsins. - Steindór Einars-
son eignast fyrsta bflinn sinn
og leggur grunn að miklu
veldi á sviði bifreiðareksturs.
1917 Landssjóður íslands
kaupir þijú skip til strand-
ferða innanlands, „Willemo-
es“, „Borg“ og „Sterling" og
felur Eimskipafélagi Islands
að annast útgerð þeirra gegn
ríkisstyrk.
1918 Loftskeytastöðin á
Melunum tekur til staifa 17.
júní og öryggi sjófarenda
eykst þannig til muna.
1919 Flugfélag íslands
(hið fyrsta) stofnað. - Avro
flugvél keypt og flutt til
landsins með Gullfossi. Cecil
Faber heitir flugmaðurinn. -
Fyrsta flug á íslandi úr
Vatnsmýrinni 3. september.
Flugsýning og útsýnisflug
með farþega. Alls em famar
146 ferðir um sumarið. -
Kristinn vagnasmiður byggir
fyrsta bflinn, vömbfl Jes Zi-
emsens, R.E. 124 af Ford
gerð.
1921 BSR, Bifreiðastöð
Reykjavíkur stofnuð, og fleiri
fylgja í kjölfarið.
1923 Strandferðaskipið
„Esja I.“ kemur til landsins.
Skipið er smíðað í Dan-
mörku. Eigandi er Ríkissjóð-
ur íslands. - Stefán Einars-
son verður fyrstur til að gera
bifreiðasmíði að aðalstarfi.
1924 Fyrsú slökkvibfllinn
keyptur til landsins. - Flug-
vél hins ítalska Locatellis og
tvær amerískar vélar lenda í
Reykjavík í ágúst og því em í
ár 70 ár síðan fyrst var flogið
til Islands yfir hafið.
1927 Kolakraninn reistur
við Reykjavíkurhöfn. - Fyrsti
Islendingurinn hefur flugnám
í Þýskalandi, Eggert Vil-
hjálmurBriem.
1928 Flugfélag Islands
(annað í röðinni) stofnað. -
Flugsamgöngur innanlands
heíjast. Þýsk flugvél tekin á
leigu og nefnd „Súlan“. -
Slysavarnafélag íslands
stofnað.
1929 Skipaútgerð ríkisins
stofnuð og falið að reka fjög-
ur skip í eigu landssjóðs:
Strandferðaskipið „Esju“,
varðskipið „Óðin“ og „Ægi“
og vitaskipið „Hermóð“.
1930 Flugfélag íslands
kaupir tvær þýskar vélar
„Veiðibjölluna" og „Súluna“.
- Egill Vilhjálmsson hefur
starfsemi sína. - Fyrsti ís-
lenski flugmaðurinn, Sigurð-
ur Jónsson, tekur til starfa. -
Loftfarið Graf Zeppelin
sveimar yfir Reykjavík. - Al-
þingishátíðin á Þingvöllum. -
Útvarp hefst.
1931 Strætisvagnafélag
Reykjavíkur stofnað með um
átta bfla af Studebaker gerð.
Byggt yfir þá hér á landi.
1932 Bíl ekið frá Homa-
firði til Reykjavíkur með 10
manns á 4 dögum. - Hval-
fjörður ökufær.
1933 BSÍ, Bifreiðastöð ís-
lands, tekur til starfa. - Bal-
bo, flugmálaráðherra Reykja-
vikur, lendir í Vatnagörðum
nteð 24 flugvélar á leið úl
Chicago. - Lindberg hjónin
koma til landsins og gista í
Viðey.
1935 Bflstjóraverkfall til
að mótmæla hækkun bensín-
skatts um 4 aura.
1939 Strandferðaskipið
„Esja H.“ kemur til landsins.
1940 Bretar hemema ís-
land. - „Esja“ kemur frá Pet-
samo í Finnlandi með 258
farþega. - Bretar helja gerð
flugvallar í Reykjavík. -
Flugfélag íslands (hið þriðja)
stofnað upp úr Flugfélagi
Akureyrar og aðsetur þess
flutt til Reykjavíkur. - Is-
lendingar kynnast nýju farar-
tæki sem á eftir að öðlast gíf-
urlegar vinsældir, jeppanum.
- H. Benediktsson flytur inn
108 ósamsetta Dodge bfla og
þeir eru settir saman hjá Agli
Vilhjálmssyni.
1942 Bifreiðasmíði verður
löggilt iðngrein og Bíla-
smiðjan hf. stofnuð.
1944 Lýðveldi stofnað á
Þingvöllum 17. júní. -Flug-
lélagið Loftleiðir stofnað.
1945 „Esja“ kemur heim
með 300 manns eftir einangr-
un stríðsins.
1946 Innflutningur á
Willys-jeppum hefst og þeir
verða einhver vinsælasta bif-
reiðategund á Islandi.
1947 Loftleiðir fá „-
Heklu“, Skymaster flugvél,
til millilandaflugs á 17. júní.
Vélin er ljögurra hreyfla og
tekur 46 farþega.
1948 Flugfélag íslands fær
„Gullfaxa“, 38 farþega
Skymaster flugvél, til milli-
landaflugs.
1950 „Gullfoss" nýi kemur
til landsins 19. maí. Þetta er
glæsilegasta farþegaskip sem
Islendingar hafa átt. Skipið
tekur 210 farþega og er með
60 manna áhöfn.
- Flugvél Loftleiða,
„Geysir", brotlendir á Vatna-
jökli.
1951 Flugleiðamenn
bjarga amerískri skíðaflugvél
af Vatnajökli.
1955 Fyrsta íslenska stál-
skipið smíðað í Reykjavík
eftir teikningum Hjálmars R.
Bárðarsonar.
1960 Viðreisnarstjómin af-
léttir haftabúskap og gerir
innflutning frjálsan.
1967 Fyrsta þota íslend-
inga, „Gullfaxi“ - Boeing
727, kemur til landsins.
1968 Tekin upp hægri um-
ferð á Islandi 26. maí með
mikilli áróðursherferð. -
Fyrsti áfangi Sundahafnar
tekinn í notkun. - Gamli koi-
akraninn rifinn.
1973 Flugleiðir hf. stofnað
við sameiningu Flugfélags
Islands og Loftleiða.
1974 Hringvegurinn opn-
aður með brúm yfir Skeiðará.
- Hluti Austurstrætis gerður
að göngugötu.
1979 Flugfélag íslands og
Loftleiðir lögð endanlega
niður og renna saman í eitt í
Flugleiðum.
Póstbíllfrá árinu 1933. Bílstjórinn er Guðmundur Albertsson. Verið er að gera bílinn upp ogkoma honum
í upprunalegt borf.
Gamla höfnin og kolakraninn „Hegri“.
Upp úr 1930flugu nokkrir ofurhugar yfir Atlantsliaf með viðkomu í
Reykjavik.
Fyrsti bíllinn kemur til landsins 1903. Bíllinn liafði hér skamma við-
dvöl vegna þess liversu illa hann reyndist íþessu vcgalausa landi. Tal-
iðfrá liœgri: Ditlev Tliomsen, kaupmaður og eigandi bílsins með styrk
frá Alþingi, Þorkell Þ. Clementz vélfrœðingur og Tómas Jónsson, síð-
ar kaupmaður.
Svipmynd frá fyrri tíð. Stœrsta umferðarmannvirki í Reykjavík er
gatnakerfi borgarinnar. íárslok 1992 varsamanlögð lengd gatnakeif-
is borgarinnar 349,3 kilómetrar. Þar af voru malbikaðir 339,4 kíló-
metrar en malargötur voru 9,9 kílámetrar.